Samenvatting
Samenvatting hepatologie: prof. Laleman
- Vak
- Spijsvertering
- Instelling
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
Samenvatting prof. Laleman: slides + lesnotities
[Meer zien]Voorbeeld 8 van de 67 pagina's
Voorbeeld 8 van de 67 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
,SAMENVATTING LEVERZIEKTENInleiding ............................................................................................................................................. 4
Anatomie........................................................................................................................................ 4
Functie van lever ............................................................................................................................. 4
Functie van gal ................................................................................................................................ 5
Leverschade inschatten en evalueren .................................................................................................. 5
Klinisch onderzoek .......................................................................................................................... 5
Lever-testen (“liver panel”) .............................................................................................................. 5
Technische onderzoeken ................................................................................................................. 8
Acute leverziekten ............................................................................................................................ 10
Inleiding ....................................................................................................................................... 10
Infectieus – viraal (hepatotroop) ..................................................................................................... 12
Infectieus – viraal (Niet-hepatotroop) ............................................................................................. 17
Infectieus – niet-viraal ................................................................................................................... 17
Toxisch leverlijden ........................................................................................................................ 18
Andere vormen van acute hepatitis ................................................................................................ 19
Complicaties van acuut leverfalen ................................................................................................. 20
Chronische leverziekten ................................................................................................................... 21
Chronische infectieus virale hepatitis ............................................................................................ 21
Chronische auto-immune hepatitis ................................................................................................ 24
Chronische Cholestatische leverziekten ........................................................................................ 25
Chronische Metabole hepatitis ...................................................................................................... 29
Chronische Steatotische leverziekten ............................................................................................ 31
Levercirrose ..................................................................................................................................... 37
Cirrose (h)erkennen ...................................................................................................................... 39
Algemene aanpak van cirrose ........................................................................................................ 39
Portale hypertensie ....................................................................................................................... 40
Leverinsufficiëntie ...................................................................... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.
Acuut-op-chronisch leverfalen (ACLF) ............................................................................................ 50
Zwangerschap en leverziekte ............................................................................................................ 50
Hyperemesis gravidarum ............................................................................................................... 50
Intrahepatic Cholestasis of Pregnancy (ICP) ................................................................................... 51
Hemolysis, Elevated Liver tests, Low Platelets (HELLP Syndroom) ................................................... 52
Acute Fatty Liver of Pregnancy ....................................................................................................... 53
2
,Vasculaire aandoeningen van de lever ............................................................................................... 53
Ischemische hepatitis ................................................................................................................... 53
Congestieve hepatopathie ............................................................................................................. 54
Vena Porta thrombose (zonder cirrose) .......................................................................................... 54
Syndroom van Budd-Chiari (BCS) ................................................................................................... 56
Sinusoidal Obstruction Syndrome .................................................................................................. 57
Ziekte van Rendu-Osler-Weber (Hereditary Hemorrhagic Teleangiectasia (HHT)) .............................. 57
Normale pancreas ............................................................................................................................ 58
(Patho)fysiologie pancreas ............................................................................................................ 58
Evaluatie pancreasschade en -functie ............................................................................................ 58
Acute pancreatitis ............................................................................................................................ 59
Acute ernstig pancreatitis: ............................................................................................................. 61
Behandeling Acute pancreatitis ..................................................................................................... 63
Chronische pancreatitis ................................................................................................................... 64
3
,INLEIDING
ANATOMIE
4 lobben, in totaal 8 segmenten (telkens eigen vasculaire inflow, outflow en biliaire drainage)
Dubbele bevloeiing: 2/3de via v. porta en 1/3de via a. hepatica
Leverperfusie = 1/5de hartdebiet
Galproductie: 600 ml/dag
FUNCTIE VAN LEVER
Synthese:
• Eiwitten
o Lokaal bindende rol (gluthation-S-transferase, ferritine)
o Lokaal enzymatisch (cytochroom P450)
o Exportproteinen
▪ Albumine: transporteiwit, oncotisch en hemodynamisch actief,
immunomodulatorisch
▪ Stollingseiwitten (alle behalve factor VIII)
▪ Glyco- en lipoproteine
• Koolhydraten
o Glycogeen
o Gluconeogenese
• Cholesterol en TG synthese
o Galzuren
o Hormonen (estradiol, testosteron, cortisol, androsteron)
Afbraak:
• Xenobiotica en toxine metabolisme
• Ureum cyclus
o Bij levercirrose: slechte detoxificatie van ammoniak → encephalopathie
• Bilirubine metabolisme
o Bij problemen afbraak van bilirubine → icterus
• Glycogenolyse
Stockeren:
• Glycogeen
• Vetoplosbare vit. A, D, E, K, B12
• Ijzer onder de vorm van ferritine
o Hematochromatose: opstapeling van teveel ijzer in lever
• Koper
Immunologisch:
• Aangeboren en adaptieve immuniteit
• Tolerantie: wat aanvaart het lichaam wel/niet?
• Cytokine productie en regulatie
4
,FUNCTIE VAN GAL
• Emulgeren/oplossen van vetten tot micellen → betere absorptie in darm
• Hulp bij absorptie van vetoplosbare vitamines (ADEK)
o Bij absorptieproblemen/obstructie van afvoer van gal → stollingsproblemen door
verminderde opname van vit. K
• Uitscheiding van afvalstoffen (bilirubine)
• Bufferen van excessief maagzuur (alkalisch pH 7.5-8)
• Bacteriostatisch/-cied (IgA) → darmflora steunen
Productie: 600ml/dag
LEVERSCHADE INSCHATTEN EN EVALUEREN
KLINISCH ONDERZOEK
• Geelzucht/icterus
• Spider naevi
• Ammoniakgeur uit mond
• Rode handpalmen = erythrema palmaris
• Clubbing
• Gynaecomastie
• Leververgroting = hepatomegalie
• Miltvergroting = splenomegalie (tgv. portale hypertensie)
• Jeuk (tgv. cholestase)
• Ascites (+ shifting dullness)
• Oedeem
• Caput medusae
• Donkere urine en lichtgekleurde stoelgang
LEVER-TESTEN (“LIVER PANEL”)
• Standaard bloedname: kijken naar enzymes, eiwitten en afbraakproducten:
o Leversynthese: prothrombine, albumine
o Leversecretie: totaal bilirubine, ammoniak
o Hepatocellulaire necrose: AST, ALT, LDH
o Cholestase: alkalisch fosfatase, GGT
Opm.: lever kan regeneren zolang er nog 1/3de achterblijft, anders leverfalen
5
,BILIRUBINE
= Gele verkleuring van huid en sclerae bij circulerende bilirubine concentraties > 2-2.5mg%
• Geconjugeerd : donkere urine – bleke stoelgang
• Niet-geconjugeerd : normale urine – stoelgang
o Want bilirubine is in deze staat niet-
wateroplosbaar → geraakt niet in de urine
(waardoor urine een normale kleur heeft)
Schema:
- Pre-hepatisch:
Probleem bij bilirubine productie
• Bv. Hemolytische anemie
Normale urinekleur
- Hepatisch:
o Pre-microsomaal
Probleem bij bilirubine conjugatie
• Absoluut tekort aan UGT tgv. Crigler-Najar I en II
• Relatief tekort aan UGT tgv. syndroom van Gilbert (enzym werkt onvoldoende,
maar wel normaal aantal UGT-enzymen)
Normale urinekleur
↕ glucuronyltransferase (= conjugatie van bilirubine)
o Post-microsomaal
Probleem bij bilirubine excretie
• Bv. Congenitaal, medicamenteus (acute hepatitis), levercirrose…
Donkere urinekleur
- Post-hepatisch:
Probleem bij bilirubine excretie
• Bv. Obstructie (opgezette galwegen):
o Intra- en extrahepatische cholestase:
▪ Extrinsiek
▪ Hilaire cholangiocarcinoom
o Extra-hepatische cholestase:
▪ Choledocholithiase (= galstenen)
▪ Peri-ampullaire tumor:
• Distale cholangiocarcinoom
• Pancreaskopcarcinoom
• Ampullatumor
• Duodenale carcinooom
Donkere urinekleur
Witte stoelgang bij obstructie galweg
Opm.: indien pijnloze obstructie = biliopancreatische malignititeit <> pijnlijke
obstructie = choledocholithiase
6
,Differentieel diagnose icterus:
TA = transaminasen (AST, ALT)
AF = alkalische fosfatase
ASPARTAAT AMINOTRANSFERASE (AST)
• hoge conc. in hart, spieren en lever <> lage conc. in nieren, hersenen, pancreas en RBC
• Bij weefselafbraak, ischemie, hepatoxiciteit (hepatitis, hartinfarct, rhabdomyolyse, hemolyse…) : AST ↗
• Niet-leverspecifiek!
