Lobke Goossens KUL, 2024/2025
Deel 3: Financieel management & controle
Hoofdstuk 1: financieel management & controle in de onderneming
To manage : komt uit latijn - manu: hand en are (leiden/houden) : in de hand houden / sturen
Doelstellingen van financieel management
Winstmaximalisatie
Belangrijk voor continuïteit van de onderneming maar mag niet de enigste zijn, er zijn
ook sociale doelstellingen
→ Verbeteren van de arbeidsomstandigheden
→ Duurzaamheid en milieuvriendelijkheid
→ Gezondheid en welzijn
Winstmaximalisatie is een onvolkomen maatstaf
→ omdat het enkel gericht is op het behalen van de hoogste mogelijke winst op korte
termijn, zonder rekening te houden met andere belangrijke factoren zoals ethiek,
duurzaamheid, klanttevredenheid, en de lange termijn gezondheid van een bedrijf.
In de praktijk kan dit leiden tot keuzes die de onderneming op lange termijn
schaden, zoals het negeren van sociale of milieuverantwoordelijkheid
Andere doelstellingen
• Kosten beheersen
• Vermijden van misbruik van geld
• Bepalen welke invetsering het beste is voor een onderneming: investeringen afwegen /
optimaal kiezen
• Efficiënt rapporteren over de cijfers
Actualisatie / discontering
Actualisatie (of discontering) is een belangrijk proces in de financiële en economische
besluitvorming, omdat het helpt om de waarde van toekomstige kasstromen in het heden te
begrijpen. Dit is noodzakelijk omdat de waarde van geld in de toekomst verschilt van de waarde
van geld vandaag. De redenen waarom we aan actualisatie doen, zijn:
Tijdwaarde van geld:
• Geld heeft in de toekomst minder waarde dan geld vandaag. Dit komt doordat je in de
tussentijd kunt investeren en rendement kunt behalen op je geld (rente), of er kunnen
andere economische factoren zoals inflatie zijn die de waarde van geld in de toekomst
verminderen.
• Door kasstromen (zoals inkomsten of kosten) in de toekomst te verdisconteren, kunnen
we de werkelijke waarde van die toekomstige bedragen in het heden berekenen, wat
helpt om een eerlijke vergelijking tussen verschillende projecten te maken.
Page | 1
, Lobke Goossens KUL, 2024/2025
• Inflatie: Inflatie betekent dat de koopkracht van geld in de toekomst afneemt. Wat je
vandaag kunt kopen met een bepaald bedrag, zal in de toekomst mogelijk minder zijn
vanwege prijsstijgingen.
Om de tijdswaarde van
geld voor beide
projecten A en B te
berekenen, moeten we
de contante waarde
(ook wel netto huidige
waarde of NPV)
berekenen door de
toekomstige
kasstromen te
verdisconteren tegen
een rentetarief van 5%.
Met c als de kasstroom in het desbetreffende jaar
R de rentevoet (5%)
T het jaarnummer
Wat zou je kiezen als je elke jaar die som krijgt?
• Als je jaarlijks de kasstromen krijgt zoals beschreven, zou je project B kiezen. De
contante waarde van project B is namelijk 908.25, die hoger is dan de contante waarde
van project A, die 864.08 bedraagt. Dit betekent dat project B financieel gezien meer
waarde biedt op basis van de tijdwaarde van geld.
Voordelen van project A: Voordelen van project B:
• Meer motivatie: Project A biedt • 1 euro meer waard in jaar 4 dan in
een hogere initiële kasstroom jaar 1: De kasstroom in project B
(100 in jaar 1) en kan meer is lager in de eerste jaren, maar
motivatie bieden door een hogere de waarde in het laatste jaar is
startwaarde. nog steeds belangrijk. Dit toont
• Niet direct opdoen: Het is aan dat 1 euro in jaar 4 meer
mogelijk om de kasstromen in waard is dan 1 euro in jaar 1
latere jaren te gebruiken voor vanwege de tijdwaarde van geld.
investeringen of groei.
Verschil tussen interest en disconto:
• Interest berekent de waarde van geld in de toekomst door een bepaald percentage te
verhogen over de tijd.
Page | 2
, Lobke Goossens KUL, 2024/2025
• Disconto doet het omgekeerde: het berekent de waarde van geld in het heden door een
bepaald percentage te verlagen over de tijd.
Waardecreatie voor aandeelhouders
De finale doelstelling van financieel management is vaak de maximalisatie van de contante
waarde van het aandelenkapitaal. Dit betekent dat het bedrijf zijn waarde moet verhogen door
de huidige waarde van toekomstige kasstromen (winst) te maximaliseren.
