Dit is een samenvatting van het vak Biomedische Wetenschappen. Het is gebaseerd op de PowerPoints, de curusbladen en extra uitleg vanuit de les. De oefeningen van Digitap, die tot de leerstof behoren, zijn ook in dit document opgenomen.
1 Inleiding .............................................................................................................................. 1
2 Cytologie of celleer ............................................................................................................. 6
Het plasmamembraan of celmembraan ...............................................................................7
4 Het spijsverteringsstelsel ................................................................................................. 33
Algemene bouw en functie ............................................................................................... 33
De mondholte.................................................................................................................. 38
De keelholte .................................................................................................................... 42
De slokdarm..................................................................................................................... 43
De maag .......................................................................................................................... 45
De pancreas, lever en galblaas .......................................................................................... 50
De dunne darm ................................................................................................................ 55
De dikke darm.................................................................................................................. 59
,Hoofdstuk 1: Inleiding
1 Inleiding
1.1 Kenmerken van levende wezens
1.1.1 Reactievermogen
Kan het organisme reageren op zijn omgeving?
• Prikkelbaarheid = vermogen om te reageren op veranderingen uit de omgeving
• Snelle reactie
• Braken (= emesis) → als respons op bacteriën of toxines
• Adaptie- of aanpassingsvermogen = vermogen om zich aan te passen aan de omgeving door
langdurige veranderingen
• Langetermijn reactie
• IJzeropname → mens heeft geen controlemechanisme om te veel ijzer kwijt te geraken, dus
lichaam gaat enkel ijzer opnemen als we tekort hebben
1.1.2 Groeien
Kan het groeien?
• Celdeling:
• Complexe organismen
• Delen van cellen → aantal neemt toe
• Celgroei:
• Eenvoudige organismen
• Volume van cel neemt toe
1.1.3 Voortplanten
Kan het zorgen voor een nieuwe generatie?
• Geslachtelijk/seksueel: zoals bij mens
• Ongeslachtelijk/aseksueel: in 2 splitsen
1.1.4 Bewegen
Kan het bewegen?
• Uitwendig: voortbewegen door de omgeving
• Inwendig: transport van voedingsstoffen, bloed, …
1.1.5 Metabolisme
Is er een vorm van metabolisme?
• Metabolisme (of stofwisseling) = alle chemische reacties die plaatsvinden in het organisme om
energie te leveren en voor de synthese van complexe moleculen
• Katabolisme = afbraak organische moleculen om energierijke moleculen (zoals ATP) te maken
• Anabolisme = opbouw van nieuwe organische moleculen met energie van katabolisme
• Organisme neemt voedingsstoffen (= nutriënten) op → verwerken die → excretie van afvalstoffen
1.2 Taxonomie
• Leer van het ordenen van levende organismen
• Binaire naamgeving:
• Geslachtsnaam soortnaam
• Genusnaam speciesnaam
1
,Hoofdstuk 1: Inleiding
1.2.1 Soort
• 2 organismen behoren tot dezelfde soort als…
• Ze kunnen voortplanten
• Hetgeen dat eruit komt zich ook kan voortplanten
• Verschillende variaties
1.2.3 Rijk
De 5 rijken:
• Planten
• Dieren
• Fungi: gisten en schimmels
• Bacteriën
• Protisten, algen en wieren
1.2.4 Domeinen
• Eukaryoten: organismen die cellen in hun kernen hebben
• Bacteriën
• Archaea
1.3 Symbiose
Symbiose = langdurig samenleven van organismen van verschillende soorten waarbij
de samenleving voor minstens 1 van de organismen gunstig/noodzakelijk is
1.4 Voedselkringloop
• Producenten: kunnen leven van zonlicht en mineralen → planten, algen, wieren
• Consumenten: die andere organismen moeten opeten
• Herbivoren: eten producenten op
• Carnivoren: eten andere organismen
• Omnivoren: eten alles
• Detrivoren: eten dode organismen
• Reducenten: gaan organische moleculen afbreken naar anorganische mineralen → fungi, gisten
1.6 Homeostase
Homeostase = interne milieu in evenwicht houden, ondanks veranderingen in de omgeving waarin het
organisme zich bevindt
• Temperatuur: 36,7 – 37,2°C
• pH: 7,4 → anders kan bloed samenklonteren
• Zoutgehalte → te veel/weinig: cellen gaan opzwellen of krimpen
1.6.1 Negatieve feedback
• Belangrijkste fysiologische mechanisme achter homeostase (constante niveaus realiseren)
• Receptor: neemt afgenomen/toegenomen prikkel waar
• Integratiecentrum: ontvangt en verwerkt info → geeft opdracht aan effector
• Effector: heeft effect op bepaald orgaan waardoor situatie wordt gecorrigeerd
• Regulatie van glucose in bloed:
• In bloed altijd zelfde hoeveelheid glucose aanwezig (70-110 mg/dL) → brandstof voor
hersenen
• Te weinig? → glycogeen in lever en spieren wordt afgebroken tot glucose
• Te veel? → glucose wordt omgezet naar glycogeen
1.6.2 Positieve feedback
• Oorspronkelijke prikkel zal reactie veroorzaken waardoor de prikkel wordt versterkt
• Een zichzelf versterkende prikkel kan nooit leiden tot homeostase
• Lediging van de dikke darm:
• Stoelgang duwt in laatste stuk van dikke darm → gaat uitrekken
• Wordt waargenomen door receptoren
• Meer peristaltiek (spierbeweging voor beweging van voedsel)
• Meer stoelgang wordt geduwd
• Gaat meer uitrekken…
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper SamenvattingenBachelor. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
