Psychologie
Inleiding
Focus:
o de wetenschappelijke studie van mens, gedrag en samenleving
o topics en subdisciplines vanuit de psychologie (motivatie, emotie, perceptie &
rationeel denken, persoonlijkheid, welzijn)
o inzichten en maatschappelijke sociologische thema’s (cultuur, leren & werk,
ongelijkheid, verandering)
bedrijfskunde: een typisch interdisciplinaire discipline, een vakgebied waarin issues, thema’s en
vraagstukken onderzocht en geanalyseerd worden vanuit verschillende economische, sociaal-
wetenschappelijke en juridische invalshoeken
Daniel Kahneman:
o Nobelprijs 2002 voor de economie
o Psycholoog
Nudgen:
o via subtiele duwtjes mensen beïnvloeden van gedrag (zonder verplichting)
o de automatische, onbewuste aandrijvingen van ons gedrag
o korte duur
bv: in de bedrijfskantine gezonde voeding vooraan leggen
Boosten:
o het stimuleren van bewuste, weloverwogen keuzes
o langdurige resultaten
bv: aanreiken van informatie of trainen van vaardigheden
Nudgen: poster speelt in op emotie
handen wassen = goede zorg voor de patiënt
Boosten: poster benadrukt risico’s van slechte handhygiëne met informatie en data
1/10 krijgt ziekenhuisinfectie
Effect: nuding sterker verwijderen poster naleving zakt
boosting langduriger nam toe tot 80%
Psychologie en sociologie zijn in eerste instantie geschikt om de handelingen van mensen en groepen
van mensen in interactie met hun omgeving/ de maatschappij/ de samenleving te bestuderen
, Hoofdstuk 1: motivatie
Motivatie is belangrijk en vertegenwoordigt de psychologische processen die:
o De aanzet
o De richting
o De intensiteit
o Het in stand houden van menselijk gedrag veroorzaken om een bepaald doel te
bereiken
Gemotiveerde werknemers leveren niet altijd goede prestaties
Een succesvolle prestatie hangt af van:
o Motivation
o Abiliy work performance
o Opportunity
Context:
o De theorieën, inzichten en modellen zijn een reflectie van de tijdsgeest
o Een groeiende economie en welvaart in de periode na de grote recessie in de VS van
de jaren 30 werk binnen organisaties voor het eerst geanalyseerd en onderzocht
Frederick Taylor:
o The principles of scientific management
o Managers think, workers work ver doorgedreven opsplitsing van het werk en
routinisering
o Productiviteit: hoe kan deze verhoogd worden?
o Hield geen rekening met de factor mens, zijn gedrag en de kracht van de individuele
motivatie (werk-/jobtevredenheid)
o Arbeiders nemen geen initiatief, geen verantwoordelijkheid sterke controle en
sturing is nodig
De ver doorgedreven opsplitsing van het werk (elke taak werd opgesplitst in subtaken) en de
routinisering leidde tot mindere kwaliteit, ontwaarding van het werk, vervreemding van het werk en
van de producten
Douglas McGregor:
o X – Y – theorie
o Confronteerde werkgevers en leidinggevenden
met te sterke sturing en controle
zien werknemers als lui, dus zullen
werknemers zich ook zo gedragen
In de periode 1940 – 1960 sociale conflicten: vraag naar (meer) aanvaardbare werkomstandigheden
meer overleg, de ontwikkeling van de vakbonden en de start van sociaal-economisch overleg
, Human factor:
o Humanisering van de arbeid
rekening houden met de factor ‘mens’, zijn behoeften, motivatie en gedrag
o Human Relation Movement
basis voor humanisering van arbeid: voor het eerst aandacht voor de behoeften
en de motivatie van medewerkers
Performantie: prestatie op individueel vlak
Claudia Goldin:
o Universiteit Harvard
o Nobelprijs economie
o Onderzoek positie en verloning van vrouwen op de arbeidsmarkt
o Haar onderzoek onthulde nieuwe patronen, identificeerde oorzaken van verandering
en verklaart waarom er nog steeds een loonkloof is
1.1 Behoeftentheorieën
Behoeftentheorieën gaan uit van interne krachten of drijfveren die een persoon aanzetten tot een
bepaald gedrag
De invulling van de behoeften en het belang dat de verschillende behoeften gehecht worden, zullen
verschillen naargelang de cultuur waarin iemand leeft
Socialisatie: een proces waarbij een individu de waarden, maar ook normen en gewoontes van een
groep of samenleving aanleert om te kunnen functioneren in die bewuste samenleving
1. Continuïteit maatschappelijke organisatie
2. Persoon opgenomen in een gemeenschap, persoon kan rollen aanleren
Werkwaarden: autonomie nastreven, inkomsten verwerven, sociale waarden (impact willen hebben
op de samenleving, prestige (invloed hebben)
Wat wil ik bereiken met mijn job? rijk worden, hoog loon, iets bereiken in de maatschappij, …
Interne krachten of drijfveren
o Honger en dorst
o Zelfactualisatie, iets kunnen bereiken in het leven
o Waarden
, 1) De behoeftetheorie van Maslow
5 elementaire behoeftecategorieën:
o Fysiologische behoeften
Basisbehoeften (eten, slapen …)
o Behoeften aan veiligheid
Zekerheid, veiligheid, bescherming
Financieel, …
Gezondheid & bestaanszekerheid
o Sociale behoeften
Verbonden, aanvaard voelen
Liefde, betrokkenheid, …
o Erkenningsbehoeften
Externe erkenning
Reputatie, prestige, esteem (respect)
Interne gevoel
Iets kunnen, bereiken, self-esteem (zelfrespect)
o Behoeften tot ontplooiing en zelfactualisatie
Iets realiseren, uitdagingen aangaan, groeien
Op zoek naar ultieme waarheid, schoonheid
Waarom ladder, piramide? Eerste stap moet vervuld worden om over te gaan naar volgende stap
Duid de start aan van het denken rond behoeftes
Veel kritische bedenkingen nieuwe theorieën
Vragen voor managers:
o Voldoende rustpauzes?
o Voldoende ruimte en tijd voor persoonlijke verzorging?
o Veilige werkomgeving?
o …
2) De ERG-theorie van Alderfer
3 types van behoeften:
o Existence-behoeften
Fysiologische basisbehoeften
Behoefte aan veiligheid, bestaanszekerheid en gezondheid
o Relatedness-behoeften
Sociale behoeften
Behoefte aan affiliatie, aanvaarding & erkenning, sociale status, (esteem)
o Growth-behoeften
Zelfrespect en zelfvertrouwen
Behoeften aan de ontwikkeling van eigen kunnen zijn, (self-esteem)