Uitgebreide samenvatting van heel het blok cel II uit de 1e bachelor geneeskunde aan de UGent.
Het is gebaseerd op de blokwijzer biochemie (Jan Gettemans), de lesslides van Alain Labro (celfysiologie) en Jolanda Van Hengel (celbiologie), aangevuld met mijn eigen lesnotities.
Hiermee een 16/20 ge...
CEL II
CYTOLOGIE
HOOFDSTUK 1: prepareren en observeren van cellen en weefsels
Doel = cellen en weefsels zichtbaar maken voor licht/ elektronen microscoop
Methodes = fixeren, inbedden of snijden, kleuren of contrasteren
Studie celcultivering
Cel behandeld met enzymen -> komen los uit weefsel -> in schaaltje (primaire
cultuur) -> velen sterven, sommigen veranderen -> stabiele cultuur -> schaaltje
vol -> terug scheiden (secundaire cultuur)
Celculturen: monolaagcultuur, kolonies (hoopjes)
MEM (minimum essential medium)
- Isotonische zouten - energiebron (glucose)
- Essentiele aminozuren en vitamines - serum
Onder atmosfeer van 5% CO2 (vergelijkbaar met bloed en weefselvocht) -
> bereiken pH 7,4
Cultuurrecipiënten: open platen (in CO2 oven), rollerflessen (groot oppervlak),
CO2oven met cultuurplaten, gesloten flessen (falcons) -> CO2 toevoegen voor
dichtdraaien
Afkomst cellen: laboratoria, eigen isolatie (primaire culturen) of celbanken (bv
ATTC)
Groeisubstraat = fysische drager -> beschermt tegen anoïkis
(geprogrammeerde celdood)
Essentieel voor adherente celculturen
Doel = in vitro zelfde condities creeren dan in vivo
Cellen op eiwit ECM laten groeien (extra-cellulaire matrix)
Medium v moedercultuur gebruiken
Op feeder cellaag laten groeien
Doel
1) Aspecifieke fysische interactie: toelaten v cellulaire adhesie en celspreiding
2) Specifieke functionele interactie met onderliggende cellen en ECM ->
differentiatie-inductie door stimulatie vanwege de basale membraan
Cellen delen tot confluente 2D-monolayer -> contactinhibitie v celproliferatie
(celdeling) door concurrentie voor mitogenen
Splitsen in dochterculturen of vers medium toevoegen
Tumorcellen kunnen ook in 3D splitsen = vermogen v
contactinhibitie verloren
Celtransfer
1) Verdunning v suspensiecultures
,Bij adherente cellen: transfer als confluentie vd cellaag optreedt
2) Behandeld met trypsine/EDTA:
- Trypsine: breekt eiwitten af die elkaar bijeenhouden
- EDTA: verbreekt intercellulaire adhesie en cel-substraat-binding
3) Gesplitst in verhouden bv 1/3: 1/3e naar dochtercultuur
4) Trypsine geinhibeerd door protease-inhibitoren in serum
,Celadhesie en -spreiding
1) Cellen zakken door gravitatie
2) Maken initieel contact met substraat (cellen nog opgebold -> minimale
adhesie)
3) Progressieve spreiding over substraat (kost energie en cytoskelet-
wijzigingen) -> vergroten celcontactoppervlakte + versterking cel-
substraatadhesie
4) Sterke binding met substraat (wijzigen het met eigen ECM moleculen)
Ondanks sterke adhesie kan cel migreren over contactopp
STAMCEL: cel met het vermogen om zich voortdurend te delen en differentiëren
in verschillende andere soorten cellen/weefsels
Eigenschappen: vermogen tot zelfvernieuwing (delen zichzelf en kopieen
maken) + tot differentiatie
- Totipotent: potentie om tot volledige foetus te ontwikkelen
(bv 2 cellen na de bevruchting, 140 cellen v blastocyst)
- Pluripotent: potentie om zich te ontwikkelen tot veel, maar niet alle celtypes
(geen foetus)
(bv cellen van binnenste celmassa blastocyst)
- Multipotent: potentie tot ontwikkeling versch (beperkt) soorten
gespecialiseerde cellen
Aanmaak humane embryonale stamcellen
Cellen uit morulastadium van embryo uit IVF -> in cultuur brengen -> kan geen
volledig individu gevormd worden
Ethisch meer oke: cel isoleren (eender welke cel maar volledig gedifferentieerd) -
> in cultuur -> pluripotente stamcellen maken met mix v eiwitten
Doel = nieuw materiaal uit eigen cellen
Contaminatie met micro-organismen
- Probleem: hun snelle groei + antibioticaresistente mycoplasma’s (=parasitair)
Moeilijk detecteerbaar en elimineerbaar
Contaminatie met vreemde cellen
Bv HeLa lijn (= afgeleid v humane cervix-tumor)
Cellen en weefsels microscopisch bestuderen
Fixeren:
Weefsel uit in vivo -> afbraakenzymen activeren -> degradatie vh weefsel ->
weefsels bewaren met behoud v oorspronkelijke structuur? -> denatureren v
afbraakeiwitten
- Door invriezen - door chemische fixatiemiddelen
ARTEFACTEN: veranderingen die tijdens fixatie in weefsel ontstaan en afwijken
van in vivo situatie
Inbedden:
Hard maken om coupes te krijgen waar lichtstralen of elektronen doorkunnen
, - Inbedmiddelen: hydrofoob -> dringt in weefsel (bevat veel water) ->
ontwateren met alcohol -> tolueen die kan mengen met alcohol en
inbedmiddel
Bv parafinne, hars, plastic
Snijden:
Paraffine: vrij zacht -> coupes met min dikte 5-10microm voor LM
Harsen en plastics: harder -> coupes tot 60-70nm voor EM
Lichtmicroscopie:
- Resolutie bepaald door objectief en golflengte
RESOLUTIE: kleinste afstand tussen 2 punten waarmee de punten nog net
weergeven worden
- Effectieve resolutie bepaald door natuur v preparaat
Gefixeerd & gekleurd -> detectie op basis v lichtabsorptie (klaarveldmicroscopie)
Levend met weinig contrast -> speciale microscopische technieken
Klassieke licht- of klaarveldmicroscoop zie dia 52-54
3 lenssystemen: condensor, objectief en oculairen
- Condensor: bundelt doorvallend licht op preparaat
Belichting en objectief bepalen: lichtsterkte, resolutie en kwaliteit beeld
Licht valt in -> door spiegel in condensator op preparaat gebundeld -> objectief
vormt vergroot beeld -> door oculair navergroot -> op retina geprojecteerd
(prisma buigt het licht)
Speciale LM
1) Fasecontrastmicroscopie: berust op bewerken v kleine
faseveranderingen door kleine brekingsverschillen in preparaat
Niet-gekleurde cel, maar binnen cel verschillen in optische dichtheid ->
afwijkende brekingsindex
Herleid tot zwart-wit beeld -> verschillen worden vergroot op
fasecontrastringen
2) Differentieel interfentie-contrastmicroscopie: berust op verschillen in
interferentie v gepolariseerd licht
- Ion-gevoelige kleurstoffen: fluorescentie afhankelijk v concentratie ionen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper meeusjana16. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,49. Je zit daarna nergens aan vast.
