Samenvatting
Samenvatting Zingeving en Veerkracht
- Instelling
- Karel De Grote-Hogeschool (KdG)
Samenvatting Zingeving en Veerkracht
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 154 pagina's
Voorbeeld 4 van de 154 pagina's
In winkelwagenVerkoper
VolgenVoorbeeld van de inhoud
Celine Van HorenbeeckZingeving en veerkracht: samenvatting
DEEL 1 - MIRA
Module 1: Het belang van zingevende competentie en religieuze geletterdheid voor de
praktijk van het sociaal werk
1. Inleiding
3 citaten die een ander beeld geven over omgaan met religie in sociaal werk.
• In mijn werk ben ik huiverig om het over levensbeschouwing te hebben. Ik spreek alle
jongeren aan op dezelfde waarden en regels die in ons land gelden: respectvol, open met
elkaar omgaan. Jongeren raken soms in verwarring als ze me zien praten met allerlei
subgroepen. Ze zijn niet gewend dat je je bemoeit met of interesseert voor
andersdenkenden. Wel confronteer ik ze met hun geloof als ze bijvoorbeeld veel drinken
en ik weet dat hun geloof dat niet toestaat. (Jongerenwerker, 39 jaar)
• In mijn werk vind ik het belangrijk om iedereen met een open mind te benaderen. Ik zie
ieder mens als individu, niet als lid of vertegenwoordiger van een groep, cultuur. Zelf wil
ik juist niet te veel stilstaan bij iemands levensbeschouwelijke achtergrond, dat kan
belemmerend werken in het contact. Ik wil gewoon de persoon leren kennen.
(Jongerenwerker, 23 jaar)
• In mijn werk ben ik heel bewust bezig met cultuur en religie. Zo gebruiken we bij de
geestelijke gezondheidszorg nu een culturele intake. Daarin stellen we veel vragen over
religie en de relatie met de klachten. Ik ga met de client mee en stap over de grens in het
landschap van zijn levensbeschouwing. Zonder oordeel, ik luister en kijk alleen. Zo
verdien je hun vertrouwen. Je begrijpt hoe hun klachten ontstaan en welke middelen er in
dat landschap zijn om die klachten aan te pakken. (Maatschappelijk werker, 52 jaar)
2. Waarom zingevende competentie en religieuze geletterdheid?
De aarzeling: Doelen: religieuze geletterdheid
• Moeten we het wel over deze thema’s De lessen over religieuze geletterdheid willen je kritisch
hebben in het sociaal werk? denken en sensitiviteit ontwikkelen over wat religie voor
• Privé kwestie? mensen kan betekenen
• Seculiere samenleving? -> verminderen van de handelingsverlegenheid.
2.1. Seculiere samenleving Uiteraard is zingeving meer dan religie maar religie is wel
Voor veel mensen is religie minder belangrijk een thema waarin je in een diverse samenleving mee te
geworden, maar voor vele ook niet. Het is meer maken krijgt en waartoe je je dient te verhouden.
naar de huiskamer verschoven. Het blijft Disclaimer: Wees je bewust van het feit dat afhankelijk
belangrijk voor veel mensen. van je eigen positionaliteit je andere leerbehoeften hebt.
• Religie als individuele keuze maar nooit helemaal verdwenen
o Vroeger: religie heel zichtbaar
bv. kerk gaan, trouwen
o Nu: religie naar huiskamer verschoven
• Samenleving niet meer georganiseerd op verzuilde manier
1
,Celine Van Horenbeeck
oVerzuilde manier = verschillende hokjes
bv. dopen, katholieke school, naar de kerk gaan (je start in een zuil bv. katholiek
en eindigt in dat zuil)
• Toegenomen diversiteit
o Vroeger: alleen rooms katholieken christenen
o Nu: Islam, protestantse christenen
Gevolgen:
• Verwarring
o Is religie nu minder belangrijk?
o Verschoven naar huiskamer, maar anderzijds is er meer diversiteit
• Beeldvorming over religie wordt steeds negatiever
o Door modern wereldbeeld
bv. 9/11, wetenschappelijk denken, ratio
• Er ontstaat een blinde vlek wat zingeving, religie, levensbeschouwing betreft
o Kerken lopen leeg, maar wat is er in de plaats gekomen?
