Samenvatting
Samenvatting - Belgisch publiekrecht (B000309A)
- Instelling
- Universiteit Gent (UGent)
GESLAAGD IN EERSTE ZIT. volledige samenvatting van de cursus. deze samenvatting studeren met de PPT's als leidraad.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 91 pagina's
Voorbeeld 4 van de 91 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Inhoudsopgave1
, 1. KRACHTLIJNEN
Recht
- Rationeel opgebouwd geheel
- Van door de overheid uitgevaardigde en door sancties afdwingbare normen (= rechtsregels)
- Die dienen tot organisatie – handhaving – herstel van de openbare orde
Privaatrecht
- Beheerst de situatie van en de relaties tussen particuliere (rechts)personen
Publiekrecht
- Beheerst de situatie van en de relaties tussen overheid en particuliere (rechts)personen of
overheden onderling
- Staatsrecht, belastingrecht, bestuursrecht, mensenrechtenrecht, strafrecht, recht van de lokale
besturen, delen van het omgevingsrecht, van het sociaal recht …
De kernboodschap: België is een meergelaagde, democratische rechtsstaat in Europa.
DE BELGISCHE STAAT
ONTSTAAN VAN STATEN
- Oorspronkelijk ontstaan
o Uit het niets (kan niet meer)
- Afgeleid ontstaan
o Dismembratio (staat valt uit elkaar in onafhankelijke staten)
o Secessie (= afscheiding: deel wordt autonoom en scheurt zich af)
o Dekolonisatie (20e eeuw: Afrika)
o Fusie (2 staten worden samen 1 staat)
ONTSTAAN VAN BELGIË
- Congres van Wenen 1814
o Bufferstaat: Verenigd Koninkrijk der Nederlanden 1815
o Neutrale staat om de Franse macht in te tomen
- 1814: Grondwet weinig democratisch
o Koning veel macht
o Wetgever beperkte bevoegdheden
o Vertegenwoordigde vooral de elite
- Zuiden: snel ontevredenheid
o Economisch: verschillende belangen
N: handel floreerde
Z: industrieel
o Politiek: Z ondervertegenwoordigd in parlement en regering
o Persvrijheid: beknotting in Z
o Inmenging kerk (onderwijs)
N: protestants
Z: katholiek wou vrijheid en weg van Willem I
o Taalconflict
Z: Franstalige elites tegen de taalpolitiek van Willem: vernederlandsing Z
- Monsterverbond: Zuidelijke elites
o Culminatie van spanningen: verzet tegen N bewind
o Voorlopig bewind 4 okt 1830: onafhankelijkheid
- 1831: eedaflegging Leopold I (neutraal figuur)
o Snel erkend door Duitsland, Engeland …
2
, - 1831: Grondwet
o Vrijheden: strijd tegen Willem I
o Grondrechten: vrijheid van vergadering, onderwijs …
RECHTEN EN PLICHTEN VAN STATEN
- Verdrag van Montevideo 1933: constitutionele elementen
- Permanente bevolking
o Gezag over groep personen (nationaliteit of op grondgebied)
- Afgebakend grondgebied
o Rechtszekerheid + gelijkheid onder staten
o Land + water + lucht
o Verdrag van Maastricht 1843
o Vreemd en veranderlijk
- Effectieve overheid
o Wetten maken, besturen, rechtspreken
o Tijdelijke onderbrekingen kunnen wel
o Federale staat, deelstaten, steden, rechtscolleges, …
- Onafhankelijkheid
o Betrekkingen met andere staten
o Ambassadeurs en internationale organisaties
o Diplomatie, lid VN, verdragen
- Internationale erkenning
o Declaratieve (rechts)handeling
o Internationale rechtspersoonlijkheid
o Erkenning van staten, niet van regeringen
o Eenzijdig
o Niet verplicht, niet vrijblijvend: retroactief en niet ongedaan maken
o Expliciet of impliciet
o België: Verdrag van Londen 1839
GEVOLGEN VAN KWALIFICATIE ALS STAAT
- Rechtspersoonlijkheid = fictie die autonoom kan optreden
o Extern: verdragen internationaal recht: staat = drager van rechten en plichten
o Intern: belastingen
- Soevereiniteit = staat is eigen baas
o Extern: gelijkheid, non-interventie (recht om ongestoord te functioneren)
o Intern: eigen rechtsordening bepalen
- Rechtsmacht = gezag uitoefenen
o Uitvoeringsonderhandelingen: territoriaal
o Normerende of rechtsprekende handelingen
DEMOCRATISCHE RECHTSSTAAT
VERLICHTING
- Verwerping absolutisme (16e eeuw: alle macht bij de Koning)
- Streven naar individuele vrijheden en gelijkheid
SCHEIDING DER MACHTEN = TRIAS POLITICA
- Montesqieu (en John Locke) macht verdelen: machtsmisbruik vermijden
- Ongeschreven Grondwettelijk beginsel
3
, - Wetgevende macht
o Kamer van Volksvertegenwoordigers
o Rechtsregels met algemeen (onpersoonlijk) karakter
- Uitvoerende macht
o Koning (regering)
o Die algemene rechtsregels verfijnen en toepassen in concrete gevallen
- Rechterlijke macht
o Rechtscolleges (onafhankelijk en onpartijdig)
o Geschillen oplossen die voortvloeien uit toepassing van algemene normen
- Geen orthodoxe scheiding checks & balances
o Wederzijdse controle en samenwerking
Kamer controleert Koning
Koning maakt mee de wetten
Wetgever bepaalt statuut rechters
Koning benoemt magistraten
Rechters controleren rechtmatigheid van WM én UM
Rechter moet verantwoording afleggen
- Soms diffuse taakverdeling
o WM: parlementair onderzoek, naturalisatie
o UM (Koning): genaderecht uitgesproken straf moet niet worden uitgevoerd
o Soms rechtsvormende rol van rechter
MACHTENSCHEIDING: FEDERAAL – DEELSTATEN – EUROPESE UNIE
- Bevoegdheidsverdeling
- Nu: WM is belangrijkst
o Rechtstreeks democratisch gelegitimeerd
- Maar UM is echte motor
o Regering heeft meeste invloed op beleid
- Focus verschoven:
o Controle van UM door WM controle van overheid door de oppositie
RULE OF LAW = RECHTSSTAAT
- Formele voorwaarde: overheid is zelf aan het recht onderworpen
o Kan niet willekeurig optreden tegen burgers
o Bevoegdheid beperkt door rechten en vrijheden van burgers
o Rechtmatigheidsbeginsel = staatsmachten moeten zelf regels naleven als ze nieuwe
rechtsnormen maken of als ze die uitvoeren
- Materiële voorwaarden:
o Recht moet zeker en stabiel zijn
Toegankelijk, duidelijk, consistent, voorspelbaar, transparant
o Recht moet democratisch tot stand komen
o Recht moet grondrechten respecteren
o Recht moet afdwingbaar zijn voor de rechter
DEMOCRATISCHE RECHTSSTAAT = DYNAMISCH EN EVOLUTIEF
- Uitdaging voor de rechtsstaat: slagkracht behouden zonder autoritair regime te worden
- Evolutie rol koning
- Particratie en impact op WM en UM
- Rechtsvormende rol van rechters
- Nevenschade van oplossing complexe maatschappelijke problemen
- Graduele ingrepen van leiders met autocratische neigingen
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper eviblondie. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 48756 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen