Samenvatting
Samenvatting Verpleegkundige Methodiek en Vaardigheden 5
- Instelling
- Katholieke Hogeschool VIVES (VIVES)
Samenvatting - Verpleegkundige Methodiek en Vaardigheden 5 Bachelor Verpleegkunde - Vives Kortrijk Derde opleidingsfase
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 67 pagina's
Voorbeeld 4 van de 67 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting Verpleegkundige methodiek envaardigheden 5
4 SP
Bachelor in de verpleegkunde afstandsonderwijs
Bo Vereecke
Toledocursus
V3X762
,1. ONCOLOGIE
1.1 INLEIDING
1.1.1 EPIDEMIOLOGIE
Kanker is 1 van de meest voorkomende aandoeningen!
Stichting kankerregister = Instelling die gegevens over alle nieuwe kankerdiagnoses in België, de follow-up ervan verzamelt en
registreert (Vlaanderen, Brussel en Wallonië)
Incidentiecijfer = aantal nieuwe gevallen van een ziekte in een bepaalde periode bij een bepaalde
bevolkingsgroep
Frequentie tumoren man/vrouw Mannen Vrouwen
1. Prostaatkanker 1. Borstkanker
2. Longkanker 2. Colon- en rectumkanker
3. Colon- en rectumkanker 3. Longkanker
Vooral ouderen! (= ouderdomsziekte)
Mortaliteit = Risico om te sterven
Daalt bij kanker, overlevingskansen nemen toe
Prevalentie = Hoeveel mensen op een bepaald moment in het verleden een ziekte kregen en op een bepaald
ogenblik nog in leven zijn
1.1.2 PROGNOSE
Uitgedrukt met vijfjaars- of tienjaarsoverleving in % Overleven, NIET genezen!
bv. Vijfjaarsoverleving van 3%
- Na 5 jaar is er statistisch gezien nog 3% kans om in leven te zijn
OF v/d 100 gediagnosticeerde gevallen zijn er nog 3 in leven na 5 jaar
Afhankelijk van enkele factoren
Goed: prostaat, borst,
teelbal, schildklier
Type kanker Slecht: long(vlies),
pancreas, lever, slokdarm
Goed: vroege detectie
5-jaarsoverleving Tijdstip diagnose Slecht: late detectie
Goed: Stadiujm I
Stadium Slecht: Stadium IV
Complete remissie = alle tekens van de ziekte zijn verdwenen, de tumor kan op geen enkele manier nog gedetecteerd
worden
Partiële remissie = de oncologische aandoening vermindert, de tumor is er nog maar hij verbetert
Recidief = kanker keert terug na een periode van remissie, herval van de ziekte
Progressie = verergering of evolutie van de ziekte (bv. tumor is gegroeid, nieuwe tumoren zijn ontstaan,
uitzaaiingen…)
,1.2 WAT IS KANKER?
1.2.1 ONCOGENESE
Oncogenese = Proces van het ontstaan van kwaadaardige tumoren
Carcinogenese = ontstaan van maligne epitheliale gezwellen
Celdeling en mitose = aanmaak van nieuwe cellen
Normaal gezond lichaam
Necrose en apoptose = verlies van cellen door geprogrammeerde celdood
Bij tumoren Balans verstoord
Celdeling
Proces van celgroei door celdeling
→ Fase 1 Interfase = Genetisch materiaal wordt verdubbeld
Fase 2 mitose = Genetisch materiaal dat werd verdubbeld splitst zich
→ Eindresultaat = 2 nieuwe dochtercellen met identiek erfelijk materiaal
Necrose
Cel gaat onvoorzien kapot
Door te weinig voedingsbestanddelen, te weinig zuurstof, externe factoren
Apoptose
Geprogrammeerde celdood
“Zelfmoord” van de cel door eiwit p-53
Door beschadiging aan genetisch materiaal
DUS….
Ontstaat door mutaties in genen
o Gevolg van carcinogenen (= schadelijke omgevingsfactoren bv. zon, roken, alcohol…) of erfelijke afwijkingen
Door mutaties kan cel zich transformeren tot tumorcel
Vaak meerdere gendefecten
Onder invloed van bepaalde factoren (hormonale, immunologische factoren) kan een getransformeerde cel zich
ontwikkelen tot een tumor
Kan een langdurig proces zijn van 5 tot 10 jaar of meer
4 soorten genen die rol spelen bij het ontstaan van kanker
Proto-oncogenen (= gaspedaal) Tumorsuppressorgenen (= rem)
Coderen voor eiwit dat celdeling en celgroei stimuleert Coderen voor een eiwit dat celcyclus stillegt als DNA in
Wanneer geactiveerd maakt cel DNA bij en deelt deze in cel beschadigd is of als er een fout is opgetreden bij de
2 nieuwe dochtercellen DNA-duplicatie
Mutatie Schade wordt eerst hersteld voor cel zich deelt
Veranderen in oncogenen (= gen dat kanker Bescherming tegen kwaadaardige ontaarding
veroorzaakt) Mutatie
Extra activiteit Niet remmen van celdeling indien nodig
Cel gaat abnormaal delen en groeien bv. APC-gen en P53-eiwit
bv. HER2-neu-gen en RAS-gen
DNA-herstelgenen Telomerase
Proberen beschadiging van DNA te herstellen Enzym dat instaat voor het delend vermogen van
Na herstel kan celdeling toch nog doorgaan cellen
Geen herstel mogelijk? apoptose Normaal na 60 delingen afsterven
Mutatie Mutatie
Beschadigde cel kan niet overgaan tot apoptose, Onbeperkt deelvermogen
, verdere proliferatie
bv. BRCA1-gen en BRCA2-gen
Meerstappenproces bij ontstaan van kanker
Initiatie = Fase waarin normaal gezonde lichaamscel
door blootstelling aan carcinogeen een
*
verandering ondergaat
*
Promotie = Proces waarbij de blootgestelde cel zich zal
splitsen
* Werken niet bij kanker
Tussenfases
Hyperplasie = Fase van abnormale toenamen van het aantal
cellen van een weefsel of orgaan
Dysplasie = Fase van abnormale ontwikkeling, abnormaal
uiterlijk en abnormale organisatie van de cellen
Metaplasie = Fase van aanwezigheid van normaal weefsel
op een plaats waar dat normaal niet voorkomt
1.2.2 BEÏNVLOEDENDE FACTOREN IN HET ONTSTAAN VAN
KANKER
Carcinogenen = Schadelijke omgevingsfactoren of uitwendige invloeden
Chemische carcinogenen = Chemische stoffen of verbindingen die een schadelijke invloed uitoefenen op de cel en
het proces van celdeling
Indirecte carcinogenen
= Stoffen die in het lichaam moeten worden omgezet in effectieve carcinogene stoffen
voor ze kanker kunnen verwekken
bv. asbest, sigarettenrook, rood vlees, bereide vleeswaren, alcohol…
Directe carcinogenen
= Stoffen die zich meteen binden aan het DNA
bv. cytostatica, cyclofosfamide
Fysische carcinogenen = Door straling worden mutaties veroorzaakt
bv. ioniserende straling, ultraviolette straling
Biologische carcinogenen = Micro-organismen die een rol spelen bij het ontstaan van kanker
bv. Plaveiselcelcarcinoom Parasiet Schistosoma haematobium
Maagcarcinoom of maaglymfoom Bacterie Helicobacter pylori
Hepatocellulair carcinoom Hepatitis B- en C-virus
Cervix- en nasopharynxcarcinoom Humaan Papillomavirus
Kaposisarcoom Humaan Herpesvirus
Synergie= Door combinatie van meerdere risicofactoren, wordt het effect nog meer versterkt
bv. alcohol en roken
Beschermende factoren!
Gezonde voeding, voldoende beweging, juist gewicht
Anti-oxidanten zoals vitamine C, vitamine E, B-caroteen, selenium, zink
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper bovereecke. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,48. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 64450 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen