INHOUD
Introductie .........................................................................................................................................2
Les 2: ken je eigen mindset .................................................................................................................3
fixed mindset vs growth mindset .......................................................................................................4
Les 3 & 4: ken je eigen brein ................................................................................................................9
werking & ontwikkeling van het brein .................................................................................................9
het geheugen en het brein ............................................................................................................... 10
de maakbaarheid van het brein ....................................................................................................... 11
snelwegen naar leerwinst ............................................................................................................... 12
belangrijke processen..................................................................................................................... 13
puberbrein ..................................................................................................................................... 15
M-/V-brein ..................................................................................................................................... 16
conclusie ....................................................................................................................................... 17
Les 5, 6 & 7: breinprincipes ............................................................................................................... 18
focus ............................................................................................................................................. 18
herhaal .......................................................................................................................................... 19
voortbouwen .................................................................................................................................. 20
emotie ........................................................................................................................................... 21
creatie ........................................................................................................................................... 23
zintuiglijk rijk .................................................................................................................................. 24
Les 8: het brein onder stress............................................................................................................. 27
wat is stress? ................................................................................................................................. 27
wat doet stress met leren? .............................................................................................................. 32
Les 9: een positief leerklimaat .......................................................................................................... 34
asooo: autonomie & status verhogen ............................................................................................... 34
Les 10: neuromythes ........................................................................................................................ 38
1
Het LERENde brein
,INTRODUCTIE
3 soorten kennis nodig:
o Pedagogische kennis (PK): klasmanagement, hoe groepen functioneren, hoe ze
communiceren met elkaar
Je hebt hier kennis & bepaalde vaardigheid voor nodig
o Vakkennis (CK): weten wat de spelregels zijn, de technieken,…
o Pedagogische vakkennis (PCK): hoe bouw ik lessen op, hoe krijg ik differentiatie, hoe
geef ik een les spel
De kern van goed lesgeven
Vakkennis:
o De meeste hebben algemene vakkennis, maar missen de specifieke vakkennis
o Algemene vakkennis:
Kennis die je nodig hebt als speler
Kennis van regels, techniek & tactiek
o Specifieke vakkennis:
Kennis die je nodig hebt als leraar
Kennis van leerstofprogressies, foutenanalyses & remediëring
Metacognitie:
o Metacognitieve kennis: kennis die iemand heeft over (het eigen) denken en leren en hoe
dat in zijn werk gaat
Kennis over het eigen leervermogen, leermotivatie, leerstrategieën,
onwikkelbereidheid,…
o Metacognitieve vaardigheden: vaardigheden die nodig zijn om het eigen denk- en
leerproces te overzien, monitoren en te evalueren
Belangrijker dan intelligentie voor schoolse prestaties
Nodig voor stimuleren van leerstrategieën zoals jezelf kennen, herhalen, …
2
Het LERENde brein
,LES 2: KEN JE EIGEN MINDSET
Self-efficacy: je vertrouwen in je eigen vermogen om een taak succesvol uit te voeren. Het geloof
in jezelf dat je iets kunt bereiken of ene probleem kunt oplossen
o Hoog → meer gemotiveerd om uitdagingen aan te gaan, omdat je denkt dat je ze kunt
overwinnen
Carol S. Dweck – The power of yet
Benadruk het belang van een groeimindset dmv het concept “nog niet”, het aanmoedigen van veerkracht
& het leren van uitdagingen.
Hoogtepunten
Groeimindset: lln zien uitdagingen eerder als groeikansen dan als mislukkingen
”Nog niet”-concept: ipv een onvoldoende, krijgen lln een cijfer “nog niet”, wat een leertraject
bevordert
Hersenbetrokkenheid: lln met een groeimindset gaan diep in op fouten, waardoor ze beter
leren
Inspanning belonen: nieuwe leermiddelen belonen inspanning & strategie, niet alleen de
juiste antwoorden
Verbeterde prestaties: het aanleren van een groeimindset leidt tot betere academische
resultaten, vooral bij lln die het moeilijk hebben
Gelijkheid in onderwijs: groeimindset benaderingen kunnen de prestaties in achtergestelde
gemeenschappen aanzienlijk verbeteren
Persoonlijke impact: studenten melden veranderingen in hun leven door verhoogde
inspanning & verbeterde relaties na het aannemen van een groeimindset
Belangrijke inzichten
Uitdagingen omarmen: kinderen aanmoedigen om uitdagingen aan te gaan bevordert
veerkracht & stimuleert een levenslange liefde voor leren, hierdoor verschuift de focus van direct
succes naar groei op de lange termijn
Transformatief leren: het beoordelingssysteem “nog niet” stimuleert het geloof dat
vaardigheden ontwikkeld kunnen worden, wat lln motiveert om vol te houden ondanks
tegenslagen
Cognitieve betrokkenheid: studenten met een groeimindset vertonen een verhoogde
hersenactiviteit wnr ze geconfronteerd worden met fouten, wat wijst op diepere verwerking &
leren, wat cognitieve groei bevordert
3
Het LERENde brein
, Innovatieve EdTech: spel gebaseerd leren waarbij inspanning wordt beloond in plaats van
correcte antwoorden, cultiveert doorzettingsvermogen en strategisch denken, wat leidt tot betere
onderwijsresultaten
Gegeven gedreven succes: scholen die principes van de groeimindset toepassen, hebben
significante verbeteringen laten zien in gestandaardiseerde testscores, wat aantoont dat de
mindset academische prestaties kan beïnvloeden
Gelijkheid in onderwijs: groeimindset-praktijken kunnen onderwijskloven overbruggen en
blijken zelfs effectief in historisch slecht presterende gemeenschappen, waardoor een
rechtvaardigere leeromgeving mogelijk wordt
Leven veranderende realisaties: studenten die een groeimindset aannemen, denken vaak
na over hun verleden en realiseren zich welk potentieel verloren is gegaan door een vaste
mindset, waardoor ze streven naar verbetering op verschillende gebieden in hun leven
FIXED MINDSET VS GROWTH MINDSET
Fixed mindset: intelligentie staat vast Groeimindset: intelligentie is ontwikkelbaar
→ Vermijden van uitdagingen → Omarmen van uitdagingen
→ Opgeven bij tegenslag → Volhouden bij tegenslag
Groeimindset ~ neurowetenschappelijk onderzoek: uitdagingen & fouten versterken ons brein
→ Inspanning zien als nutteloos → Inspanning zien als iets dat er bij hoort
Productieve struggle en groeimindset:
o Zone van naaste ontwikkeling (ZNO)
Waar leren plaatsvindt
Hoe komt je tot ‘productieve struggle’?
o Voorkennis kunnen activeren
o Taakintrinsieke feedback
‘productieve struggle’ en diepgaand leren:
o Duurzaam = blijvend
o Flexibel = op te roepen in ≠ contexten
→ Negeren van kritiek (cognitieve dissonantie) → Openstaan voor kritiek
Feedback & brein: experiment meten van aandacht
o Een fixed mindset besteedt geen aandacht aan informatie die hem helpt leren →
mislukken & fouten maken bieden juist een kans om te groeien & ontwikkelen
Negatieve feedback:
o Feedback tast al snel je status of autonomie aan
“waarom kan de rest van de klas dit wel en jij niet?” (status)
4
Het LERENde brein
