GESCHIEDENIS VAN HET
(STRAF)RECHT
HOOFDSTUK 1: INLEIDEND COLLEGE + BRONNEN
BRONNEN
WAAROM (STRAF)RECHTSGESCHIEDENIS
Recht: maatschappelijk fenomeen
Geschiedenis: studie v/h verleden
Rechtsgeschiedenis:
- Geschiedenis van recht en instellingen
- Samenleven
- Relevantie: inzicht over hedendaagse maatschappij/politiek/cultuur/…
- Historische Schule (Von Savigny)
MATERIËLE SPOREN
Rechtsarcheologie:
- Gerechtsgebouwen
Filosofie achter (oud) gerechtsgebouw Gent: majestueusiteit, ernst
Filosofie achter (nieuw) gerechtsgebouw Gent: recht moet transparant zijn
- Schandpalen
- Tortuurinstrumenten
Guillotine: “humanisering” van strafrecht
Rechtsiconografie en -iconologie:
- Leerboeken, gerechtigheidstaferelen
- Schilderijen in rechtbank: rechter nadenken om goed recht te spreken
GESCHREVEN BRONNEN
Formele rechtsbronnen
- Wetgeving (probleem: toepassing?)
Geschreven bronnen niet altijd in overeenkomst met wat er in het echt gebeurde: papier
is gewillig
Grondig nakijken, chronologie bekijken
Louter wetboeken bekijken: verkeerd beeld van maatschappij
Wet in de Tijd: wet pas toegepast eenmaal gepubliceerd in BS + periode wachttijd
- Rechtspraak (probleem: verschriftelijkingsgraad?)
Manier van gebruik papier om beslissingen/recht over te brengen
Veel opgeschreven maar weinig bewaard
- Rechtsleer (probleem: praktijk, standpunt?)
Doctrine: wat professoren, studenten, advocaten, magistraten over recht schrijven
Praktijk: academici willen alles in theorieën gieten
Rechtsleer kan praktijk niet altijd helpen: verschillende standpunten
Rechtstoepassingen
- Gebruikt in vonnissen, contracten e.a. documenten
- Probleem: strafrecht
, Aangifte? vervolging? Compositie/minnelijke schikking? Genade?
Strafprocedure: start met aangifte + verklaring
o Ernstig genoeg: OM/overheid/procureur seponeren of vervolgen
o Indien vervolging: minnelijke schikking
o Genade: straf niet uitzitten van UM
OUDSTE BRONNEN
Middellandse Zee (bakermat West-Europese cultuur)
- Religie (Jeruzalem)
- Ratio (Athene)
- Recht (Rome)
Waarom?
- Schriftstelsels (spijkerschrift, hiërogliefen i.t.t. indirecte bronnen)
- Steden
- Zonder geschrift: geen bronnen/teksten voor recht
- Kerk veel overgeërfd van Romeinen
Waar?
- Vruchtbare halve maan/sikkel
Rechtsteksten in vruchtbare halve maan
- ± 2000 v.C.
- Wetten? Wetboeken?
Wet toen: opgelegd door vorst
Wet nu: tekst van WM
- Aandacht voor ‘publiekrecht’
Staatsorganisatie (alles wat overheid oplegt)
Strafrecht: valt onder publiekrecht
- Redactie? Toepassing?
Wie heeft dit gedaan? Worden regels toegepast?
Gevaar voor Hineiniterpretierung: situatie in juiste context
- Legitimatie van recht en macht
Niet rede/geen rechtswetenschap
Wel (cf. Weber)
o Charismatisch: niet per se slecht
o Traditioneel: macht is traditioneel aanvaard
o Rationeel: overheid kreeg macht door ons
o Actieve legitimatie: uitleggen aan volk waarom jij beslissingen kan nemen
RECHT KOMT VAN GODEN
Mesopotamië: Codex Hammoerabi
- Goden als excuus gebruiken voor macht
- 18e E v.C., Stèle in Susa (Iran) vandaag in Louvre
- Hammoerabi: bouwde na militaire veroveringen gecentraliseerd rijk uit
1e dynastie Babylon
- Inhoud: wereldlijk
- Legitimatie: Samas, groot recht van hemel en aarde dicteert
- Wetboek? Codex?
Nee: noch formeel, noch materieel
Niet exhaustief (282 Art.)
Niet systematisch (geen concepten, casuïstiek) = casussen, geen groot principe
Zowel wetten als gewoonte
, - Strafrecht: talio-principe/ius talionis (oog om oog…)
- Standenmaatschappij (de ene mag meer dan de andere)
- Niet eenvormig
- Interne machtsstrijd
- Privaat vergeldingsrecht: privaatrechtelijk
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jinthejonckheere. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,76. Je zit daarna nergens aan vast.