Samenvatting
Samenvatting Belgisch publiekrecht (geslaagd 1ste zit)
- Instelling
- Universiteit Gent (UGent)
Samenvatting op basis van de les, de slides en de cursus.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 82 pagina's
Voorbeeld 4 van de 82 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
InhoudInleiding..................................................................................................................................................3
DEEL I: Krachtlijnen.................................................................................................................................3
Hoofdstuk 1: De Belgische staat.........................................................................................................3
1.1 Het ontstaan van België............................................................................................................3
1.2 België als staat.........................................................................................................................4
Hoofdstuk 2: Een democratische rechtsstaat.....................................................................................4
2.1 scheiding van de machten........................................................................................................4
2.2 De rechtsstaat...........................................................................................................................5
Hoofdstuk 3: Een meergelaarde staat in Europa................................................................................6
3.1 De federale staat België............................................................................................................6
3.2 De Vlaamse en de andere deelstaten.......................................................................................8
3.3 De Europese Unie...................................................................................................................10
3.4 De gemeenten en provincies..................................................................................................11
DEEL II: De democratische besluitvorming...........................................................................................12
Hoofdstuk 4: De grondwettelijke teksten.........................................................................................12
4.1 Inleiding..................................................................................................................................12
4.2 De Belgische grondwet...........................................................................................................13
4.3 De constitutieve autonomie van de deelstaten......................................................................15
Hoofdstuk 5: De wetgevende instellingen........................................................................................15
5.1 Debatteren en organiseren.....................................................................................................15
5.2 Zelf beslissen...........................................................................................................................15
5.3 Verkiezen en vertegenwoordigen...........................................................................................17
5.4 Wetgeven...............................................................................................................................22
Hoofdstuk 6: De uitvoerende instellingen........................................................................................29
6.1 Vertrouwen en controleren....................................................................................................29
6.2 Besturen.................................................................................................................................37
6.4 Behoorlijk besturen................................................................................................................44
6.5 Openbaarheid van het bestuur...............................................................................................47
6.6 Taalgebruik door het bestuur.................................................................................................49
6.7 Handhaving door het bestuur.................................................................................................51
DEEL III: De bevoegdheidsverdeling.....................................................................................................51
Hoofdstuk 7: Gefedereerde bevoegdheden.....................................................................................51
Hoofdstuk 8: Territoriaal gedecentraliseerde bevoegdheden..........................................................58
8.1 De bevoegdheden van de lokale besturen..............................................................................58
1
,DEEL IV: De inwoners en hun grondrechten.........................................................................................60
Hoofdstuk 9: De inwoners................................................................................................................61
9.1 Personen met de Belgische nationaliteit................................................................................61
9.2 Personen zonder de Belgische nationaliteit............................................................................61
9.3 De burgers van de Europese Unie...........................................................................................62
Hoofdstuk 10: Grondrechten............................................................................................................62
10.1 De ontwikkeling van grondrechten.......................................................................................62
10.2 De voornaamste grondrechten.............................................................................................64
10.3 De beperking van grondrechten...........................................................................................69
DEEL V: De rechtsbescherming.............................................................................................................71
Hoofdstuk 10: De rechtsprekende instellingen.................................................................................71
Hoofdstuk 12: De rechtsbescherming tegen de overheid.................................................................76
12.1 De hiërarchie van de normen...............................................................................................76
12.2 Rechtstreekse rechtsbescherming........................................................................................76
Belgisch publiekrecht
2
,Inleiding
Recht: Rationeel opgebouwd geheel van door de overheid uitgevaardigde en via sancties
afdwingbare normen die dienen tot organisatie, handhaving of herstel van de openbare orde.
Privaatrecht: beheerst de situatie van en de relaties tussen particuliere (rechts)personen
Publiekrecht: beheerst de situatie van en de relaties tussen overheid en particuliere (rechts)personen
en overheden onderling
- Overheden: bvb. wetgevende macht of uitvoerende macht?, bevoegdheden…
- Particuliere personen: top-down benadering (eenzijdige dynamiek)
- Bvb. staatsrecht, bestuursrecht, belastingrecht, mensenrecht, strafrecht…
Onderscheid publiek- en privaatrecht niet altijd duidelijk!
