• Welke plantenecosystemen er voorkomen
• Welke dieren er kunnen leven
• Hoe ons maatschappelijk leven er uit ziet
Bodems spelen vandaag ook een belangrijke rol bij de milieu-uitdagingen:
• Watervervuiling
• Klimaatverandering
• Verlies aan biodiversiteit
• Voedselvoorziening
= uitdagingen afhankelijk van de wereldwijde ecostystemen (die op hun beurt worden
beïnvloed door diverse bodemprocessen.)
Bv. Verstedelijking —> mensen minder contact met bodem, verlies inzicht dat we sterk
afhankelijk zijn zijn van bodems om te leven en te overleven
We worden meer afhankelijk van de bodem om:
• hernieuwbare materialen te produceren die steeds schaarser worden
• milieu-schadelijke niet-hernieuwbare materialen kunnen vervangen
Bv. - Biodieselbrandstof geproduceerd uit sojabonen
- Afbreekbaar plastic geproduceerd van maïszetmeel
De wereldbevolking groeit, maar het bodemoppervlak neemt niet toe en krimpt zelfs
door verstedelijking en bodemdegradatie.
Het is essentieel dat we beter begrijpen hoe we bodems kunnen beheren als cruciale
habitats voor mens, dier en plant.
Bodemkunde is daarom vandaag de dag belangrijker dan ooit.
1.1 welke ecosysteemdiensten vervullen onze bodems?
Wetenschappers erkennen dat ecosystemen ons goederen en diensten leveren met een
waarde gelijk aan de gezamenlijke bruto nationale producten wereldwijd.
Ecosysteemdiensten (ESD) = de voordelen die de maatschappij van ecosystemen
ontvangt onder de vorm van goederen en diensten.
Ecosysteem = het geheel van biotische en abiotische elementen die het samenleven van
levende organismen in een bepaald gebied kenmerken.
,Ecosystemen voorzien de mens van goederen die van belang zijn in ons dagdagelijks
bestaan zoals:
• Voedsel
• Drinkbaar water
• Hout
• …
= producerende diensten/ toevoerdiensten
Ecosystemen ondersteunen ook heel waar noodzakelijke natuurlijke processen zoals:
• Klimaatregeling
• Waterzuivering
• Bestuiving
= regulerende diensten
Culturele dientsten = Recreatieve, Esthetische, Sprirituele mogelijkheden van
ecosystemen
Al deze ecosysteem diensten worden mogelijk gemaakt door de ondersteunende
diensten zoals:
1.1.1 Bodem als medium voor plantengroei
Een groot deel van planten bevindt zich in de bodem via hun wortels.
Op welke manier ondersteunen bodems de plantengroei?:
• Vastankerings plaats
Bodems ondersteunen plantengroei door fysieke ondersteuning te bieden, zodat
het wortelsysteem kan verankeren.
Bv. Bij een natte, ondiepe bodem kunnen wortels niet diep genoeg groeien: een
boom dat omwaaide tijdens een winterstorm door topzware, besneeuwde
takken.
• Ventilatie functie
De bodem ondersteunt plantengroei door O2 vanuit de atmosfeer toegevoegd kan
worden en CO2 uit de bodem kan ontsnappen(ventilatie/gasuitwisseling) via een
netwerk van poriën dat ook water vasthoudt voor droge periodes.
• Buffer
De bodem beschermt het wortelsysteem tegen zeer koude en warme
temperaturen door temperatuur-extremen te voorkomen.
, Soms komen bestanddelen voor in de bodem die toxisch zijn voor planten.
Bodems zijn in staat om die bepaalde giftige stoffen af te breken.
• Nutriëntenvoorziening
Een vruchtbare bodem zorgt voor minerale en nutriënten in de juiste
hoeveelheden en verhoudingen(zoals Kalium, Calcium, ijzer, koper, Stikstof en
Fosfor, zwavel en boor) die de plant nodig heeft voor optimale groei.
- wortels nemen deze elementen op uit de bodemoplossing
-planten bouwen deze elementen in organische componenten en worden daarna
ingebouwd in hun weefsels
- Dieren verkrijgen deze nutriënten indirect uit de bodem door planten te eten.
• Hoewel planten zelf organische componenten kunnen aanmaken, gebruiken ze
soms extra organisch materiaal uit de bodem.
• Planten kunnen ook in hydrocultuur groeien, waarbij de bodemfuncties
kunstmatig worden nagebootst.
1.1.2 rol van bodems bij watervoorziening
Er is grote bezorgdheid over de kwaliteit en kwantiteit van zowel oppervlaktewater als
grondwater.
Bij regenval —> ( als bodem toelaat) regenwater infiltreren in de bodem.
Daar kan het water:
- opgeslagen worden door de bodem
- gebruikt worden door planten en bomen
- of verder en dieper doorsijpelen doorheen de verschillende bodemlagen tot aan het
grondwater
Het grondwater kan na langere tijd een rivier/beek bereiken —> voeden
Terwijl het water doorheen de bodem infiltreert —> verontreinigd water gezuiverd door
bodemprocessen
Als de bodem niet doorlaatbaar is —> regenwater kan niet infiltreren —> regenwater
stoomt van het land af dat zorgt voor erosie (meegesleurde bodemdeeltjes) en vervuiling
(puin) van rivieren. —> destructieve overstroming ( met modderig en vervuild water)
1.1.3 rol van bodems bij de recyclage van grondstoffen
bodems hebben een belangrijke recyclerende functie.
Als planten, dieren en nutriënten niet herbruikt worden —> zou de aarde bedekt zijn
met een dikke laag van organische( plantaardige en dierlijke) resten.
Recyclage is dus noodzakelijk in alle ecosystemen.
, Bodems zorgen er voor dat grote hoeveelheden organische resten worden omgezet in
bodemorganische stof, waarbij mineralen vrijkomen die weer beschikbaar komen
voor planten en dieren. ( onder andere koolstofdioxide —> fotosynthese)
Sommige bodems kunnen grote hoeveelheden koolstof opslaan in de vorm van
organische stof —> helpt de CO2 in de atmosfeer te verminderen en zo bijdraagt aan
een oplossing voor de klimaartverandering.
1.1.4 hoe veranderen bodems de atmosfeer?
Bodems hebben een belangrijke interactie(in en uitademen) met de atmosfeer doordat
ze zuurstof absorberen en komen andere gassen (zoals methaan, koolstofdioxide
stikstofdioxide) vrij.
➔ Beïnvloed de atmosfeer en draagt bij aan klimaatveranderingen.
Het verdampen van bodemvocht is een belangrijke bron van waterdamp in de
atmosfeer en beïnvloed zo:
- De luchttemperaturen
- De samentelling van de lucht
- De weerspatronen
Op droge bodems met slechte structuur en zonder vegetatie —> kunnen bodemdeeltjes
door de wind worden meegenomen en zo bijdragen aan:
- Stof in de atmosfeer
- Het verminderen van zichtbaarheid
- Het vermeerderen van gezondheidsproblemen (bv. Ademhalingsproblemen)
- Veranderen van de temperatuur van de lucht/aarde
Op vochtige bodems met goede bodem structuur met plantendek komt dit probleem
niet voor.
1.1.5 de bodem als habitat voor organismen
In een handvol bodem kunnen miljarden organismen aanwezig zijn van verschillende
soorten.
In de bodem bevindt zich een complexe gemeenschap van organismen die ook het
welzijn van de mens beïnvloed via verschillende ecosysteem functies.
De bodem beïnvloed de menselijke gezondheid
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper tessslaedts. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,96. Je zit daarna nergens aan vast.