• Waarom dit belangrijk is? De financiële markten en ondernemers willen deze
waardecreatie omdat het een weerspiegeling is van de toekomstige winstgevendheid en
dus de aantrekkelijkheid van de onderneming voor investeerders. Wanneer de contante
waarde van de aandelenkapitaal toeneemt, stijgt de aandelenprijs, wat gunstig is voor
de aandeelhouders.
Verzoening van Korte- en Lange Termijn:
• Korte termijn winst kan worden behaald door bijvoorbeeld kosten uit te stellen of
agressieve marketing te gebruiken. Dit kan echter de langetermijnwaarde van het bedrijf
schaden
• Lange termijn winst vereist dat bedrijven bereid zijn te investeren in de toekomst,
bijvoorbeeld door te investeren in de ontwikkeling van medewerkers, klantrelaties en
duurzaamheid.
De Vraag: Moet een Bedrijf Meer Doen dan Winst Maken?:
• Milton Friedman stelde dat de enige verantwoordelijkheid van een bedrijf is om winst te
maken voor de aandeelhouders. Dit standpunt is echter vaak bekritiseerd, omdat het
kan leiden tot slechte neveneffecten zoals het negeren van milieu- en sociale
verantwoordelijkheden.
• In de praktijk moeten bedrijven meer doen dan alleen winst maken. Ze hebben
verschillende stakeholders (werknemers, klanten, leveranciers, gemeenschap) die ook
verwachtingen van het bedrijf hebben. Dit zorgt ervoor dat een bedrijf ethisch, sociaal
verantwoord en duurzaam handelt, wat uiteindelijk de langetermijnwaarde kan
verhogen.
Korte Termijn vs Lange Termijn:
Korte termijn: Winstmaximalisatie op korte termijn kan de winst op de lange termijn
verhogen, maar het kan ook risico's met zich meebrengen, zoals hogere kosten of verlies
van klantloyaliteit.
o Winst op korte termijn: Dit kan eenvoudig worden gemeten via boekhoudkundige
cijfers, maar het geeft geen volledig beeld van de toekomstige gezondheid van het
bedrijf.
o Waarderingsregels zijn de richtlijnen die bepalen hoe activa, passiva, inkomsten
en kosten gewaardeerd moeten worden in de financiële rapportages van een
bedrijf. Deze regels zorgen ervoor dat de boekhoudkundige cijfers consistent,
Page | 3
, Lobke Goossens KUL, 2024/2025
betrouwbaar en vergelijkbaar zijn, en kunnen verschillen afhankelijk van de
gebruikte boekhoudstandaarden (zoals IFRS of GAAP).
o De rapporteringsmethode verwijst naar de wijze waarop financiële informatie
wordt gepresenteerd in de jaarrekening of andere rapporten. Dit omvat keuzes
over welke gegevens worden gerapporteerd, op welke manier ze worden
gepresenteerd (bijvoorbeeld in de balans, winst- en verliesrekening, of
kasstroomoverzicht), en hoe ze worden geanalyseerd om inzicht te geven in de
financiële gezondheid van het bedrijf.
Lange termijn: Winst op lange termijn is vaak moeilijker te meten omdat het afhankelijk is
van verschillende factoren, zoals klanttevredenheid, merkwaarde, en
medewerkersontwikkeling.
o Hoe meten? Langetermijnwinst kan gemeten worden door factoren zoals
marktaandeel, klantbehoud, en de reputatie van het bedrijf.
o Tijdwaarde van geld: Geld dat vandaag verdiend wordt, heeft meer waarde dan
geld dat in de toekomst wordt verdiend, vanwege inflatie, het risico op verlies en
de mogelijkheid om het geld vandaag te investeren.
Ethische principes & financieel management
Ethische principes binnen financieel
management gaan tegenwoordig
verder dan alleen winstmaximalisatie.
Bedrijven moeten rekening houden
met verschillende stakeholders zoals
de gemeenschap, leveranciers en
werknemers, die ook verwachtingen
hebben. Financieel management kan
bijdragen aan bredere bedrijfsdoelen,
zoals maatschappelijk verantwoord
ondernemen, en kan helpen om meer
dan alleen financiële doelen te
bereiken.
Er zijn dus andere stakeholders die verwachtingen hebben van de onderneming buiten
haar winstmaximalisatie
Controle
Fraudes
Het begin van de 21ste eeuw werd gekenmerkt door een reeks financiële schandalen die de
noodzaak onderstreepten van controlemechanismen binnen financieel management.
Hieronder enkele van de meest spraakmakende gevallen:
Page | 4