DEEL I
H1 : ACETYLCHOLINE EN CHOLINERECEPTOREN
1 STRUCTUUR ENDOGEEN LIGAND: ACETYLCHOLINE
• zeer flexibel
• veel verschillende conformaties mogelijk
-Meest stabiel: trans-gaucheconformatie
-Minder stabiel: trans-trans
➞ Trans-gauche kan omgezet worden naar trans-trans
➞ Verlies aan stabiliteit/E-stijging word geompenseerd door binding met receptor
2 RECEPTOR ACETYLCHOLINE
NICOTINERECEPTOR
EIGENSCHAPPEN
• Ionkanaal gebonden + errond verschillende subeenheden
- Afhankelijk van locatie receptor
- bepaalde combinatie van subeenheden = verschillende types nicotinereceptor
• Acetylcholine bindt aan α-subeenheid (meestal)
• Elke subeenheid bestaat uit transmembranaire helices
➞ gaan 4x door membraan
CZS Ganglia Skeletspieren
• α of β subeenheden • α of β subeenheden • α,β,delta,gamma subeenheden
• nicotineverslaving • Typische agonist: hexamethonium • Typische antagonist: tubocurarine
• positief effect op geheugen • Typische antagonist: epibatidine
bij Alzheimerpatiënten
• Typische agonist: epibatidine
Nicotineverslaving bij rokers
1 Activztie door nicotine
2 Vrijstelling dopamine: gevoel dat je ‘alles‘ aankunt
Deze samenvatting is gebaseerd op
- Welke soort examenvragen (2022-2024) werden gesteld
- Waar de prof (S. Van Calenbergh) in de les belang aan hechtte
De samenvatting bevat per hoofdstuk
- Beknopte info + structuur van
°De receptor
°De endogeen ligand
- Interactiemechanisme endogeen ligand met receptor + interferenties
- Agonisten en antagonisten per klasse:
- Algemene structuur hoe je deze moet herkennen
- Indicaties in het kort
- SAR : gevolg van structuur wijzigingen op effect GM
- Metabolieten en prodrugs
- Extra uitleg v belangrijke ziektebeelden (o.a. die voorkomen in meerdere hoofdstukken)
,MUSCARINERECEPTOR
EIGENSCHAPPEN
• G-proteïne gekoppeld
• 5 subtypen: m1 tem m5
- m1,m3,m5: positief effect op fosfolipase C
- m2, m4: negatief effet op adenylaatcyclase (AC)
M1-receptor M2-receptor M3-receptor
= thermostaat
• Agonisten: (vb xanomeline) = autoreceptor • Agonisten:
- verbetert geheugen ➞ ‘voelt’ aan hoeveel Ach er - constrictie t.b.v. blaas, GI-
- tegen Alzheimer aanwezig is in synaps kanaal, ogen
- HCl secretie
➞ hoe meer Ach aanwezig, hoe - tegen atonie GI-kanaal en blaas
meer deze receptor dit zal remmen - tegen glaucoom
bij activatie
• Antagonisten
• Agonisten: - tegen hyperactiviteit
- vertragen hartritme spieren/klieren
- tegen tachycardie - tegen COPD
• Antagonisten (vb pirenzepine) • Antagonisten:
- tegen maagzweren - versnellen hartritme
- tegen Parkinson - tegen bradycardie
Alzheimer
1 Te weinig acetylcholine
2 APP (amyloid precursor proteïne) in celmembraan wordt gesplitst door proteasen
➞ vorming vnl onoplosbare proteïnen die neuronen schaden
, Parkinson
• Te weinig dopamine: ‘stijf’ voelen
• Te veel acetylcholine: tremor
Parasympatisch ZS Sympathisch: veel primitiever
Functie: behoudt lichaamsenergie Functie:
Proces: - bereidt lichaam voor op actie
- Neuron 1 secreteert Ach - mobilisatie lichamsenergie
Die bindt op N-receptor
- Neuron 2 secreteert Ach die bindt Proces
op M-receptor -1e Neuron laat Ach vrij en dit bindt op 2e
neuron
- 2e neuron zet noradrenaline vrij
OF
-1e neuron laat Ach vrij en dit bindt op N-
receptor
- Bijnier is gestimuleerd om adrenaline vrij te
stellen
,PROCES
Verloop bij somatisch ZS
1 Vorming Ach
- acteyl-co enzyme A + choline => Ach
- mbv acetyltransferase
2 Gevormde AC = opgeslaan in vesikel
3 Wnr AP in presynaptisch neuron: influx Ca
=> versmelting vesikeles + vrijstelling NT synaps
4 NT bindt aan N-receptoren
=> opening ionkanaal
5 Opening Na+-kanaal
=> depolarisatie van celmembraan
6 Ach wordt afgebroken door Acetylcholinesterase
INTERFERENTIE
• Stap 3 blokkeren: mbv Botox
• Stap 4 blokkeren: mbv alpha-neurotxonen en curares
• Stap 5 blokkeren: lokale anesthetica (lidocaïne,..)
• Stap 6 blokkeren: Acetylcholinesteraseremmers
- Tegen Alzheimer
- Tegen myastenia gravis (auto-immuun ziekte waarbij lichaam N-receptoren minder actief maakt)
SAR-STUDIE NICOTINE-RECEPTOR
AGONISTEN
Structurele vereisten voor interactie met receptor
- Positief geladen centrum: quaternaire ammoniumfunctie of 3°/2°Ngroep in cyclische structuur
°Slechts 1 methylgroep kan vervangen worden door een ethylgroep
- Partiële negatieve lading: zwak basisch N-atoom of carbonylgroep op bep afstand
- Alifatische keten kan verlengd worden
°α-methylgroep toevoegen: selectiever voor de nicotinereceptor (binden met carbonylzijde)
°β-methylgroep toevoegen: Selectiever vr muscarinereceptor (binden met methylzijde)
,VOORBEELDEN
Nicotine
• Partieel negatieve N: in benzeenring is partieel negatief: elektronen verdeeld onder ring
• Partieel positieve N: gebonden aan CH2/CH3 = elektronduwers
Epibatidine
• Partieel negatieve N: gebonden aan H, N is elektronzuiger
• Partieel positieve N: Cl is elektronzuiger
Vareniciline
• Partieel positieve N: 2x N, systeem minder negatief
• Partieel agonist
• Helpt rookstop
- Niet meer roken: toch 50pct effect v nicotine
- Toch stiekem roken: nicotine effect met 50pct gereduceerd
INDICATIES
• Rookstop
• Pos effect op Alzheimerpatienten
ANTAGONISTEN
• n = 5,6,15-18: ganglionblokkers
• n= 10-12: neuromusculaire blokkers
• Andere voorbeelden pachycurares
➞ kunnen niet door sugammadex w gecapteerd
SIDE NOTE: LOKALE ANESTHETICA
• Blokkeren reversibel de geleiding langs zenuwvezels
• Penetreren in axon & blokkeren spanningsafhankelijke Na+-kanalen (NIET Na-kanalen gekoppeld aan N-receptor)
VOORBEELDEN
• amidevormen = stabieler!
• Cyclische analogen: vnl voor epidurale
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper AnaisLingrong. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,96. Je zit daarna nergens aan vast.