• Verloop:
o Gestegen na 8u
o Piek op 24-36u
o Normalisatie na 3-7d
ALANINE AMINOTRANSFERASE (ALT)
• Hoge conc. in lever <> lage conc. in nieren, hart en spieren
• Bij weefselafbraak, ischemie (hepatitis, ischemie, hepatotoxiciteit, galwegobstructie…) : ALT ↗
• Meer leverspecifiek
• Mate van celafbraak (ernst van necrose) ~ hoeveelheid ALT
• Indien verhoogd ALT en AST → kijken naar lever!
LACTAAT DEHYDROGENASE (LDH)
• In hart, lever, spieren, hersenen, nieren en RBC
• Vooral bij ischemie (leverischemie, hartinfarct, rhabdomyolyse, hemolyse …) : LDH ↗
• Niet-leverspecifiek!
7
, GAMMA GLUTAMYL TRANSPEPTIDASE (GGT)
• Vooral in lever, minder in hart, nieren en darmen
• Induceerbaar door medicatie, alcohol, steatose, obesitas, cholestase…
• Indien GGT ↗ en Alkalische fosfatase ↗ → cholestase
𝐺𝐺𝑇
• Indien > 2,5 → alcohol gebruik
𝐴𝑙𝑘𝑎𝑙𝑖𝑠𝑐ℎ𝑒 𝑓𝑜𝑠𝑓𝑎𝑡𝑎𝑠𝑒
ALKALISCH FOSFATASE (AF)
• In lever, bot en placenta
• Indien GGT ↗ en Alkalische fosfatase ↗ → cholestase
o Intra- of extra-hepatische compressie, obstructie, infiltratie…
o Inductie na 24-48u
o Bij cholestase met obstructie → stijging van bilirubine!
o Bij cholestase met subobstructie → geen icterus krijgen!
PROTHROMBINE TIJD (PT, INR)
• T½ van stollingsfactoren = 20u
• Parameter voor leversynthese
• Daling van deze stollingsfactoren = acute leverfalen
• Opm.: daalt ook bij hypovitaminose K, anticoagulantia, hemofilie, DIC
o PT kan je bij VKA, tekort aan Vit. K normaliseren door vit. K toe te dienen <> geen
normalisering bij acute hepatitis
• EXAMEN: BESTE LEVERFUNCTIE TEST
• Opmerking: je kan PT uitdrukken in een cijfer (bv. 2), maar ook in een %! Een gestegen PT (bv. van
2 naar 3) = gedaalde PT in % = verlengde PT = slechtere stolling
ALBUMINE
• T½ van albumine = 20 dagen
• Parameter voor leversynthese
• Functie: oncotisch effect, antioxidant, immuunregulatie, endotheel stabilisatie, transport,
hemostatisch effect, capillaire permeabiliteit
• Acute daling van leverfunctie: geen impact op albumine
• Daling leverfunctie en hypoalbuminemie bij chronische leverziekte (bv. cirrose) → PT stijgt
• Opm.: leverfunctie daalt ook bij malnutritie, nefrotisch syndroom, protein-loosing enteropathy
TECHNISCHE ONDERZOEKEN
ECHO ABDOMEN
☑ Geen RX-stralen, vlot beschikbaar, goedkoop en snel
⮽ Operator-afhankelijk
CT ABDOMEN ( CO M P U T E RT O M O G R A FI E)
☑ Morfologie, vascularisatie, 3-fases opname, snel
⮽ RX-stralen, matig duur, contrast (allergieën)
8
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper NPGNK. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 50990 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen