Samenvattingen van het boek en hoorcolleges, overzicht van de verschillende belangrijke rijken en aspecten ervan, chronologisch overzicht. Belangrijke mensen en gebeurtenissen in oranje en blauw voor een duidelijker overzicht.
Geschiedenis van de Oudheid - Samenvatting - Christiaan Laes
Alles voor dit studieboek (3)
Geschreven voor
Universiteit Leiden (UL)
Geschiedenis
Hoorcollege Oude Geschiedenis (5771V130)
Alle documenten voor dit vak (4)
Verkoper
Volgen
Leeo
Voorbeeld van de inhoud
DE GROTE MAATSCHAPPELIJK STRUCTUREN
Na de 4de eeuw v.C. naast het Perzische rijk ook andere grote rijken van de Middellandse zee tot China.
Deze gebieden kwamen in contact met elkaar en hun invloedsferen breidden zich uit. In India ontstond een
rijk en begon de verspreiding van boeddhisme.
Door de aanval van Alexander de Grote stortte het Perzische Rijk in elkaar, na de dood van Alexander
ontstonden meerdere staatjes die op hun beurt ten onder gingen door aanvallen van nomaden uit
Centraal-Azië, de opkomst van Parthen en de opkomst van Rome als militaire macht.
Rome begon de expansie met de verovering van het westelijke Middellandse Zee in de 3 de eeuw v.C. In de
2de en 1ste eeuw v.C. volgt het oostelijk bekken, later tot de Rijn en Donau.
3 grote rijken: Romeinse Rijk, de Parthen en het Chinese Rijk. Veel handelscontacten, ook gebruikt voor de
verspreiding van religie.
Oost-Azië
China
In China eindigt in de 3de eeuw de ‘tijd van strijdende staten’ die op waren gekomen in de tijd van Zhou die
door een elite nominaal was erkend. Vanaf de 5de eeuw expansie legers groter, rol van adel minder
belangrijk. In de 3de eeuw strijdwagens vervangen door ruiterij, infanterie steeds belangrijkere rol,
onderlinge strijd bloederiger. Qin onderwierp organisatie aan nieuwe manier van oorlog voeren, mogelijk
omdat Qin het hart van China had beschermd.
Belastingstelsel in het teken van oorlogvoering. Oorlog met alle middelen. Qin verdreef in 256 de laatste
Zhou afstammeling, tussen 230 en 221 andere staten ingelijfd, Qin noemde zichzelf huangdi (verheven)
soeverein waaruit de Eerste Verheven Keizer en keizerlijk China ontstond, zou nog 2000 jaar bestaan. De
eerste keizer stelde munten voor het hele rijk in, vaste maten en gewichten, netwerk van wegen; muren
samengevoegd – Grote Chinese Muur om Mongolen buiten te houden, centralisatie, bureaucratie
gebaseerd op vormingen, dood voor geleerden van Confucius en hun boeken verbrand. Eerste keizer stierf
in 210 door zonen opgevolgd. Opstanden tegen bewind van legalistische ministers, tweede keizer regeerde
4 jaar – in 206 tot zelfmoord gedreven, einde Qin dynastie.
Opstandelingenleider in 202 als keizer erkent Handynastie vanuit Chang’an. Feodalisme kwam terug,
legalisme verdween, militarisme verminderd. Handynastie geeft vorm aan politiek en maatschappij.
Expansie eind 2de eeuw tot Vietnam en Korea, Zijdeweg verbind China met Centraal-Azië en Middellandse
Ze, contact begon rond 120.
India
India politiek versnipperd tot einde 4e eeuw. Invloed Perzische Rijk in Noordwesten merkbaar, politiek niet
verder dan Indus. Brahmanen heersende klasse. Noord-India in nieuw tijdperk door Alexander de Grote in
327 toen hij binnentrok. Tussen 334 en 327 Perzische Rijk vernietigd. In noorden gaven vorsten zich snel
over, Alexander trok naar Punjab, Macedoniërs trokken zich terug. In Punjab via Indus naar de oceaan en
landleger via woestijn. Invasie van Indiapolitieke opstand. Chandragoepta Maurya sticht gecentraliseerd
rijk, eind 4de eeuw deal met Alexanders generaal Seleukos, kreeg verschillende gebieden in Afghanistan en
Iran. Seleukos verwikkeld in erfenis Alexander na zijn dood in 323.
Alexander nooit in Indische bronnen genoemd, wel veel Griekse aspecten overgenomen, astrologie,
astronomie, architectuur, medische kennis; eerst veel met hout na Grieken veel steen. 270 Asoka bekeerd
zich tot het boeddhisme, preek over vrede boeddhisme wordt overheersende godsdienst maar geen
staatsgodsdienst, eerste missionerende godsdienst. Brahmanen wilden dit niet, na de dood van Asoka zou
de religie langzaam verdwijnen.
Concurrentie brahmanen en boeddhisten overleveringen van veda’s, Oepanisjaden en boeddhistische
geschriften. impuls aan cultuur, opkomst wetenschap.
Bactrië en Parthië
,In Bactrië en Sogdana meeste verzet tegen Alexander, meer garnizoenen. Invallen uit noorden zijn
uitdaging voor opvolgers Alexander. Koningen slagen in verdediging steden bloeien.
3de eeuw, Parthen komen Iran binnen. 250 Bactrië wordt onafhankelijk, ontstaan van staat met Grieks-
Iraanse elite.
2de eeuw Menandros sticht enorm rijk tot de Indus, enige Griekse koning die in Indische bronnen genoemd
is, hij zorgt voor een gouden eeuw, boeddhisme verspreid zich kunst geïnspireerd door Grieken en
Romeinen. Dood Menandros rijk valt uit elkaar.
Parthen volgen het Perzische Rijk op, macht Seleukos klein, Parthen nemen Perzische religie over, Grieks
gezind. 2de eeuw, expansie naar het westen. 1ste eeuw rijk grenst met Romeinen.
Griekse wereld
Hoge bevolkingsaantal en participatie in oorlogen 5de en 4de eeuw macht over Middellandse Zeegebied.
Mensen in leger meer dan in Perzië Alexander maakt er gebruik van, Macedonisch leger versterkt met
Grieken, wel bevolkingsdaling. Griekse wereld groeit, met Alexander begint de Hellenistische periode die
zou duren tot het jaar 0, Griekse cultuur is elitecultuur.
Alexander de Grote
In 336 Alexander wordt koning nadat zijn vader werd vermoord. Sloeg opstanden in Balkan en Thebe neer,
334 trekt naar Hellespont met Grieken en met een vloot naar Azië. bij de slag bij de Granikos worden de
Perzen voor het eerst verslagen. Volgens de propaganda meerdere redenen:
Om de Griekse steden te bevrijden en de Perzen te straffen voor de verwoestingen in Griekenland 150
jaar terug.
Perzië was geschikt voor kolonies, zou het moederland ontlasten.
In werkelijkheid wou Alexander eer, hij vergeleek zijn expansie met de strijd tegen Troje, ook verlangen
naar het onbekende en nieuwe.
Alexander zou het grootste leger leiden tot Lodewijk XXVI, was geliefd, gevreesd, levende mythe.
Na de slag bij Granikos in 333 het binnenland in. Perzische koning Darius III verzamelde een staatsleger,
verloor een slag en vluchtte.
Alexander ging naar het zuiden waar Tyrus tegenstand bood in 332;
Toen naar Nijldelta waar hij opvolger werd van de Perzische koning, stichting Alexandrië in Egypte.
Libische woestijn in naar orakel van Ammom, benoemde zichzelf tot zoon van Zeus en werd als god
behandelt.
331 beslissende slag met Darius, hij was in Babylonië en had Alexander vrede aangeboden maar
Alexander weigerde het grootste veldslag tussen Grieken en Perzen bij Guagamela, Darius vlucht.
Alexander gaat naar het zuiden naar Babylonië.
Ten oosten van Mesopotamië eerst bij Susa en Persepolis
330 naar Medië waar Darius was gevlucht. Einde veldtocht Korintische Bond, veel Grieken volgen hem
toch. Groep achtervolgt Darius die bij de Kaspische zee dood wordt gevonden, vermoord door
verschillende satrapen, Bessos wil nieuw rijk stichten.
Alexander laat Darius begraven en verklaart Bessos een usurpator
Alexander gaat naar Iran en Afghanistan, nieuwe satrapen. Hij gedraagt zich als Koning der Koningen.
Trekt Bactrië in waar Bessos wordt veroordeeld, ondertussen opstand Iraanse adel van 329 tot 327 die
bloedig neer wordt geslagen.
326 richting Indus, vorsten van Punjab geven zich gelijk over.
Ziekten, hitte en vermoeidheid verzwakken het leger Alexander keert terug.
325 Alexander terug naar het westen, zijn leger verdwaalde in de woestijn waarbij er meer doden
vielen dan in al zijn veldslagen.
325 troepen komen aan bij Persis, Alexander vertrekt naar Susa en trouwt met de dochter van Darius.
Hij liet zijn officieren trouwen met Perzische vrouwen om een gemengde elite te vormen.
Iraniërs als vervanging voor Macedonische veteranen muiterij.
323 voorbereiding expeditie naar Arabië maar Alexander werd ziek en stierf.
, Strijd om macht tussen generaals.
Diadochen
Met de dood van Alexander de Grote begon een machtsstrijd tussen zijn voormalige generaals. De positie
van Alexander werd afgeschaft, voogdij over zijn zoon werd bepaald. Generaals waren bang dat iemand de
positie van Alexander zou innemen onderlinge strijd, vorming bondgenootschappen. Kind en vrouw
Alexander gedood.
3 belangrijke diadochen:
-Antigonos in Griekenland. Zijn positie werd kort afgeschaft maar snel weer hersteld.
-Ptolemaeus in Egypte
-Seleukos in Klein-Azië
Griekenland en Macedonië
Griekse poleis hadden hun zelfstandigheid bij de Slag bij Chaironeia (338 v.C.) verloren, zou niet terugkeren
met de diadochen. Athene en andere steden kwamen in opstand tegen Macedonië maar werden verslagen
einde maritieme macht van Athene.
Democratie werd afgeschaft voor een oligarchie, magistraten werden gekozen en volksvergaderingen
bleven. Antigonos en Ptolomaeus maakten aanspraak op de steden in Klein-Azië, ook Thraciërs. 281 het rijk
van Seleukos erbij en in 260 nieuw rijk: Pergamon.
Antigonos II werd in 277 v.C. als koning erkend van Macedonië. Griekse steden kwamen samen in de
Achaeïsche Bond, bond tegen Aetoliërs in noordwest Griekenland. Athene raakt positie kwijt als
cultuurstad, hardhandig opgetreden tegen opkomst Sparta in 222 v.C.
Economisch liepen Korinthe en Rhodos voorop.
Verkleining bevolking, overname door de Romeinen in de volgende eeuw.
Macedoniërs met Antigonos Gonatas verloren hun grip op de Griekse bonden en poleis en richten zich op
Azië.
Rome ondertussen grote macht, na verovering westelijke deel richten zij zich op het oosten.
200 v.C. oorlog met Macedonië omdat zij Carthago zouden hebben geholpen tijdens de Punische oorlogen,
motief is imperialisme. Griekse bonden steunen Romeinen – 196 v.C. vrede getekend.
Herbewapening Macedonië nieuwe oorlog 171-168 Macedonië wordt opgedeeld in 4 kleinere rijken.
In 148 wordt Macedonië een Romeinse provincie. Opstanden tegen romeinen neergeslagen en in 146 v.C.
wordt Griekenland een provincie.
Seleucidenrijk
Seleukos aan de macht na Alexander. Hoofdstad Seleukia. Overwinning Antigonos in 301 Syrië en grote
delen van Klein-Azië inbegrepen, nieuwe hoofdstad Antiochië.
Elite was Grieks-Macedonisch, rijk heeft koloniaal karakter. Hellenistische cultuur geaccepteerd door de
bevolkingen, gebruik van professioneel staand leger, geconcentreerd in versterkte dorpen die erg Grieks
waren, organisatie in poleis. Seleukos verdeeld zijn rijk onder gouverneurs: strategoi omdat het rijk te
groot was om te besturen.
Oorlogen in het westen Iran en Bactrië verklaren zich onafhankelijk, strijd met Ptolemaeën om Judea en
Zuid-Syrië, Pergamon verklaart zich onafhankelijk, binnenval Parthen.
Antiochos III, Seleuciden veroveren Klein-Azië, Parthen en Bactriërs verlaten het rijk. Veldtocht tegen
Macedoniërs en Romeinen maar wordt in 192 en 190 verslagen, in 188 moest hij vrede tekenen en zijn rijk
werd opgedeeld. Na zijn dood vielen de Medische delen af en Parthen namen Iran over. Antiochos IV
probeerde tegen Egypte te gaan maar werden tegengehouden door Rome, in Syrië Joodse opstand.
Joden
Onder de Perzen rustig leven, ze mochten hun godsdienst uitoefenen. Met Alexander veranderde er niks.
In Egypte goed behandeld in Palestina en Syrië zelfs redelijke autonomie. Binnen de gemeenschap
toenadering tot het hellenisme. Met de Seleuciden gevoel van wantrouwen, Jeruzalem werd hervormd tot
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Leeo. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.
