1 Module 0: wat is economie .................................................................................................................... 4
1.1 Onderwerp en invalshoek ..................................................................................................................... 4
1.1.1 Dubbele pet van de econoom ......................................................................................................... 5
1.2 De posi6eve wetenschap van de keuze ................................................................................................ 5
1.3 De norma6eve wetenschap van evalua6e en beleid ............................................................................ 6
2 Module 1: micro-economische beginselen ............................................................................................. 8
2.1 Vraag en aanbod .................................................................................................................................. 8
2.1.1 De vraag........................................................................................................................................... 8
2.1.2 Het aanbod .................................................................................................................................... 10
2.1.3 Prijsvorming ................................................................................................................................... 11
2.2 Schokken en elas6citeiten .................................................................................................................. 13
2.2.1 Prijselas>citeit van de vraag .......................................................................................................... 13
2.2.2 Prijselas>citeit van het aanbod ..................................................................................................... 15
2.2.3 Inkomenselas>citeit van de vraag ................................................................................................. 18
2.2.4 Kruiselingse prijselas>citeit ........................................................................................................... 18
2.3 Overheidsinterven6e .......................................................................................................................... 20
2.3.1 Maximumprijzen............................................................................................................................ 20
2.3.2 Minimumprijzen ............................................................................................................................ 21
2.3.3 Quota/maximumhoeveelheden .................................................................................................... 21
2.3.4 Minimumhoeveelheden ................................................................................................................ 22
2.3.5 Soorten belas>ngen....................................................................................................................... 22
2.3.6 Producentenprijs en consumentenprijs......................................................................................... 23
2.3.7 Accijnsbelas>ng op de producent ................................................................................................. 24
2.3.8 Accijnsbelas>ng op de consument ................................................................................................ 24
2.3.9 Eenheidssubsidie voor de producent ............................................................................................ 24
2.3.10 Inzichten bij belas>ngen ........................................................................................................... 25
2.4 Publieke goederen en externe effecten .............................................................................................. 27
2.4.1 Efficiënte vervuilingsniveau ........................................................................................................... 31
2.4.2 Gegarandeerde examenvraag........................................................................................................ 35
3 Module 2: macro-economische beginselen .......................................................................................... 36
3.1 Macro-economische analyse: wat en waarom................................................................................... 36
3.1.1 De wet van Say .............................................................................................................................. 37
3.1.2 Geld en de iden>teit van Fisher..................................................................................................... 37
3.1.3 Economische actoren .................................................................................................................... 38
3.1.4 Evolu>e in het macro-economisch denken ................................................................................... 39
3.2 De na6onale rekeningen .................................................................................................................... 40
3.2.1 Berekeningswijzen voor het bbp ................................................................................................... 41
3.2.2 Het na>onaal inkomen .................................................................................................................. 45
3.2.3 De soorten rekeningen van de betalingsbalans ............................................................................. 48
3.2.4 Sparen en investeren in een open economie ................................................................................ 50
3.3 Bbp als maatstaf van economische ac6viteit ..................................................................................... 52
3.3.1 Infla>e, nominale groei en reële groei .......................................................................................... 55
3.3.2 Groei van het bbp en welvaart + kri>ek ........................................................................................ 56
1
,Febe Deschrevel Schakeljaar handelswetenschappen
4 Module 3: macro-economische factormarkten en actoren ................................................................... 57
4.1 Geld en het bankwezen ...................................................................................................................... 57
4.1.1 Van chartaal geld naar giraal geld.................................................................................................. 59
4.1.2 Aanbod van geld ............................................................................................................................ 61
4.1.3 Geldbasismul>plicator ................................................................................................................... 67
4.1.4 Vraag naar geld .............................................................................................................................. 68
4.1.5 Evenwicht tussen geldvraag en geldaanbod.................................................................................. 70
4.1.6 Reële rente en nominale rente ...................................................................................................... 71
