PENOLOGIE
Inhoudsopgave
Inleiding cursus.............................................................................................4
Illustratie ter inleiding..................................................................................................... 4
straffen in vergelijkend en historisch perspectief.........................................................4
debat over de straffen................................................................................................. 6
Wat begrijpen we onder ‘straf’?......................................................................................8
Hoe definieren we straf in de cursus?.............................................................................8
Waarom straffen?........................................................................................... 9
Inleiding: situering van het rechtvaardigingsvraagstuk...................................................9
Intermezzo: waarom straffen we: recente cases...........................................................10
de klassieke antwoorden...............................................................................................10
retributivisme............................................................................................................ 10
Utilitarisme................................................................................................................ 11
Verenigingstheorieën................................................................................................. 12
Kwestie van de relatieve autonomie..........................................................................12
Intermezzo over het woord allochtoon..........................................................................13
Het abolitionistisch antwoord: géén rechtvaardging voor de straf................................13
Het herstelrechtelijk antwoord......................................................................................16
Het retributief-repressief model.................................................................................17
Het rehabilitatief model............................................................................................. 17
Het reparatief-herstelgericht model...........................................................................18
Sociologie van de straf.................................................................................20
ARBEIDSMARKT, MACHT EN STRAF...............................................................................20
Inleiding..................................................................................................................... 20
Het marxistische perspectief: Arbeidsmarkt, ideologie, repressie en straf.................24
Twee recentere illustraties; opgemukte werkloosheidsstatistieken en de “gekaapte”
verkiezingsoverwinning Bush Jr..................................................................................27
Foucaultiaanse machtsperspectief.............................................................................29
Solidariteit & civilisatie.................................................................................................. 31
Het revisionisme onder vuur......................................................................................31
Het Durkheimse perspectief.......................................................................................33
Het Eliasiaanse perspectief........................................................................................35
De multidimensionele bestraffingssociologie van David Garland...............................39
COntrolecultuur............................................................................................................. 40
Inleiding: aanloop naar de controlecultuur.................................................................40
De controlecultuur: opbouw van de studie.................................................................41
De controlecultuur na 9/11........................................................................................47
1
, Debat over de controlecultuur...................................................................................47
Massale opsluiting in de VS...........................................................................................50
Inleiding: opsluiting in de VS......................................................................................50
Het NAS-rapport The Growth of Incarceration in the United States: Exploring Causes
and Consequences..................................................................................................... 50
Lijfstraffen en doodstraf...............................................................................52
Inleiding: het menselijke lichaam als object van de straf..............................................52
Lijfstraf (1): de bestraffing van zelfmoord in België......................................................53
lijfstraf (2): de kaakstraf................................................................................................54
de doodstraf.................................................................................................................. 54
De doodstraf in België: ontwikkelingen en afschaffing...............................................55
De doodstraf wereldwijd: situatie anno 2020.............................................................60
de afschaffing van de doodstraf wereldwijd: de “nieuwe dynamiek”.........................61
de vrijheidsberovende straf..........................................................................62
de historiek van het gevangeniswezen (1550-1939).....................................................62
vooraf: enkele beschouwingen bij een middeleeuwse gevangenis............................62
De plaatsing van de vrijheidsberoving in de ontwikkeling van het sanctiepakket......63
Het ontstaan en de uitbouw van een centraal geleid cellulair gevangenissysteem. . .65
Het penitentiair-antropologisch hervormingsoffensief tijdens het interbellum...........67
recente strafbeleid en de vrijheidsberovende straf.......................................................68
doorbraak van gemeenschapsregime en verdere liberalisering van het inwendinge
gevangenisregime..................................................................................................... 69
Toenemende aandacht voor de problematiek van de slachtoffers.............................70
Evoluties met betrekking tot aspecten van de externe rechtspositie van
veroordeelden tot een vrijheidsstraf..........................................................................70
De overbevolking en zijn relatie tot het invrijheidsstellingsbeleid..............................72
De verdere ontwikkeling van criminele antropologie en de communautarisering van
strafuitvoering........................................................................................................... 73
Toenemende aandacht voor de rechtspositie van gedetineerden formeel-wettelijke
verankering van ‘rechten van gedetineerden’...........................................................74
Gevangenispopulatie en -organisatie............................................................................74
Databronnen.............................................................................................................. 74
Organisatie/penitentaire infrastructuur......................................................................75
Wet van 23 maart 2019............................................................................................. 78
Gevangenispopulatie................................................................................................. 79
Detentiebeleving en gevangenissociologie...................................................................96
Inleiding..................................................................................................................... 96
Sykes: society of captives.......................................................................................... 97
Goffman: totale instituties......................................................................................... 99
Deprivatie of importatie?......................................................................................... 100
Aanpassing en socialisatie.......................................................................................101
Digitalisering in detentie.......................................................................................... 101
Interne rechtspositie van gedetineerden.....................................................................102
Inleiding: de hond van Oost-berlijn..........................................................................102
De intenre rechtspositie van gedetineerden: achtergrond en ontwikkeling.............103
Basiswet gevangeniswezen en rechtspositie van gedetineerden.............................109
2
, Externe rechtspositie van gedetineerden....................................................................114
Inleiding................................................................................................................... 114
de opRichting van de strafuitvoeringsrechtbanken..................................................114
De strafuitvoeringsrechtbanken: werking en organisatie.........................................117
De terbeschikkingstelling van de strafuitvoeringsrechtbank....................................122
Forensisch welzijnswerk.............................................................................123
Inleiding...................................................................................................................... 123
De zogenaamde ‘beleidsontdubbeling........................................................................124
Decreet van 8 maart 2013 betreffende de organisatie van hulp- en dienstverlening aan
gedetineerden............................................................................................................. 125
Gemeenschapsstraffen...............................................................................125
Inleiding...................................................................................................................... 125
De lokroep van de gemeenschap................................................................................126
Gemeensschapsstraffen: on(der)belicht?....................................................................127
Eerste en tweede generatie alternatieven..................................................................128
Organisatie en uitvoering gemeenschapsstraffen: rol van de justitiehuizen...............129
Probatie, uitstel en opschorting..................................................................................130
Autonome probatiestraf.............................................................................................. 130
Werkstraf.................................................................................................................... 131
Elektronisch toezicht................................................................................................... 131
Inleiding: elektronisch toezicht................................................................................131
Elektronisch toezicht in belgië: korte historiek.........................................................132
Regelgeving elektronisch toezicht...........................................................................135
gastcollege Luc Robert – recidive................................................................136
Introductie................................................................................................................... 136
deel 1: recidive..........................................................................................136
Wat is recidive? (Wat)................................................................................................. 136
Recidive vanuit verschillende perspectieven:..........................................................137
Wat is recidive?........................................................................................................ 138
Kunnen we recidive kennen? (Hoe).............................................................................139
Doelen van recidiveonderzoek (Waarom?)..................................................................141
deel 2: Criminele carrières..........................................................................144
beperkingen van recidive............................................................................................144
Criminele carrière: definities en parameters...............................................................145
Ontwikkeling van geavanceerde statistische methoden..........................................146
een classificatie: ‘developmental taxonomy’..............................................................146
Methoden en data....................................................................................................... 147
Belangrijkste resultaten uit criminele carrière onderzoek...........................................148
3
, DLC criminologie...................................................................................................... 149
Latent class analysis................................................................................................ 150
deel 3: Effectenonderzoek...........................................................................151
Van ‘nothing works’ naar ‘what works’........................................................................151
Toenemende aandacht voor effectiviteit.....................................................................151
Methodologische standaard........................................................................................151
enkele belangrijke bevindingen..................................................................................152
INLEIDING CURSUS
ILLUSTRATIE TER INLEIDING
STRAFFEN IN VERGELIJKEND EN HISTORISCH PERSPECTIEF
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper janavleminckx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,46. Je zit daarna nergens aan vast.