Inhoudsopgave Inleiding tot de Criminologie en Strafrechtsbedeling
HOC 1 – introductie en criminologie als wetenschap..................................................................4
HOC 2 – criminaliteit onderzoeken en Verlichting.......................................................................6
Basisbegrippen........................................................................................................................ 6
Criminaliteit onderzoeken....................................................................................................... 8
Thinking about Crime + The enlightenment and early traditions..........................................10
De Verlichting en de vroege tradities................................................................................. 10
De Klassieke School versus het Positivisme..........................................................................11
KLASSIEKE SCHOOL – mensen hebben vrije wil.................................................................11
POSITIVISME – mensen worden geboren met crimineel DNA.............................................13
HOC 3 – vroeg-sociologische en radicale criminologie.............................................................18
Basisideeën van vroeg-sociologisch denken.........................................................................18
1. criminaliteit is normaal................................................................................................... 18
2. criminaliteit is gelinkt sociaal conflict en vloeit voort uit spanning (strain)....................19
3. criminaliteit is een probleem van culturele transmissie.................................................20
4. criminaliteit is aangeleerd.............................................................................................. 22
5. criminaliteit is het gevolg van maatschappelijke spanning (strain)...............................22
6. criminaliteit is het gebrek aan sociale controle..............................................................24
CONCLUSIE:........................................................................................................................ 26
Radicale criminologie............................................................................................................ 26
HOC 4 – geografie en victimologie – ruimte en slachtofferschap.............................................34
Criminaliteit en ruimtelijke context....................................................................................... 34
Slachtoffers en slachtofferschap........................................................................................... 36
HOC 5 – levensloopcriminologie en vermogenscriminaliteit.....................................................42
Levensloopcriminologie......................................................................................................... 42
Vermogenscriminaliteit – “eigendom is diefstal”...................................................................48
HOC 6 – criminaliteit en seks (gastcollege) – criminaliteit, seksualiteit en gender...................54
Seksueel strafrecht............................................................................................................... 54
Cijfers van seksueel geweld.................................................................................................. 58
officiële criminaliteitscijfers................................................................................................ 58
victim surveys.................................................................................................................... 59
self reports......................................................................................................................... 59
hulpverlening..................................................................................................................... 60
Fenomenen........................................................................................................................... 60
Daders................................................................................................................................... 62
Slachtoffers........................................................................................................................... 66
HOC 7 – criminaliteit en emoties.............................................................................................. 67
Vier levels van emoties en criminaliteit................................................................................. 68
1
, 1. Angst en onveiligheidsgevoelens...................................................................................68
2. Hate (crime)................................................................................................................... 69
3. Respect, schaamte en eigenwaarde...............................................................................71
4. Vernedering, woede en “edgework”............................................................................... 72
5. Risico, opwinding en routine.......................................................................................... 72
CONCLUSIE......................................................................................................................... 72
HOC 8 – drugs, gezondheid en criminaliteit (gastcollege)........................................................73
Is het legitiem om drugs te criminaliseren? – Artikel S. Debbaut..........................................73
harm to others (1).............................................................................................................. 74
offense to others (2)........................................................................................................... 74
legal moralism (3).............................................................................................................. 75
legal paternalism (4).......................................................................................................... 75
accumulative harm (5)....................................................................................................... 76
Drugsdiscoursen: een historische benadering – Artikel S. Debbaut & T. Kammersgaard......77
HOC 9 – denken over straffen................................................................................................... 80
Filosofisch-normatief perspectief........................................................................................... 81
Sociologisch perspectief........................................................................................................ 85
HOC 10 – politie en justitie....................................................................................................... 87
Politie en policing.................................................................................................................. 87
Wat doet de politie? (praktijk)............................................................................................ 87
Wat is de rol en functie van de politie? (maatschappelijke opdracht)................................89
politiewerk begrijpen.......................................................................................................... 89
Justitie................................................................................................................................... 93
Wat is recht?...................................................................................................................... 93
De rechterlijke macht......................................................................................................... 94
HOC 11 – de gevangenisstraf (gastcollege)............................................................................102
Gevangenissen: kwantitatief versus kwalitatief..................................................................102
Vergelijken van gevangenissystemen.................................................................................103
De evolutie van het Belgische gevangeniswezen................................................................105
voor 1830......................................................................................................................... 105
1830 – WOI....................................................................................................................... 106
interbellum....................................................................................................................... 107
WOII – 1980...................................................................................................................... 108
na 1980............................................................................................................................ 110
recente ontwikkelingen.................................................................................................... 111
Detentie van jongeren en van buitenlandse personen zonder papieren.............................112
HOC 12 – staatcriminaliteit, terrorisme en mensenrechten – mensenrechten en state crime 113
Politiek geweld, terrorisme en counter-terrorisme...............................................................113
VRIJHEID <> VEILIGHEID – rol van de staat en gevolgen van terrorisme.........................116
2
,Criminaliteit van de staat, oorlogsmisdaden en mensenrechten........................................118
3
, HOC 1 – introductie en criminologie als wetenschap
Definitie criminologie:
Criminologie is een kennis die kijkt naar de criminaliteit en delinquent gedrag als een
sociaal fenomeen. Hierin zit een proces van wetten maken, wetten overtreden en
reageren tegen de overtredende wetten. Criminologie is een onafhankelijke
wetenschap, wetenschapsdomein of kennisveld.
Wat is criminologie?
Het komt voor in de professionele praktijk (gevangenis, politie, etc.) en gaat over
kennis vergaren over criminaliteit, individuen, bestraffing… en over de evolutie in
inzichten. In de wetenschappelijke praktijk gaat het over het onderzoeken van
fenomenen en praktijken.
Wat is criminaliteit?
moeilijk te omschrijven en te definiëren: meestal niet allemaal over eens (door
andere morele overtuiging, religie, cultuur, context -> bv. euthanasie)
o iedereen kijkt anders naar de wereld (door verleden/omgeving)
o ethische en morele omschrijving van goed en kwaad
over een aantal zaken zijn we het wel eens -> worden samengenomen in
strafwet (bv. moord)
o als het in de strafwet staat = beschouwd als criminaliteit + moet strafbaar
worden
reactie op criminaliteit = oorzaak van criminaliteit (bv. jongeren in
protest gooien stenen, omdat ze denken geviseerd of te veel
gecontroleerd te worden -> actie/reactie
bepaald gedrag wordt niet vervolgd -> er bestaat consensus over dat dit geen
crimineel gedrag is (bv. alcohol drinken onder 18) OF mensen definiëren zelf wat
criminaliteit is en wat niet (klassennormativiteit -> bv. godvergeten)
crimineel gedrag is complex !!
o niet oorzaak-gevolg, maar verschillende oorzaken/reacties op fouten in
maatschappij
o groot dark number!! -> niet geregistreerde criminaliteit (we zien alleen
topje van de ijsberg, alles onder water niet)
verschillende onderzoeksobjecten en -vraagstukken: “is dit crimineel gedrag en
willen we hier criminologisch onderzoek naar doen?”
o wildplassen – diefstal – hooliganisme – cannabis – harddrugs – ontvoering
– seksueel misbruik – moord – catcalling (verbale agressie) –
grensoverschrijdend gedrag – pedofilie (+ babyface-effect: “hij zo zoiets
nooit doen”) – (groeps)verkrachting – sexting – fysieke agressie (voor
likes) – euthanasie – misbruik in de kerk – onopzettelijke slagen en
verwondingen met de dood tot gevolg (Sanda Dia) – huisjesmelkerij (zaak
Appeltans) – politiegeweld – (‘verdachte’) mensen op de vlucht –
protestbewegingen – terrorisme en aanslagen – milieucriminaliteit – …
normovertreding moet strafbaar worden gesteld! (wetten, decreten,
regelementen, etc.)
o welke normen?
de wet (bv. ‘volgens de wet mag je niet moorden’)
maatschappij (bv. ‘maatschappelijk gezien mag moorden niet’)
cultuur (bv. ‘volgens mijn cultuur mag ik niet moorden’)
religie (bv. ‘volgens mijn religie mag ik niet moorden’)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper winderaymaekers4. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,16. Je zit daarna nergens aan vast.
