Samenvatting Politieke Sociologie!
Uitgebreid en volledig: Bevat aantekeningen van lessen, inzichten uit de PowerPoints en extra opgezochte informatie om de leerstof nóg duidelijker te maken.
Korte en bondige verwerking van de teksten: De belangrijkste concepten en inzichten uit de teks...
POLITIEKE SOCIOLOGIE
DEMOCRATIC CHALLENGES IN A CHANGING SOCIETY
INLEIDING
HOEVEEL VERTROUWEN HEBT U IN HET PARLEMENT
Stemmen vertegenwoordiging van uw voorkeur (partij) in het parlement!
Maar… zorgt stemrecht dan direct voor vertrouwen?
Zeer uiteenlopende cijfers
Opvallend lager in Bulgarije, Tsjechië, Italië, Portugal…
o Ze hebben ook algemeen stemrecht? Wat is de oorzaak van het lage vertrouwen:
o Autoritair regime kan hoge mate van vertrouwen hebben soms onrealistische cijfers
Algemeen: Is de hoge mate van vertrouwen in de politiek belangrijk? JA, want…
Hoe beter de politiek functioneert, hoe hoger het vertrouwen
bv.: beter functionerend nationaal parlement = ↑ vertrouwen vanuit de burgers
Omgekeerd ook: hoe hoger het vertrouwen, hoe beter de politiek functioneert
bv.: wantrouwige bevolking die tegenwerkt = ↓ functioneren van de overheid
HOE STABIEL IS DEMOCRATIE?
Peilingen naar vertrouwen in het parlement vrij stabiel
Opvallende en langdurige verschillen tussen landen
Verklaring: de politieke cultuur is bepalend/een voorwaarden van stabiliteit
o Politieke cultuur = kruispunt politicologie en sociologie
o Wat wij denken van politiek, manier waarop SL functioneren…
Huidige klimaat: stabiel of juist kwetsbaarheid van de democratische verworvenheid?
bv.: ook een stabiele democratie zoals Nederland of Italië een andere kan opgaan!
Vlaams Gewest: verkiezingsonderzoek juni 2024
Zal u nog gaan stemmen bij de gemeenteraadsverkiezingen van oktober:
Opleidingsniveau van 80.8% zeker wel hoger opgeleide bevolking gaat meer stemmen
Probleem: bepaalde groep mensen is ondervertegenwoordigd
Gevolgen van niet-verplicht gaan stemmen: kennen we niet!
1
,DE LA DÉMOCRATION EN AMRIQUE – TOCQUEVILLE
CHAPTER IV: DE L'ASSOCIATION POLITIQUE AUX ÉTATS-UNIS
Alexis Tocqueville
1805-1859 19e eeuw
Franse politiek filosoof en socioloog
Fundamentele vraag: ‘Hoe komt het dat democratie werkt?’
o Een vraag die we nog steeds hebben
ONDER WELKE VOORWAARDEN KAN DEMOCRATIE ONTSTAAN, EN BLIJVEN BESTAAN?
= fundamentele vraag binnen politieke wetenschappen
Tocqueville stelde de vraag in Amerika (enige echte democratie ter wereld op dat moment )
1776 onafhankelijkheid Verenigde Staten
Voeren ‘algemeen stemrecht’ in maar vrouwen mochten nog niet stemmen!
Dus eigenlijk spreken we over ‘de beste democratie voor handen’ op dat moment
Democratie ≠ vanzelfsprekend; Hoe kan democratie in Amerika functioneren?
o Risico van democratie: geen sturende kracht van monarchie of aristocratie
o Dus… belang van associaties en verenigingen
Democratie is een kwestie van massa individu kan/mag geen macht hebben
Als we ons verenigen hebben we een groter ‘gewicht’
Tocqueville kreeg eerst niet de aandacht die hij verdiende volgens Le
‘Un des grands penseurs
Monde
de la société et de la
Pas sinds enkele decennia heeft hij zijn plaats in het politieke denken
politique modernes (…)
gekregen
Longtemps Tocqueville a
été trop modéré pour les
radicaux, trop sociologue
pour les philosophes,
trop littéraire pour les
chercheurs en sciences
sociales. Ce n’est que
2
,WE WILLEN DAT MENSEN ZICH VERENIGEN
Citaat 1: La liberté d'association est devenue une garantie nécessaire contre la tyrannie de la majorité
Gevaar van tirannie van de meerderheid voor stabiele démocratie
Betekenis: een meerderheid die een minderheid domineert via de vrijheid van verenigen
Probleem: democratie = meerderheid regeert, maar wat met de minderheid?
Hoe houden we rekening met de minderheidsgroep binnen een democratie?
Tocqueville waarschuwt: wanneer democratie enkel en alleen om verkiezingen gaat,
houden we geen rekening met de minderheid
De tirannie van de meerderheid zit in het systeem
Wat kan de minderheid doen?
Groepen vormen; mensen met zelfde gedachten verzamelen vakbonden
Vrijheid van vereniging en vergadering = belangrijk!
Citaat 2: Chez les peuples démocratiques, au contraire, tous les citoyens sont indépendants et faibles;
ils ne peuvent presque rien par eux-mêmes, et aucun d'entre eux ne saurait obliger ses semblables à
lui prêter leur concours. Ils tombent donc tous dans l'impuissance s'ils n'apprennent à s'aider
librement.
Onder democratische volkeren zijn daarentegen alle burgers onafhankelijk en zwak; ze kunnen op
eigen kracht bijna niets doen, en geen van hen kan zijn medemensen dwingen om hulp te verlenen. Ze
vervallen daarom allemaal in hulpeloosheid als ze niet leren zichzelf vrijelijk te helpen.
Betekenis: we zijn zwak, hebben geen invloed zijn machteloos als we ons niet verenigen
Belang maatschappelijk middenveld (= alle niet-staatsorganisaties), als garantie tegen te grote
machtsaanspraken van de regering
Politici vinden dit ‘vervelend’ want het middenveld heeft een invloed
Middenveld kan zich verenigen en een invloed hebben op verkiezingsuitslag
Middenveld = strategisch belangrijk
Citaat 3: Les sentiments et les idées ne se renouvellent, le cœur ne s'agrandit et l'esprit humain ne
se développe que par l'action réciproque des hommes les uns sur les autres.
Gevoelens en ideeën worden alleen vernieuwd, het hart vergroot en de menselijke geest ontwikkeld
door de wederzijdse actie van mensen op elkaar.
Betekenis: samenwerking tussen mensen is mogelijk én noodzakelijk
Mensbeelden: souverein/individueel ‘we hebben anderen nodig’
Deze tekst: we worden mens door met anderen te dialogeren
o Ontmoeting nieuwe ideeën opdoen, empathie hebben, elkaar leren zien…
o Belang van dialoog, interactie, ontmoeting isolement t.g.v. sociale media
Sociale media bevestigt onze eigen ideeën (algoritme) = ☹
Via debat ontwikkelen we meer empathie en nuance
o Gevaar van isolement = polarisatie
Citaat 4: Dans les pays démocratiques, la science de l'association est la science mère; le progrès de
toutes les autres dépend des progrès de celle-là.
In democratische landen is de wetenschap van associatie de moederwetenschap; de voortgang van
alle anderen hangt af van de voortgang van deze.
Betekenis: democratische en participatieve cultuur onder de bevolking is een kernvoorwaarde
voor stabiliteit binnen democratie + verenigingen zorgen voor vooruitgang!
Tocqueville is nog steeds relevant!
veel spontane/ingeburgerde ontmoetingsgroepen zijn aan het verdwijnen!?
Oorzaken van de verzwakking van het middenveld:
Dalende ledenaantallen politieke partijen
US: decline of partisanship bij bevolking
Relatief laag politiek vertrouwen
Zijn er nog voldoende linkage-mechanismen
Lagere opkomst bij verkiezingen
tussen burgers en politiek systeem?
Plotse stemverschuivingen en populisme
Success anti-systeempartijen
Achteruitgang vakbonden/middenveldenorganisaties
Verenigen ontstaan om als burger/middenveld niet machteloos te staan t.o.v. de staat
Deze verenigingen die een band creëren tussen middenveld en politiek staan onder druk
VERKLARINGEN VOOR HET ‘ONDER DRUK STAAN’/ACHTERUITGANG MIDDENVELD
A. Verklaring 1: civic decline
Individualisering van de samenleving: burgers zijn minder bereid zich nog te engageren
Bowling Alone - Robert Putman
De samenleving ontrafelt en valt uit elkaar
Het rijke verenigingsleven gaat erop achteruit ‘het is niet meer zoals vroeger’
B. Verklaring 2: critical citizens
Burgers engageren zich op andere manieren
we nemen afstand van bepaalde ideeën en kijken hier meer kritisch naar
Critical citizens - Pippa Norris
o Spanning met ideeën van Tocqueville: Norris zegt dat we als individu assertief genoeg
zijn om zelf onze ideeën te hebben (individueel mensbeeld)
o Tocqueville: in de praktijk komen je eigen ideeën uit je omgeving; ontstaan in dialoog
Postmodernization - Ronald Inglehart
Assertive citizens - Dalton & Wezelf
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper janahassewer. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