4.2 Kapitaalmarkten en investeringen...................................................................................................... 72
4.2.1 Aanbod van kapitaal ...................................................................................................................... 73
4.2.2 Vraag naar kapitaal ........................................................................................................................ 74
4.2.3 Evenwicht op de kapitaalmarkt ..................................................................................................... 75
4.3 De arbeidsmarkt ................................................................................................................................. 76
4.3.1 De wet van Okun ........................................................................................................................... 78
4.3.2 Gegarandeerde examenvraag:....................................................................................................... 79
4.3.3 Specifieke kenmerken van de arbeidsmarkt .................................................................................. 79
4.3.4 Evenwicht op de arbeidsmarkt ...................................................................................................... 82
4.3.5 De onderhandelingscurve ............................................................................................................. 83
4.3.6 De prijsze_ngscurve ..................................................................................................................... 84
4.3.7 Het macro-economisch arbeidsmarktevenwicht op middellange termijn .................................... 86
4.3.8 Wijzigingen in de natuurlijke werkloosheidsgraad ........................................................................ 87
4.4 De overheid ........................................................................................................................................ 88
4.4.1 Begro>ng ....................................................................................................................................... 88
4.4.2 Vorderingssaldo en inkomen ......................................................................................................... 91
4.4.3 Balanced budget en structureel evenwicht ................................................................................... 92
4.4.4 Structurele aanpassingen vorderingssaldo .................................................................................... 92
4.4.5 De wisselkoers, interna>onaal betalingsverkeer en neao-export ................................................. 94
4.4.6 Nominale wisselkoers (E) ............................................................................................................... 94
4.4.7 Arbitrage ........................................................................................................................................ 95
4.4.8 Wisselrisico .................................................................................................................................... 96
4.4.9 Reële wisselkoers (ℇ) ..................................................................................................................... 96
4.4.10 Prijsvorming op de wisselmarkt ................................................................................................ 97
4.4.11 Prijsvorming bij vloaende wisselkoersen.................................................................................. 98
4.4.12 Prijsvorming bij vaste wisselkoersen......................................................................................... 99
4.4.13 Devalua>e bij vaste wisselkoersen.......................................................................................... 101
4.4.14 Revalua>e bij vaste wisselkoersen .......................................................................................... 101
4.4.15 Effect van wijzigingen in de rente ........................................................................................... 102
4.4.16 Arbitrage en interestpariteitsrela>e ....................................................................................... 104
4.4.17 Effect van prijss>jgingen ......................................................................................................... 105
4.4.18 Effect van economische ac>viteit ........................................................................................... 106
4.4.19 De koopkrachtpariteitentheorie ............................................................................................. 106
4.4.20 Reële apprecia>e of deprecia>e van munten ......................................................................... 107
4.5 Vraagzijde en de reële sfeer à de goederenmarkt .......................................................................... 108
4.5.1 De goederenmarkt op korte termijn: uitgangspunten................................................................. 108
4.5.2 Gesloten economie zonder overheid met exogene investeringen: model 1 ............................... 109
4.5.3 De structurele vorm van het economisch model ........................................................................ 112
4.5.4 Het evenwicht op korte termijn................................................................................................... 113
4.5.5 Evenwicht anders bekeken: sparen = investeren ......................................................................... 115
4.5.6 Compara>eve sta>ca via de mul>plicator ................................................................................... 116
4.5.7 De aggrega>eve vraag met overheid en endogene investeringen: model 2 ............................... 117
4.5.8 Het evenwicht met overheid en endogene investeringen........................................................... 120
4.5.9 De mul>plicatoren met overheid en endogene investeringen .................................................... 121
4.5.10 De aggrega>eve vraag in een open economie: model 3 ......................................................... 123
4.5.11 De aggrega>eve vraag in een open economie ........................................................................ 124
2
,Febe Deschrevel Schakeljaar handelswetenschappen
4.5.12 Het evenwicht in een open economie .................................................................................... 126
4.5.13 Mul>plicators voor een open economie ................................................................................. 127
5 Module 4: macro-economische modellen .......................................................................................... 129
5.1 Macro-economische analyse op korte termijn ................................................................................. 129
5.1.1 De IS-curve .................................................................................................................................. 130
5.1.2 De LM-curve ................................................................................................................................ 132
5.1.3 Onevenwicht in het IS-LM-model ................................................................................................ 138
5.1.4 Interac>e tussen de goederen- en de geldmarkt ........................................................................ 139
5.1.5 Economisch beleid in het IS-LM-model ....................................................................................... 141
5.1.6 Monetair beleid in het IS-LM-model ........................................................................................... 141
5.1.7 Budgeaair beleid in het IS-LM-model.......................................................................................... 143
5.1.8 Budgeaair of monetair beleid ..................................................................................................... 146
5.1.9 Evenwicht op korte termijn voor een open economie (= met buitenland) ................................. 147
5.1.10 De BP-curve ............................................................................................................................ 148
5.1.11 Evenwicht in het IS-LM-BP-model ........................................................................................... 152
5.1.12 Monetair en budgeaair beleid in een open economie ........................................................... 153
5.2 Macro-economische analyse op middellange termijn ...................................................................... 156
5.2.1 De aggrega>eve vraag ................................................................................................................. 157
5.2.2 Verschuivingen en helling van de AV-curve ................................................................................. 158
5.2.3 Het aggrega>eve aanbod............................................................................................................. 160
5.2.4 De arbeidsmarkt .......................................................................................................................... 160
5.2.5 De produc>efunc>e ..................................................................................................................... 163
5.2.6 De AA-curve ................................................................................................................................. 164
5.2.7 Het AA-AV-model: onevenwicht .................................................................................................. 166
5.2.8 Vraagschokken ............................................................................................................................. 169
5.2.9 Aanbodschokken ......................................................................................................................... 170
5.2.10 Evenwicht op lange termijn .................................................................................................... 172
5.2.11 Structurele hervormingen ...................................................................................................... 174
5.3 Macro-economische analyse op lange termijn ................................................................................. 175
5.3.1 Economische groei....................................................................................................................... 175
5.3.2 De Malthusiaanse val .................................................................................................................. 175
5.3.3 De speldenfabriek van Adam Smith ............................................................................................ 177
5.3.4 Het Solow-model ......................................................................................................................... 178
5.3.5 Het Solow-model: de steady state ............................................................................................... 179
5.3.6 Het Solow-model: de golden-rule-spaarquote ............................................................................ 180
5.3.7 Het Solow-model met technologische vooruitgang .................................................................... 181
5.3.8 Het Solow-model: armoedeval .................................................................................................... 182
5.3.9 Endogene technologische vooruitgang: R&D .............................................................................. 183
5.3.10 Compara>eve kostenvoordelen bij interna>onale handel...................................................... 184
5.3.11 Interna>onale handel breidt de consump>emogelijkheden uit ............................................. 186
5.3.12 Gegarandeerde examenvraag ................................................................................................. 187
1 Module 0: wat is economie
1.1 Onderwerp en invalshoek
Wat is ‘economie’?
Defini?e 1: Economics is the study of economics.
Defini?e 2: Economics is what economists do.
Defini?e 3: Economics is the science which studies human behavior as a rela?onship
between ends and scarce means which have alterna?ve uses.
Defini?e 4: Economics is the study of how human beings coordinate their wants and desires,
given the decision-making mechanisms, social customs, and poli?cal reali?es of the society.
Defini?e 5: Poli?cal economy of economy is a study of mankind in the ordinary business of
life; it examines that part of individual and social ac?on which is most closely connected with
the aOainment and with the use of the material requisites of wellbeing (Marshall).
We zagen verschillende defini?es, met daarin enkele opmerkelijke opvaUngen.
Economie heeV een 2-ledige betekenis (defini?e 1):
1. Economy: de economische ac?viteit = economische situa?e = de realiteit waar in dit
vak soms naar verwezen wordt.
2. Economics: de economische theorie = economische wetenschap = de leerstof die in
dit vak behandeld wordt.
In defini?e 2 heeV economie een heel brede betekenis en omschrijV men niet hoe
economen naar dit alles kijken.
Economie is afgeleid van het woord ‘oikonomos’, wat huisbewaarder, of met een moderne
term manager betekent. Gezinnen, bedrijven en de overheid moeten (zoals goede
huisbewaarders) voortdurend beslissingen nemen en worden daarbij geconfronteerd met
een spanning tussen:
1. Onbegrensde behoe?en
2. Begrensde/schaarse beschikbare middelen
Het is dus belangrijk dat de juiste beslissingen genomen worden omtrent de schaarste van de
middelen. Hier is economie dan de studie over hoe de economische agenten (gezinnen,
bedrijven en overheid) de onbegrensde behoeVen beantwoorden met de begrensde
beschikbare middelen. We kunnen dus ook zeggen dat we kijken hoe economische agenten
keuzes maken.
In defini?e 4 komt naar voren dat beslissingen die individuen nemen moeten gebeuren in
regel met een maatschappelijke context. Normen, afspraken en ins?tu?es vormen naast
individueel gedrag ook een belangrijk aspect van de economische wetenschap. CoördinaFe
en interacFe zijn dus ook van belang.
Marshall voegt daar ten sloOe nog aan toe dat het bereiken van welvaart daarbij ook nog
centraal staat.
Economie is de wetenschap die de samenleving bestudeert als het samenspel van de
keuzes van mensen en die de uitkomsten van dit samenspel evalueert in termen van
welvaart en indien nodig, beleidsvoorstellen doet ter bijsturing.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper febedeschrevel8. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €15,49. Je zit daarna nergens aan vast.