Gevolgen voor sociaal werk:
• Wij werken met heel de mens (holistisch mensbeeld) en dus ook met de
spirituele/religieuze dimensie
• Die dimensies zijn verweven in hulpvragen
2.2. Religie in de wereld
2.2.1. Religie in België
8 erkende levensbeschouwingen:
• Rooms-Katholieke (vanaf begin Belgische staat)
• Orthodoxe (1985)
• Israëlitische (1808)
• Anglikaanse (1835)
2
,Celine Van Horenbeeck
• Protestants-Evangelische (1876, gewijzigd in 2000)
• Islamitische (1974)
• Vrijzinnig humanisme (2002)
• Boeddhisme (2023)
2.3. Maatschappelijke tendensen die raken aan zingeving
• Snel veranderende samenleving
bv. nieuwe ontwikkelingen AI
• Toenemende individualisering
o Iedereen op zichzelf
• Denken in termen van maakbaarheid
o Heeft te maken met het moderne wereldbeeld
bv. wetenschappelijk wereldbeeld
o We denken in onze maatschappij dat alles opgelost kan worden, maar dat is niet
bv. een ziekte waarvan je niet kan genezen
• Samenlevingen worden complexer
o We zitten in een wereld waar problemen veel complexer worden
bv. problematiek van armoede
• Steeds meer mensen worstelen met existentiële vragen
o Meer psychische kwetsbaarheid
“Velen zijn zoekende, ook ik. Lege kerken zijn voor mij geen probleem, maar wel als er niets in de
plaats komt. De leegte op vlak van zingeving weegt zwaar. Positief geformuleerd: om uit de crisis
te geraken, zullen we aandacht moeten hebben voor wat ons verbindt.”
2.4. Zingeving en religie in het sociaal werk
De vraagt dringt zich ook meer op in de praktijk:
• Goed professioneel handelen in superdiversiteit en het belang van religieuze
geletterdheid
• Meer cliënten stellen zingevende vragen
• Meer sociaal werkers stellen vragen bij zinvol werk
“Minder dan één jaar. Na minder dan één jaar in het werkveld voel ik een tegenstelling. Een
spanning tussen de aangeleerde verwachtingen, kennis en competenties van mijn opleiding, en
de onverbloemde realiteit van de kwetsbare mens.
De realiteit van machteloosheid. De realiteit van bureaucratie. De realiteit van onmogelijke
verwachtingen in onze maatschappij. De realiteit van een eindeloze zoektocht naar een beter
leven.”
Zingevingsvragen:
• Hoe omgaan met gevoelens van machteloosheid en morele stress?
• Hoe de pijn van cliënten benaderen en omgaan met lijden?
• Hoe zorg je voor jezelf?
• Hoe communiceer je in team over geraaktheid en kwetsbaarheid?
• Hoe verbind je de eigen persoonlijke identiteit met je professionele identiteit?
• Hoe laat je kwetsbare cliënten los?
3
, Celine Van Horenbeeck
3. Hoe competent is het sociaal werk in het hier en nu?
3.1. Handelingsverlegenheid
65% van SW’ers: geen onderwijs over hoe religie en spirituele overtuigingen/praktijken te
integreren in de sociaal werk opdracht.
25% van SW’ers: de vaardigheden niet bezitten om cliënten te helpen in religieuze of zingevende
vraagstukken.
3.1.1. Hoe competent is het sociaal werk hier en nu?
Exploratief onderzoek in Nederland
= Hoe gaat SW’ers om met de levensbeschouwelijke en religieuze dimensies in het algemeen
welzijnswerk?
• Geen algemeen beleid
• Sprake van een zwijgcultuur
• Discretionaire ruimte is groot
3.2. Typologie van sociaal werkers
Verschillende soorten SW’ers
• Terughoudende sociaal werkers
o Vinden dat je je persoonlijke overtuiging thuis hoort te laten.
o Dat je terughoudend moet zijn ten aanzien van de levensbeschouwing van de
cliënt.
o Elke cliënt gelijk behandeld moet worden. Wanneer je informeert naar de
levensbeschouwelijke identiteit suggereer je dat je een verschil maakt.
o Vinden dat dit de aandacht afleidt van de eigenlijke hulpvraag.
o Vinden dat alleen als de cliënt ermee gediend is, je de levensbeschouwelijke
aspecten erbij kan halen.
• Sensibele sociaal werker
o Vinden dat je levensbeschouwing op zijn minst onbewust invloed heeft op je
professionele handelen
▪ Levensbeschouwelijke neutraliteit bestaat niet.
o Zeggen: om inclusief te werken, dien je sensibel af te stemmen op verschillen,
waaronder levensbeschouwelijke diversiteit.
o Vinden dat het geen kwestie is of je er aandacht aan besteedt, maar hoe?
o Spreken over een groeiende vraag naar begeleiding bij existentiële vragen en bij
morele dilemma’s
o Integreren religieuze hulpbronnen als dat nodig is
bv. dominee
• Gelovige sociaal werkers
o Voelen zich niet vrij om hun geloof te uiten
▪ Uit onderzoek: SW’ers die gelovig zijn, praten minder over religie
o Passen zich aan, aan de norm van de niet-gelovige meerderheid
o Maken hun geloof zoveel mogelijk onzichtbaar
o Missen het gesprek hierover
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper celinevanhorenbeeck. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 47561 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen