Samenvatting
Samenvatting Forensische Psychologie - keuzevak Criminologie UGent
- Instelling
- Universiteit Gent (UGent)
Het betreft een samenvatting van alle lessen van het keuzevak Forensische Psychologie, gegeven door Prof. Verbeke.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 136 pagina's
Voorbeeld 4 van de 136 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
FORENSISCHE PSYCHOLOGIEINTRO: ALGEMENE SITUERING VAKGEBIED EN OVERZICHT CURSUS
13/02/2024
LES 1: WAT IS FORENSISCHE PSYCHOLOGIE?
1. GESCHIEDENIS VAN DE FORENSISCHE PSYCHOLOGIE
• EUROPA
- 1896: Albert von Schrenck-Notzing, Duitsland
o Eerste psychiater, opgeroepen als expert in de rechtbank bij een moordzaak.
o Haalt studies aan over suggestibiliteit en geheugen (en dat ooggetuigen niet steeds
betrouwbaar zijn – toonde aan dat het geheugen vatbaar is voor suggestie)
- 1900: Alfred Binet (psychodiagnosticus)
o Pleit voor het gebruik van psychologische tests bij delinquenten (dus oordeel van
rechter niet puur laten afhangen van een inschatting of feiten maar om daar ook een
stukje psychologische tests aan te binden)
- 1907: Hugo Munsterberg
o Eerste echte publicatie in Europa in het gebied van forensische psychologie ‘On the
witness stand’
Ging over allemaal forensische toepassingen van de psychologie: accuraatheid
van ooggetuigen, suggestibiliteit voor getuigenissen/bekentenissen, preventie
van misdaad
- 1911: Juliaan Varendonck, Belgische psycholoog
o Pleit tegen het gebruik van getuigenissen van kinderen in de rechtbank omwille van
nog niet voldoende ontwikkelde mentale capaciteit
• Gelijkaardige evolutie in USA
- 1950-1960: verschillende zaken waarin kennis uit de sociale psychologie gebruikt werd
in justitiële besluitvorming
o Vb. Brown v. Board of Education
Rechtszaak over rassenscheiding in openbare scholen
Besluitvoering mee op basis van sociaal psychologisch experiment dat
kinderen Afro-Amerikaanse en witte poppen niet gelijkaardig behandelen.
- 1970: forensische psychologie als aparte divisie binnen the American Psychological
Association (APA)
- 2001: klinische forensische psychologie als specialiteit voor klinische praktijk
2. FORENSISCHE PSYCHOLOGIE =
• Forensische psychologie is meer dan je op het eerste zicht denkt zoals bv. dader
profiling etc.
• APA’s speciality guidelines for Forensic psychologists
- ‘Forensic psychology refers to professional practice by any psychologist working within
any subdiscipline of psychology (e.g., clinical, developmental, social, cognitive) when
applying the scientific, technical or specialized knowledge of psychology to the law to
assist in addressing legal, contractual and administrative matters.’
o Het gaat zowel over klinische psychologie, ontwikkelingspsychologie, sociale
psychologie, cognitieve psychologie. Maar eigenlijk wat is daar centraal aan? Het
1
, gaat over het toepassen van die psychologie op rechtspraak en alles wat daarmee te
maken heeft
• De Vlaamse Vereniging van Klinisch Psychologen (VVKP)
- VVKP heeft aparte divisie voor Forensische psychologie, dat het als volgt samenvat:
“Forensische psychologie verwijst naar de professionele praktijk van iedere klinisch psycholoog die wetenschappelijke, technische
en/of gespecialiseerde psychologische ken - nis toepast op (1) justitiële vragen met betrekking tot contractuele, administratieve en
juridische probleemstellingen, en op (2) niet-justitiële vragen met betrekking tot grensoverschrijdend gedrag (onder andere
preventie, bemiddeling en vrijwillige hulp - verlening). De forensisch psycholoog is diegene die gespecialiseerd is in preventie van
crimineel/normoverschrijdend gedrag, de forensische psychodiagnostiek en/of de be - handeling van plegers dan wel slachtoffers”
3. FORENSISCHE PSYCHOLOGIE VS. KLINISCHE PSYCHOLOGIE
• Verschillen in doelstelling
- Welzijn cliënt (klinisch psycholoog) versus beschermen maatschappij (forensisch:
dubbele finaliteit))
- Dat vraagt ook andere theorie en vaardigheden van een forensisch psycholoog
• Verschillen in context
- (meestal) vrijwillig versus (meestal) opgelegd
o Implicaties voor motivatie
o Forensische psychologie -> hulpverlening is vaak voor een stuk opgelegd en dwz
dat er vaak weinig motivatie is. Dat maakt het stukje dat vaardigheden rond
motivationele gespreksvoering en zo voort uit dat dat in veel sectoren heel
belangrijk gaat zijn.
- Vaak ook aanwezigheid van een derde partij: justitie als opdrachtgever
o Rapportering: je gaat daar regelmatig voor moeten rapporteren
- Stressoren: je kan te maken krijgen met stressoren -> vraagt om vaardigheden om daar
mee om te kunnen en bv. niet te sterk mee te nemen naar huis etc.
o Bij forensische psychologie soms nog beetje meer uitgesproken dan bij klinische
o Agressie, bedreigingen,…
- Subjectieve waarde als uitgangspunt versus heteroanamnese, dossierstudie, …
o Als gewoon klinische psycholoog ga je altijd iemand zijn subjectief verhaal als
uitgangspunt nemen
o Terwijl forensische psychologen ook rekening houden met andere personen in het
netwerk van de patiënt (= hetero-amamnese: andere personen in die persoon zijn
netwerk bevragen, andere objecieve dossiers erbij nemen, aan dossier studie doen
enz.)
4. FORENSISCHE PSYCHOLOGIE EN RECHT/JUSTITIE
• Nauw verbonden maar spanningsveld door overlap!
• Verschillen in taal/training
- Psychologie gaat uit van: stoornis
- Recht gaat eerder uit van dichotome benaderingen zoals: (a)
schuldig/niet schuldig ; (b) goed/kwaad
• Andere methode om ‘waarheid’ te achterhalen (zie volgende dia)
2
, - Rechtspraak (legal truth) -> waarheid achterhalen obv deductie
- Psychologie -> waarheid achterhalen obv wetenschappelijke methode, inductieve
methode
o Bv. obv observatie kom je tot een bepaalde hypothese (bv deze dader heeft
psychopatie) en dat ga je dan testen adhv een meetinstrument. Je maakt hypotheses
op en gaat toetsen of dat klopt. Waarheid is gebaseerd op wat je kan meten.
• Verschillen in paradigma
- Vrij wil vs. determinisme
o Rechtspraak gaat nogal sterk uit van vrije wil, terwijl in psychologie eerder w
gesproken van determinisme en contextuele factoren
- Aard van de feiten:
o Kans versus zekerheid
Psychologen spreken eerder over kansen
Rechtspraak verlangt naar zekerheid
o Groep versus individueel
Psychologen doen eerder uitspraken op groepsniveau (bv. “Ja inderdaad, iemand met een
diagnose psychopathie bijvoorbeeld, of antisociale persoonlijkheidsstoornis, die heeft meer kans om feiten te gaan herhalen
om te gaan recidiveren in bepaald gedrag.”)
Rechtspraak doet uitspraken over 1 geval/case
5. VELD IN BEWEGING
• Psychologie als wetenschap staat niet stil er zijn evoluties binnen algemene
psychologie
- Deze kennen dan ook hun vertaling in het domein
van de forensische psychologie: bv. we krijgen
steeds betere Inzichten in geheugenprocessen,
psychodiagnostiek
• Er zijn ook wat sociale omwentelingen die
meespelen in het feit dat het veld in beweging is
- Bv. als we kijken naar kindermisbruik
o 19de eeuw: moeder = schuld;
toen een zeer zeldzaam fenomeen en als het dan voorkwam werd moeder vaak
als dader of schuldige aangewezen
o Eind 19de eeuw: toename rechtszaken
o 1960: opkomst feminisme
Hiermee werd vaak vinger gewezen naar de vader als schuldige
o 2010-…: seksueel misbruik in de kerk, sport,… niet alleen in gezin
o 2017-…: #Metoo
• Ontwikkelingen/omwentelingen binnen justitie die relevant zijn voor domein van
forensische psychologie
- Bv. Stalking (1990; California)
o Eerste staat die stalking als misdrijf opnam
- Bv. Stalking (2016; België): geen klacht van slachtoffer meer nodig
3
, o Tot 2016 duurde het in belgie dat stalking nog klachtmisdrijf was
• Nieuwe afzetmarkt: waar forensische psychologen terecht kunnen breidt ook altijd
verder uit
- Bv. Werving politieagenten
- Bv. Anti-terreuraanpak creerde ook nieuwe afzetmarkt
- Bv. oprichting veilighuizen omwille van IFG
• Training – professionalisering
- Geen aparte masteropleiding in België
- Wel ander aanbod: versch. postgraduaten
o Bv. Postgraduaat Forensische psychodiagnostiek & counseling (Thomas More)
o Bv. Postgraduaat Forensische Psychiatrie & Psychologie (UA, UGent, VUB)
13/02/2024
LES 1: JEUGDDELINQUENTIE KADER EN OVERZICHT
• Jeugddelinquentie kader en overzicht:
- Iemand wordt echter niet op 18 uit het niets ‘crimineel’, daar gaat vaak een heel
ontwikkelingspad aan vooraf.
- Jeugddelinquentie
o Definitie
o Mythes
o Prevalentie
o Verklaringen
1. DEFINITIE JEUGDCRIMINALITEIT
• Jeugdcriminaliteit = alle inbreuken door -18 jarigen
• Jeugdrecht onderscheidde vroeger splitsing tussen:
- MOF (als misdaad omschreven feit): jongere pleegt strafbare feiten
- VOS (verontrustende situatie): jongere verkeert in verontrustende situatie die interventie
vereist
• Sinds 1 september 2019: Decreet Jeugddelinquentierecht
- De term MOF werd vervangen door de term ‘Jeugddelict’
- Verschillende veranderingen, bvb.
o Meer verantwoordelijkheid bij jongere, mogelijkheid tot ‘positief project’ -> meer
inzetten op ‘herstel’
o Reactie op delict moet duidelijk, snel, constructief en herstelgericht zijn
o Gescheiden sporen voor VOS en MOF
2. JEUGDDELINQUENTIE: POPULAIRE MYTHES
• Publieke opinie: “met de jeugd gaat het steeds slechter”
- Jeugddelinquentie stijgt
- Daders worden steeds jonger en gebruiken steeds vaker geweld
- Ook meisjes vertonen steeds meer probleemgedrag
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper OrfeeMichels. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,96. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 62774 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen