Volledige samenvatting van het vak sociaal recht + inhoudstafel van alle leerstof
arbeidsrecht + sociale zekerheidsrecht
alle artikels uit het wetboek gekoppeld aan de leerstof
docent: Veerle van den Bogaerd
Inleiding ..................................................................................................................................3
Historiek..............................................................................................................................3
Heden .................................................................................................................................3
DEEL 1: sociale zekerheidsrecht ..............................................................................................3
Ideologie en basisprincipes ..................................................................................................4
Ideologische achtergrond .................................................................................................4
Centraal begrip: solidariteit...............................................................................................4
Inhoud van de sociale zekerheid .......................................................................................5
Bevoegdheid ....................................................................................................................5
Organisatie ......................................................................................................................5
Stelsel voor werknemers/ loontrekkenden .....................................................................5
Stelsel voor zelfstandigen..............................................................................................6
Stelsel voor ambtenaren ...............................................................................................6
Sociale verzekeringen ..........................................................................................................7
Ziekte- en invaliditeitsverzekering ......................................................................................7
Geneeskundige verzorging.............................................................................................7
Arbeidsongeschiktheid ............................................................................................... 10
Moederschapsverzekering (art. 111 ziektewet) ............................................................. 10
Professionele risico’s...................................................................................................... 11
Arbeidsongeval ........................................................................................................... 11
Beroepsziekten ........................................................................................................... 15
Werkloosheid ................................................................................................................. 18
Sociale bijstand ................................................................................................................. 20
Federale sociale bijstand ................................................................................................ 20
1) maatschappelijke integratie..................................................................................... 20
2) OCMW – dienstverlening ......................................................................................... 23
3) Inkomensgarantie voor ouderen ............................................................................... 24
4) Inkomenvervangende tegemoetkoming aan personen met een handicap .................. 25
5) integratietegemoetkoming voor personen met een handicap .................................... 26
Vlaamse sociale bijstand ................................................................................................ 27
Groeipakket ................................................................................................................ 27
Deel 2: arbeidsrecht .............................................................................................................. 32
De arbeidsovereenkomst ................................................................................................... 32
...................................................................................................................................... 32
Het onderschikt verband ................................................................................................ 32
Toepassingsgebied van de AO ........................................................................................ 32
1
, Aangaan van de AO ..................................................................................................... 33
Soorten arbeidsovereenkomsten ................................................................................. 34
Het einde van de arbeidsovereenkomst .............................................................................. 35
1) algemene (civielrechtelijke) beëindiging: beschreven in het BW (art. 32 WAO) ............... 35
2) arbeidsrechtelijke beëindiging: beschreven in de WAO ................................................. 36
1) ontslag door opzegging ............................................................................................ 36
2) ontslag wegens dringende reden (art. 35 WAO) ......................................................... 38
2
, Sociaal recht
Inleiding
Sociaal recht= het deelgebied van het recht dat zich richt op de bescherming van de sociale en
economische rechten van werknemers en burgers.
Onderverdeeld in 2 grote onderdelen: socialezekerheidsrecht en arbeidsrecht
Historiek
150jaar (r)evolutie
19e eeuw: hongersnood en sociale ontwrichting
o Mislukte oost + opkomst industrialisatie, neergang huisnijverheid
o GEVOLG: mensen trekken naar de steden opzoek naar werk -> massale armoede
Coalitieverbod: niet verenigen (arbeiders) MAAR onderlinge bijstandsmaatschappijen
o Overheid moet tussenkomen in sociale kwesties -> model kanselier Bismarck
o 1848: oprichting lijfrentekas overheid -> weinig succes
o 1866: coalitieverbod opgegeven ontstaan vakbonden, ziekenfondsen,
vakverenigingen
o 1886: arbeidersprotesten + stakingen -> beperken vrouwen- en kinderarbeid +
uitbetalingen lonen in cash geld
o 1903: eerste wet arbeidsongevallen (kritiek: uitkering helft van het loon)
o 1928: wet tegemoetkoming aan gebrekkigen en verminkten
o 1930: wet op kinderbijslag
o 1935: oprichting werklozenkassen door vakbonden + betaalde vakantiedagen
o 1944: besluitwet betre ende de maatschappelijke zekerheid
Verplichte sociale verzekeringen: pensioenen, ziekte- en
invaliditeitsverzekering, kinderbijslag, …
o 1963: verhoging uitkeringen en versoepelingen voorwaarden
o 1974: invoering brugpensioen en Wet op het bestaansminimum (leefloon)
Heden
Hedendaagse uitdagingen: vergrijzing, druk op arbeidsmarkt, financiering ziekenfondsen…
Druk op financiering sociale zekerheid door vergrijzing + vluchtelingen die niet bijdragen
aan de economie maar wel tegemoetkoming nodig hebben.
Werkloosheid, minder belastingen, wel tegemoetkomingen nodig
DEEL 1: sociale zekerheidsrecht
= gaat over de bescherming van mensen tegen inkomensverlies door ziekte, werkloosheid,
invaliditeit, ouderdom, of andere sociale risico’s, vaak via wettelijke verzekeringen zoals de
ziekteverzekering, werkloosheidsuitkeringen en pensioenen.
3
, Ideologie en basisprincipes
Ideologische achtergrond
Bismarckiaanse stelsels Beveridgiaanse stelsels
Gelinkt aan Kanselier Otto Von Bismarck Lord William Beveridge
Personeel toepassingsgebied Vroeger: werknemers Alle inwoners van een land
Nu: eerder beroepsactieve
bevolking
Uitkering Inkomensgerelateerd Forfaitair (basisbescherming)
(levensstandaard)
Administratie Sociale partners Overheid
Financiering Sociale zekerheidsbijdragen Belastingen
Voordelen Relatief hoge Breed sociaal vangnet,
inkomensbescherming voor armoede en ongelijkheid
werknemers + stabiel verlaagd (kwetsbare groepen
hebben ook toegang)
Nadelen Mensen die niet werken zijn Hogere belastingdruk
minder goed beschermt -> (overheid gefinancierd) +
ongelijkheid basisbescherming laag dus
soms nog extra privé
verzekeringen nodig
België -> gemengd systeem
Bismarkciaanse elementen Beveridgiaanse elementen
Bijdrage gebaseerd systeem Universele uitkeringen en diensten:
kinderbijslag
Inkomensgerelateerde uitkeringen: Minimum bestaanszekerheid: leefloon
pensioenen, ziekte, werkloosheid
Beheer door sociale partners: vakbonden, Overheid als uitvoeder van sociale
overheid, werkgeversorganisaties voorzieningen: onderwijs, sociale
huisvesting…
actieve welvaartsstaat
verzorgingsstaat
nachtwakersstaat (participatie in de
(verantwoordelijkheid
(enkel ordehandhaving) samenleving en
voor welzijn burgers)
arbeidsmarkt)
Centraal begrip: solidariteit
Inkomenssolidariteit
o Bijdragen naar vermogen
o Herverdeling
Intergenerationele solidariteit
o Pensioenen
o Gezondheidszorg en kinderbijslag
Solidariteit tussen gezonden en zieken ziekteverzekering
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper silkevandenabeele1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,26. Je zit daarna nergens aan vast.
