Kinderen & Media
Introductie
“Children and young people are a distinctive and significant cultural grouping in their
own right – a sizeable market share, a subculture even, and one which often “leads the
way” in the use of new media.” – Professor Sonia Livingstone
Verwachtingen en doelstellingen
- Actuele thema’s binnen het domein van kinderen en media
- Aandacht voor mediagebruik en -eIecten doorheen verschillende levensfasen
(kinderen en adolescenten)
- Theorie, empirische bevindingen, toepassingen, maatschappelijke relevantie,
kritische reflectie
- Bijvoorbeeld:
o Wat zijn de eIecten van het gebruik van educatieve media bij kinderen?
o Hoe is mediagebruik gerelateerd aan de cognitieve, emotionele en sociale
ontwikkeling?
o Hoe kunnen ouders best het mediagebruik van hun kinderen begeleiden?
o Welke prosociale media-eIecten zijn reeds vastgesteld?
o …
Les 1: Mediagebruik bij kinderen en adolescenten
1. Mediagebruik van kinderen en jongeren vandaag
- Publiek discours tav media en kinderen: veelal negatief
o Seksualiserende media
o Gewelddadige/gevaarlijke media
o Impact op cognitieve en sociale ontwikkeling, obesitas
o Geld uitgeven aan/in media
o Toegang tot “dark” activities (bv gokken)
- Bv Macron wil sociale media aan banden leggen; Slovakia bans Twitch due to
illegal gambling; Indonesië censureert Spongebob
o Problematische scènes volgens Indonesische omroepvereniging KPI:
§ Voedselgevecht
§ Vechtende konijnen à zet kinderen aan tot geweld in dagelijkse
leven volgens statement omroep
§ Indonesische regels “tekenfilms mogen kinderen niet aanzetten
om iets te vernemen of leren over ‘ongepast gedrag’ over hun
leeftijdscategorie”
- Tendensen binnen medialandschap
1. Sterke toename in aanbod technologie
a. Convergentie van mediatechnologie
1
, b. Concentratie in ownership
c. Toename in commercialisatie
2. Kinderen als doelpubliek
3. Digitalisering biedt intense media-ervaringen
à “Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat (bekende) figuurtjes wel degelijk
een grote impact hebben op het consumptiepatroon van kinderen. Kort
samengevat: als zoon- of dochterlief Kabouter Plop of een van de K3'tjes ziet, zal
hij of zij bij papa of mama gaan jengelen om dat product. In marketingtermen
heet dat 'Pester Power' - of de kracht van het gezeur.”
- Zeer snel veranderend medialandschap:
o Bv Moore’s Law: hoeveelheid transistoren (en dus kracht van processoren)
verdubbelt elke 2 jaar
o Media-eIecten = domein dat steeds die veranderingen en hun impact
dient bij te benen
- Mediabezit Vlaanderen (Apestaartjaren, 2024)
1. Persoonlijk bezit stijgt
o Bij kinderen (8-12 jaar)
§ 1e middelbaar was sleutelmoment, maar nu al 5e-6e leerjaar
§ Op 4 jaar tijd is de gemiddelde leeftijd voor bezit smartphone met 4
jaar gezakt!
2. Mobiele communicatie enorm prominent
o Smartphone is toegangspoort tot wereld geworden
o Weinig restricties: 72,7% van kinderen mag zelf apps installeren
3. Schermtijd enorm hoog (vooral video)
- DUS:
o Persoonlijk bezit neemt toe
o Mobiele media en vooral smartphone transformeren mediabeleving
o Schermtijd sterk gestegen
o Schermtijd begint erg vroeg
o Weinig restricties door ouders?
à Belang van media-eIecten onderzoek bij kinderen en adolescenten
2. Kinderen als mediaconsument: een apart doelpubliek
A) Kinderen vs volwassenen
- Third person eIect:
o Perceptie dat anderen kwetsbaarder zijn voor invloed media
o EIect neemt toe indien “de andere” jonger is
§ Morele paniek
- Twee verschillende standpunten:
à Door snelle verandering kunnen ouders moeilijker digitale leefwereld kinderen
inschatten
2
, o Verschil in technologische expertise
o Potentiële risico’s
o Gevolgen voor ouderlijke begeleiding
à Kinderen moeten controle krijgen over hun eigen mediagebruik
Vs (<->)
o Kinderen zijn kwetsbaar
o Hebben bescherming nodig
à Media panics
- Waarheid ligt in het midden…
- Kenmerken kinderen vs volwassenen:
1. Beperkte achtergrondkennis (van kinderen) heeft impact op:
o Begrip mediaboodschap
o Beoordeling waarachtigheid mediaboodschap
2. Sterke leergierigheid:
o Kinderen leren van media
§ Positief: cognitief, nieuwe talen, rekenen
§ Negatief: stereotypering, normen/waarden, gedrag
§ Bv Bobo doll experiment, Bandura
3. Minder ervaring met media
o Conventies binnen medium
§ Filmtechnieken (bv flashback) maar voor kinderen moeilijk te
begrijpen
o Productiecontext (bv commerciële motieven)
o Genres (bv satire)
- The child-eIect
o Ouders socialiseren kinderen
o Maar kinderen socialiseren ook ouders
o Vooral zeer zichtbaar bij introductie nieuwe technologieën (bv tablets,
internet)
B) Kinderen als heterogene groep
1. Leeftijd: cognitieve ontwikkeling
o Hersenen ontwikkelen zich in snel tempo
o Maar ook socio-emotionele ontwikkeling van belang
2. Persoonlijkheidskenmerken
o Extra/introvert
o Prosociaal gedrag
o Reguleren emoties
o Sensation seeking
3
, o …
3. Geslacht
o Mediagebruik zeer geslachtsgebonden
o Uit zich in keuze tv-programma’s, muziek, videogames…
o Biologisch? Cultureel?
§ Socialisatie
§ Begint te veranderen (bv JBC zonder labels)
C) Adolescenten vs kinderen
- Onderscheid kinderen/adolescenten
o >12 jaar
o Blijvende groei hersenen: groei in abstract denken, empathie etc
- Graduele verandering
- Negatieve reputatie
o “Storm and Stress” mythe (stormachtig, brengen stress, moeilijke
kinderen)
o MAAR toename in onafhankelijkheid, ontwikkeling identiteit
1. Identiteitsontwikkeling
o Ontwikkeling volwassen identiteit
o Experimenteren met verschillende identiteiten
§ 50% van 9-18-jarigen andere identiteit online
o Belang van zelfexpressie
§ Ook toegenomen belang zelfexpressie online
2. Sterkere onafhankelijkheid
o Meer buitenshuis (weg van ouders)
o Binnenshuis: mediaconsumptie in eigen kamer
§ Bedroom culture: slaapkamer als privéruimte à zelfexpressie
3. Risk behavior
o Roken, delicten, onveilige seks…
o Verklaringen:
§ Onafhankelijkheidsclaims
§ Adolescent egocentrism gericht op zichzelf, zichzelf afzetten
tegenover peers, uniek zijn
§ Hersenen nog niet volgroeid
§ …
o Invloed media in nemen van risicogedrag?
4. Peers
o Positieve invloed: sociale steun, bron zelfvertrouwen
§ Bv sociale steun via sociale media
o Negatieve invloed: risicogedrag, antisociale groepsdruk
§ Goede band met ouders als buIer
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper evelinevdc. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,06. Je zit daarna nergens aan vast.