Parasitaire zoönosen
Definitie WHO = zoönosen zijn ziekten en infecties die op natuurlijke wijze uitgewisseld kunnen
worden tussen de mens en gewervelde dieren
Belang van zoönosen voor de volksgezondheid is toegenomen
• “Klassieke” ziekten onder controle → meer aandacht voor “zeldzamere” ziekten
• Verbeterde diagnose
• Bevolking beter ingelicht, meer informatiebronnen
• Industrialisering veehouderij en verwerking eetwaren van dierlijke oorsprong
→ Daling van transmissie van klassieke zoönosen
→ Creëert nieuwe mogelijkheden (emerging zoonoses)
• Meer huisdieren waaronder exotische dieren
• Meer reizen naar exotische gebieden
• Toegenomen migratie
• Veranderende eetgewoonten, o.a. rauw vlees/vis
• Terugkeren van het wildbestand
• Groter deel van de bevolking met immunodepressie: kans op het verwerven van
opportunistische infecties stijgt
- HIV/AIDS
- immunosuppressieve geneesmiddelen
- verouderde bevolking (immunosenescence)
• Global warming”: verschuiving van de verspreidingsgebieden van vectoren
Voorkomen en belang
• Parasitaire zoönosen ondergeschikt aan bacteriële en virale zoönosen
• Parasitaire zoönosen ondergerapporteerd:
- meestal weinig typische symptomen
- meeste niet aangifteplichtig
- meestal endemisch (niet epidemisch)
• Maar: goede kennis van transmissie → efficiënte control
Verschillende factoren bepalen op een parasiet al dan niet in aanmerking komt als zoönose
1. Specificiteit
2. Gemeenschappelijke biotopen
3. Eetgewoonten
4. Receptiviteit
Rol van de dierenarts?
Vooral naar preventie van zoönosen
1. Diagnose stellen, bij dieren, van de parasitaire infecties die in aanmerking komen als zoönose
2. Besmette dieren behandelen en eventueel een controleprogramma opstellen
3. Eigenaars van dieren voorlichten over het gevaar van parasitiare zoönosen en hoe deze kunnen
voorkomen worden
4. Samenwerken met geneesheren bij het stellen van de diagnose bij de mens van zoönotische
infecties
MARTHE D’HAEYERE 1
,Parasitaire ziekten Zoönosen les 1 - 1ste Master
Zoönosen overgedragen door herkauwers
- Contact met het dier: cryptosporidiosis, giardiasis, Melophagus ovinus, schurft
- Eten van vlees/drinken van melk: toxoplasmosis, sarcocystosis, taeniasis
- Contaminatie van het milieu: cryptosporidiosis, giardiosis, babesiosis, fasciolosis,
hypodermosis
Contact met het dier
• Cryptosporidiosis
• Cryptosporidium spp.
- Initieel banale ziekteverwekker en toch zeer veel aandacht aan besteed:
→ Kan drinkwater besmetten
→ Geen afdoende therapeutische middelen
→ Opportunistische parasiet bij HIV/AIDS
- Verschillende species en genotypes
- Slechts enkele genotypes van Cryptosporidium parvum hebben een zoönotisch potentieel
→ 20 Cryptosporidium species + niet-geklassificeerde species
- C. hominis: mens (C. parvum genotype 1) en zoogdieren
- C. parvum: zoogdieren, mens (genotype 2)
• Epidemiologie
- Directie transmissie
- Mens → mens
- Dier → mens
→ Belangrijkste reservoirs: kalveren, lammeren
→ Prevalentie in Vlaanderen:
- 39% van de melkveebedrijven
- 20% van de kalveren < 4 weken
- Indirecte transmissie
- Fecaal verontreinigd voedsel
- Fecaal verontreinigd water (→ grondwater!)
→ Drinkwater
→ Recreatie-water
→ Humane of dierlijke oorsprong?
- Piek bij kinderen < 5 jaar en volwassenen 25-44 jaar
- Seizoenspiek: augustus – begin september
• Ziektebeeld
MARTHE D’HAEYERE 2
, Parasitaire ziekten Zoönosen les 1 - 1ste Master
• Diagnose
- Anamnese en symptomen
- Aantonen van oöcysten in de faeces → kleuring
- Immunologische technieken
→ Aantonen van Cryptosporidium antigenen in faeces
- ELISA
- Immunofluorescentie (IFT)
- Immunochromatografie (dip-sticks)
• Behandeling
- Vooral symptomatische behandeling
• Preventie
- Directe overdracht voorkomen: algemene hygiëne
→ Contact met faeces (mens en dier) vermijden
- Contaminatie van oppervlaktewater vermijden
→ Fecale verontreiniging (runderen) in waterwinningsgebieden
- Drinkwater en recreatiewater zuiveren
→ Oöcysten zijn moeilijk te verwijderen, zeer resistent
→ Ozon behandeling, filteren: enkel reductie van het aantal oöcysten
• Giardiasis
• Frequent voorkomende darminfectie bij herkauwers
• Prevalentie van 64% bij vleesvee-kalveren en 42% bij melkvee-kalveren in Vlaanderen
• Diersoort-specifiek en zoönotische genotypes van Giardia duodenalis
• Assemblages
- Assemblage A: mens, primaten, hond, kat, herkauwers, knaagdieren, wild
- Assemblage B: mens, primaten, hond
• Epidemiologie
- Giardia cysten vooral uitgescheiden door kalveren, lammeren en geitenjongen, tussen
2 weken – 6 maanden
- Cysten onmiddellijk infectieus waardoor de infectie ook via direct contact kan worden
overgedragen
- Bij herkauwers infectie met Giardia: chronische en intermitterende diarree (vaak niet
opgemerkt door veehouder)
- Geïnfecteerde dieren continue besmettingsbron, kleine hoeveelheid nodig voor besmetting
• Belang voor de mens
- In Vlaanderen 4% van de fecesstalen van mensen met diarree G. duodenalis
MARTHE D’HAEYERE 3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper dhaeyeremarthe. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.