Kernboodschap syllabus: België is een mergelaarde, democratisch rechtsstaat in Europa
- Meergelaagd: verschillende niveaus (internationaal, maar ook binnen belgië)
- Democratisch: verkiezingen, macht bij volk
- Rechtsstaat: overheid ook zelf onderworpen aan recht
- Europa: deel v/d EU
DEEL I: Krachtlijnen
Hoofdstuk 1: De Belgische staat
1.1 Het ontstaan van België
Het ontstaan van staten:
-> Juridisch verschillende mogelijkheden:
- dekolonisatie: vernietiging heerschappij op ‘niemandsland’ (bvb. afscheiding VS van VK)
- secessie/afscheiding: bepaalde onderdelen v/e staat scheuren af (bvb. Kosovo afscheuring
van Servië)
- dismembratio: het uiteenvallen van staten tot verschillende staten, de oorspronkelijke staat
bestaat niet meer (bvb. Tsjecho-Slowakije werd Tsjechië en Slowakije)
- fusie: samensmelten van staten (bvb. Duitse eenmaking na Berlijnse muur)
het ontstaan van België:
- 1814: val van Napoleon (Frans regime) -> macht v/d Fransen beperken, vermijden nieuwe
overheersing
- Congres van Wenen: bufferstaten, waaronder VKN 1815
- 1815: VKN onder Willem I (= absolute vorst)
- focus op Noorden op socio-econ vlak (weinig investering handel) + politiek vlak
(weinig betrokken)
- Inmenging kerk: Willem I verlichte despoot (Onderwijs vrij maken + weinig belang
kerk) <-> katholieke zuiden
- Beknotting persvrijheid: ingesijpeld ideeën FR bij Franse elite -> tegen beknotting
- Taalconflict: franstaligen (elite Vlaanderen) tegen taalpolitiek (= vernederlandsing)
Monsterverbond: Zuidelijke Nederlanden spannen samen tegen Willem I -> onafh.
- 04/10/1830: onafhankelijkheid met voorlopig bewind
3
, - 1831: opstelling grondwet (reactie op Willem I en zijn beleid) -> veel grondrechten en
scheiding der machten
- 1839: erkenning Belgische staat door Willem I
1.2 België als staat
Kenmerken staat (toepassing België):
- Permanente bevolking
- België heeft ca. 11.5 miljoen inwoners
- Afgebakend gebied
- België: besloten op Verdrag van Maastricht (1843)
- Maar: veranderlijk (door wet)
- Effectieve overheid: entiteit die wetten maakt, bestuurt en recht spreekt
- Federale staat, deelstaten, steden, rechtscolleges…
- Onafhankelijkheid: overheid in staat om op eigen gezag betrekkingen met andere staten te
onderhouden
- Diplomatieke diensten, lidmaatschap VN, talloze verdragen…
- Internationale erkenning: bevestiging erkenning van andere staten
- Declaratieve handeling: is gevestigd en wordt erkend (<-> constitutieve handeling:
gevestigd, nog niet erkend)
- Erkenning staten, niet regeringen (bvb. staat waarbij meerdere regeringen zijn die in
conflict zijn over wie de legitieme is)
- België: erkenning Verdrag van Londen (1839)
Gevolgen kwalificatie als staat (toepassing België):
- Rechtspersoonlijkheid: beschouwen staat als afzonderlijke juridische entiteit
- Extern: optreden tov andere staten (bvb. verdragen sluiten)
- Intern: optreden binnen de staat (bvb. belastingen heffen)
- Soevereiniteit: staat is de eigen baas
- Extern: het recht om ongestoord te functioneren, zonder dwang te ondergaan van
andere staten (bvb. gelijkheid, non-interventiebeginsel)
- Intern: staat kan eigen rechtsordening bepalen (bvb. organen, wetgeving,
procedures, instellingen…)
- Uitoefening rechtsmacht: de juridische erkenning v:d mogelijkheid om gezag uit te voeren
- Uitvoeringshandelingen: exclusief territoriaal
- Uitzondering: ambassade geen deel van grondgebied in gevestigd land, wel
van eigen land -> immuniteit diplomaten en hun kantoren
- Territoriale gebondenheid minder strikt op normerend / rechtssprekend vlak (bvb.
normen opleggen op persoon die zich niet op grondgebied bevind / rechtspreken
over gebeurtenissen op ander grondgebied)
Hoofdstuk 2: Een democratische rechtsstaat
Gezagsuitoefening in de staat na Verlichting: Democratie
- Verwerping absolutisme, reactie op absolutistische Napoleon, Lodewijk XIV, Willem I…
- Streven naar vrijheid en gelijkheid
- Controle op machten
2.1 scheiding van de machten
Ontwikkeling scheiding der machten:
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marteottoy. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,36. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 48756 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen