Samenvatting
Samenvatting sociale zekerheid en sociale bijstand
- Instelling
- Hogeschool Gent (HoGent)
Samenvatting sociale zekerheid en sociale bijstand (er wordt soms verwezen naar het wetboek)
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 72 pagina's
Voorbeeld 4 van de 72 pagina's
In winkelwagen1 beoordeling
Door: emmadeclerck • 1 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
SOCIALE ZEKERHEID EN SOCIALEBIJSTAND
INLEIDING
1. ALGEMENE DOELSTELLINGEN VAN DE OPLEIDING
INHOUD
De sectoren van de sociale zekerheid:
Werkloosheid
Ziekte- en invaliditeit
Gezinsbijslag
Jaarlijkse vakantie
Pensioenen
Arbeidsongevallen
Beroepsziekten
Sociale bijstand / residuaire stelsels:
Gewaarborgde kinderbijslag
Inkomensgarantie voor ouderen
Wet maatschappelijke integratie
Tegemoetkoming mindervaliden
HET DOMEIN VAN DE SOCIALE WETGEVING
Sociale wetgeving: twee delen
Arbeidsrecht: geheel van rechtsregels die tot doel hebben de verhoudingen tussen werkgevers en werknemers te
regelen
Socialezekerheidsrecht: alle maatregelen waardoor aan werknemer, zelfstandige of lid van overheidspersoneel de
mogelijkheid wordt geboden om in alle omstandigheden in zijn levensonderhoud te voorzien indien hij daar zelf niet of
niet meer toe in staat is. Inhoud:
Inhoud sociaal recht:
- Wetten die wederzijdse rechten en plichten van werkgever en werknemer bepalen
- Wetten die de samenwerking regelen tussen werkgevers en werknemers
- Wetten die de werknemer tijdens het werk beschermen
- Wetten ter bescherming van de werknemer die niet kan werken
- Het sociaal recht voor zelfstandigen
- De sociale bijstand
Inhoud socialezekerheidsrecht:
- Wetten ter bescherming van de werknemer die niet kan werken
- Sociaal recht voor zelfstandigen
- Sociale bijstand
1
,2. HISTORIEK BELGISCHE SOCIALE ZEKERHEID
Huidige sociale zekerheid = resultaat van 150 jaar evolutie:
Beginperiode:
o Eerste industriële evolutie en ontstaan kapitalisme
o Armoede werd gezien als een samenlevingsprobleem
o Er ontstonden “Burgerlijke Godshuizen” en “Burelen van Weldadigheid” (nu: OCMW ‘s)
o Industriële revolutie: nieuwe risico’s:
Ziekte, arbeidsongeschiktheid, werkloosheid, …
Om zich daartegen te verzekeren gingen de arbeiders zelf “Maatschappijen voor Onderlinge Bijstand”
oprichten
Er werd voorzien in uitkering in geval van werkloosheid of arbeidsongeschiktheid van de kostwinner
als die te oud werd om te werken enz.
o Plaatselijke maatschappijen voor onderlinge bijstand werden omgevormd tot mutualiteiten + christelijk
geïnspireerde werkgevers ging kinderbijslagkassen oprichten (voor arbeiders met kinderen) --> allemaal
privéinitiatieven
Enorme crisis --> nationale stakingen van 1886:
o Overheidsinterventie was nodig
o Vanaf 1891 gaat de overheid de mutualiteiten subsidiëren: financieel + structureel
o Verscheidene plaatselijke mutualiteiten werden gegroepeerd en kregen hierdoor een efficiënter beheerd -->
ontstaan van landsbonden
o Verzekering bleef op vrijwillige basis
Eerste verplichte verzekering: 1903
o Verzekering tegen arbeidsongevallen
o Tussen de twee oorlogen is zijn de verplichte verzekeringen uitgebreid + de eerste wet op gewaarborgd
inkomen voor gehandicapten kwam tot stand
o Werknemers waren voortaan verplicht zich te verzekeren voor: rust- en overlevingspensioenen,
beroepsziekten, gezinsbijslag, betaald verlof
o Zelfstandigen waren enkel voor gezinsbijslag verplicht verzekerd vanaf 1937
o “sociale risico’s” bleven in de gesubsidieerde privésfeer van mutualiteiten en syndicaten
Tijdens WOII:
o Afgevaardigden werknemerssyndicaten, werkgeversorganisaties en hoge functionarissen kwamen samen om
een “Ontwerp van Overeenkomst tot Sociale Solidariteit” op te stellen voor na de oorlog
o 1944: sociaal pakt werd door drie partijen ondertekend
o Sociaal pakt --> 2 grote pijlers:
Sociale vrede tussen de werknemers- en werkgeversorganisaties
Solidariteitsgedachte
o Sociaal pakt heeft belangrijke vernieuwingen met zich meegebracht:
Alle sociale verzekeringen werden voor alle werknemers verplicht
Uitkeringen gingen omhoog
Rijksdienst voor Maatschappelijke Zekerheid (later: RSZ) werd opgericht als centraal orgaan om
bijdragen te innen
Sociale zekerheid werd paritair beheerd, door werknemers en werkgevers samen
Zelfstandigen:
o 1937: verplichte kinderbijslagregeling voor zelfstandigen
o 1956: verplichte pensioensverzekering en later pas verplichte verzekering tegen de grote risico’s binnen de
geneeskundige verzorging
o 1967: “sociaal statuut van de zelfstandigen”, overkoepelde alle bestaande regelingen
o 1971: verzekering voor uitkeringen in geval van arbeidsongeschiktheid
Naoorlogse periode:
2
, o Economische expansie
o Uitbreiding socialezekerheidssysteem
o Bestaande prestaties ondergingen positieve veranderingen
o Wijzigingen in de financieringswijze: de inbreng van de overheid nam toe
o Evolutie naar een waarborg voor bestaanszekerheid voor iedereen
o 1974: wet inzake bestaansminimum
Crisis 1975:
o Gevolgen voor sociale zekerheid
o Enorme stijging werkloosheid, toename aantal rechthebbenden, moeilijkheden om de kosten van de sociale
zekerheid onder controle te houden --> financiële problemen
o Enige oplossing: inkomsten moesten stijgen en sociale uitkeringen dalen
o 1982: crisisbeleid --> verschillende categorieën werden ingevoerd in de werkloosheidsregelingen
o Om concurrentievermogen van de ondernemingen te verhogen, werden de laatste jaren werkgeversbijdragen
voor de sociale zekerheid verlaagd en gedeeltelijk vervangen door “alternatieve financieringsbronnen”
o Minimumpensioenen werden onlangs opgetrokken en werden de wetgevingen over het leefloon en
inkomensgarantie voor ouderen gewijzigd
Ideologische achtergrond:
2 belangrijke grondleggers:
o Otto Von Bismarck:
Bismarckmodel:
Duitse kanselier
Werkte eind 19e eeuw een sociale zekerheidssysteem uit gefinancierd door werkgevers, -
nemers met staatsbijdrage voor pensioenen
Streven naar behoud van levensstandaard bij bepaalde risico’s dus uitgaven gekoppeld aan
loon
Solidariteit tussen werkenden
Model gebaseerd op behoeften en onafhankelijk van de grootte van de bijdragen
Gefinancierd door percentage loon
o Lord Beveridge:
Beveridgemodel:
Vond dat de gehele bevolking recht had op bestaanszekerheid
Voorzag eenzelfde forfaitaire uitkering voor elke burger via belastingen, ongeacht type
tewerkstelling
Uitkering bij werkloosheid, ziekte, pensionering
Model gebaseerd op solidariteit
Voorziet uitkering voor iedereen
Onder rechtstreeks beheerd van de overheid
Belgische situatie:
Compromis tussen professionele solidariteit (Bismarck) en universele Engels systeem (Beveridge)
Verschillende sociale-zekerheidsmodellen van onze buurlanden vaak terug te brengen tot 1 van de 2 modellen
België als verzorgingsstaat: publiek stelsel dat bedoeld is om inkomen en/of verzorging te garanderen voor personen ten
tijde van pensioen, ziekte, arbeidsongeschiktheid, overlijden of werkloosheid
3
, 1. DE SOCIALE ZEKERHEID IN HET ALGEMEEN
1.1. INLEIDING
2 luiken in ons sociale beschermingssysteem:
KLASSIEKE SOCIALE ZEKERHEID RESIDUAIRE REGELINGEN OF SOCIALE BIJSTAND
Rust- en overlevingspensioenen Leefloon
Werkloosheid Inkomensgarantie voor ouderen (IGO)
Arbeidsongevallenverzekering Gewaarborgde gezinsbijslag
Beroepsziekteverzekering Tegemoetkoming aan gehandicapten
Gezinsbijslagen
Ziekte- en invaliditeitsverzekering
Jaarlijkse vakantie
Stelsel steunt op twee pijlers:
1. De verzekeringsgedachte
2. De solidariteitsgedachte:
o Werkenden betalen bijdrage in verhouding tot hun loon
o Financiering gebeurt grotendeels door gemeenschap = alle burgers
o Vakbonden, ziekenfondsen en werkgeversorganisaties beslissen samen over het systeem
Dekt 2 soorten risico’s:
Loonverlies: gebeurtenissen kunnen iemand beletten normale beroepsinkomsten te hebben: ziekte, invaliditeit,
ouderdrom, …
Ontoereikend loon: gebeurtenissen kunnen iemands levensstandaard verlagen: ziektekosten, gezinslast, …
Concreet zorgt de sociale zekerheid voor 3 zaken:
1. Bij loonverlies ontvang je een vervangingsinkomen
2. Als je bepaalde “sociale lasten” zoals het opvoeden van kinderen of ziektelkosten, moet dragen, ontvang je een
aanvulling op het inkomen
3. Als je onvrijwillig niet over een beroepsinkomen beschikt dan ontvang je bijstandsuitkeringen
3 socialezekerheidsstelsels:
Werknemers:
o Grootste
o RSZ is overkoepelende instelling
o Int werknemers- en werkgeversbijdragen
o Uitbetaling door bevoegde instellingen:
RVP = federale pensioen dienst
RVA = rijksdienst voor arbeidsvoorziening
Betaalt niet rechtstreeks de werkloosheidsuitkering
FAO en FBZ bestaan niet meer, nu samen federaal agentschap voor beroepsrisico’s = Fedris
RKW: famifed nu regionale overheidsdiensten inzake kinderbijslag
RIZIV = rijksinstituut voor ziekte en invaliditeitsverzekering
RJV = rijksdienst voor jaarlijkse vakantie
o Schijnzelfstandige = werknemers (tewerkstelling van zelfstandige werknemers is goedkoper voor de
werkgever)
Zelfstandigen:
o Verzekerd voor 5 taken:
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper fienwouters. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 55628 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen