Dit is een samenvatting van het vak strafrecht. Deze samenvatting is gemaakt op basis van de powerpoint en lesnotities. Alle gemaakte oefeningen zitten hier ook in.
Voor betere prijs mag je altijd prive bericht sturen.
- Vóór 1867: Code Napoléon
- Haus (U Gent) en Nypels (U Luik)
- Eigenlijk overname van Code Napoléon
- Klassieke leer
o Schuldbegrip staat centraal. Elkeen heeft keuze tussen het goede en het kwade
o Doelstelling van de bestraffing = vergelding, intimidatie en preventie
- Intussen gewijzigd, aangevuld -> onleesbaar kluwen
- Veel rechtsfiguren hebben geen wettelijke basis, veel straffen zijn artificieel (bv. door
correctionalisering), archaïsch taalgebruik, geen voeling met wetenschappelijk onderzoek,…
EINDELIJK EEN NIEUW WETBOEK
- Commissie tot hervorming van het strafrecht
o Vierde poging sinds 1979 (Châtel&D’Haenens; Legros; Holsters)
o Damien Vandermeersch, Joëlle Rozie en Jeroen De Herdt
- Publicatie: Belgisch Staatsblad 8 april 2024
- In werking: 2 jaar na publicatie: 8 april 2026
- Nog wachten op Strafuitvoeringswetboek
EEN EIGENTIJDS NIEUW STRAFWETBOEK
Accuraat = garantie voor rechtszekerheid
Coherent = vlotte toepassing op concrete situaties
Eenvoudig = iedereen wordt geacht de strafwet te kennen
GEVANGENISSTRAF ALS ULTIMUM REMEDIUM
- Grote aandacht voor resocialisatie en herstel
- MAAR: politiek heeft laatste woord:
o Nog steeds strenge recidiveregels
o Nog steeds TBS/ verlengde opvolging
DE BESTRAFFINGSPIJLERS
- Visie over de doelstellingen van de straf
- Gevangenisstraf als ultimum remedium
- Gelijkwaardige straffen, maar oog voor proportionaliteit en individualisering van de
bestraffing
- Gediversifieerd straffenpalet met strafniveaus
- Nieuwe vormen van bestraffing
- Strafuitvoeringsrechtbank (SURB) als centrale uitvoeringsinstantie
1
,BEGRIPSBEPALING STRAFRECHT
Niet gemakkelijk plaats- en tijdsgebonden: Strafrecht beoogt de handhaving van een aantal
waarden in een bepaald land op een gegeven ogenblik
Werkdefinitie: Het strafrecht is het geheel van rechtsregels die bepaalde gedragingen strafbaar
stellen en sancties bepalen die op de daders toepasselijk zijn
3 sleutelbegrippen
- Misdrijf
- Dader
- Strafrechtelijke sanctie
MISDRIJF
Misdrijf = algemene term = een gedraging waarop de wet een sanctie stelt
Niet langer driedeling: misdaad, wanbedrijf, overtreding
Niet alles wat moreel verwerpelijk is = een misdrijf
SANCTIE
Een straf = strafrechtelijke sanctie
Strafrechtelijke sanctie ≠ straf
- ook maatregelen (bv. internering)
- ook reacties in het Vlaams jeugddelinquentierecht (= maatregelen + sancties)
- ook punitieve sancties in de zin van artikel 6 EVRM (“criminal charge”)
- ook sancties sui generis
- ook bestraffingsmodaliteiten
Ook andere handhavingsmechanismen
- bestuurlijke sancties (Bv. GAS-sancties, tuchtsancties): opgelegd door een bestuurlijke
overheid
DADER
Een dader-persoon (natuurlijk persoon of rechtspersoon)
- Geen dieren (wel bv. instrument van het misdrijf)
- Geen strafrechtelijke verantwoordelijkheid voor andermans daad
Strafrechtelijk handhavingsmechanisme kan van start zonder geïdentificeerde persoon
Als geen identificatie -> geen bestraffing
- Seponering door OM (na OO)
- Beschikking tot ontslag van onderzoek door raadkamer (na GO)
,SANCTIERECHT
Non bis in idem: iemand kan niet twee keer voor hetzelfde feit worden gestraft
LEGAAL RECHT
Legaliteitsprincipe = wetgever moet een wettelijke verankering geven om van een gedraging een
misdrijf te maken
Nullum crimen sine lege = geen misdrijf zonder wet
Nulla poena sine lege = er is sprake van een misdrijf en er kan geen straf opgelegd worden zonder dat
daaraan een wet voorafgaat
PUBLIEK RECHT
- overheid straft omdat openbare orde werd geraakt
- spilfiguur = Openbaar Ministerie (vertegenwoordigt gemeenschap)
- slachtoffer niet nodig om strafprocedure op te starten (er zijn geen klachtmisdrijven meer)
- slachtoffer mag zich niet inlaten over de bestraffing, enkel schadevergoeding
- geen andersluidende overeenkomsten
- toestemming slachtoffer is irrelevant, tenzij de niet-toestemming een constitutief
bestanddeel is
- rechtsverwerking bestaat niet in het strafrecht
AUTONOME RECHTSTAK
- geen hulprecht ten dienste van andere rechtstakken
- = handhavingsrecht met algemene draagwijdte
- Conceptuele autonomie
o = strafrecht bepaalt eigen begrippenkader zonder gebonden te zijn door andere
rechtstakken (cf. Voorafgaande Titel Boek 2: art.79-81)
o Uitzonderlijk rekening houden met burgerlijk recht (art.16 V.T. Sv.: misdrijf houdt
verband met uitvoering van de overeenkomst waarvan het bestaan ontkend wordt of
waarvan de uitlegging betwist wordt)
INDELING VAN HET MATERIEEL STRAFRECHT
Twee delen: algemeen + bijzonder deel
Algemeen deel
- Op alle misdrijf toepasselijke regels
- Boek 1 Sw. + complementaire strafwetten
Bijzonder deel
- Verschillende misdrijven
- Boek 2Sw. + bijzondere stafwetten
- Lex specialis derogat lex generalis: art. 77 Sw. = de bijzondere wet heeft voorrang op de
algemene wet
INHOUD BOEK 1 NIEUW STRAFWETBOEK
Structuur:
- De strafwet
3
, - Het misdrijf
- De dader
- De straf
- Burgerrechtelijke bepalingen en beveiligingsmaatregelen
- Tenietgaan en verjaring van straffen envan burgerlijke veroordelingen
- Diverse bepalingen
INHOUD BOEK 2 NIEUW STRAFWETBOEK
Structuur
- Titel 1. Ernstige schendingen van het internationaal humanitair recht
- Titel 2. Misdaad van ecocide
- Titel 3. Misdrijven tegen de persoon
- Titel 4. Misdrijven tegen de openbare veiligheid
- Titel 5. Valsheden
- Titel 6. Misdrijven tegen het vermogen
- Titel 7. Economische misdrijven
- Titel 8. Misdrijven tegen de staat en zijn functioneren
HOOFDSTUK 1: DE STRAFWET
I. LEGALITEITSPRINCIPE
LEGALITEITSBEGINSEL
Art 1 Sw. “ Niemand kan worden gestraft voor een misdrijf waarvan de bestanddelen niet in de wet
worden omschreven. Niemand kan worden gestraft met een straf waarin de wet niet voorziet. Dit
artikel staat niet in de weg aan de berechtin en bestraffing van iemand die schuldig is aan een
handelen of nalaten dat, ten tijde van het handelen of nalaten, een misdrijf was overeenkomstig de
algemene beginselen die door de internationale volkerengemeenschap worden erkend.”
Nullum crimen nulla poena sine lege = Zonder voorafgaande wettelijke strafbepaling is er geen
strafbaar feit, geen straf
- Art. 1 Sw. (+ art. 2 oud Sw.)
- Art. 12, tweede lid GW
- Art. 14 GW
- Art. 7 EVRM
- Art. 15 IVBPR
- Art. 49 Handvest van de Grondrechten van de EU
Cesare Beccaria
- "Dei delitti e delle pene" (1764)
- Reactie tegen willekeur en wreedheid in het strafrecht
- Heldere wetgeving met noodzakelijke bestraffing en geen doodstraf meer, maar toch nog
repressie (bv. eeuwige slavernij als straf)
Von Feuerbach
- Duitse school
- Wettelijke misdrijfomschrijvingen + straffen -> psychologische dwang op dader
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper enyav. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,16. Je zit daarna nergens aan vast.
