DIGITAAL MEDIAGEBRUIK SAMENVATTING 2023 – 2024
Hoofdstuk 0: Inleiding
0.0 Onderzoektopics
0.1 Interesse digitaal mediagebruik
0.2 Visie op technologie en de samenleving
Hoofdstuk 1: Media en digitale technologieën
1.1. Het digitaal medialandschap
1.2 Nieuwe en oude media
1.3 Digitale media
1.4 Infrastructuren en platformen
1.5 Technologie en de samenleving
Hoofdstuk 2: De Informatiesamenleving
2.1 Een nieuwe samenleving?
2.2 De netwerkeconomie en globalisering
2.3 Theorieën van de informatiesamenleving
2.4 De geschiedenis van de informatiesamenleving
2.5 De evolutie van netwerken
2.6 De toekomst van de informatiesamenleving
Hoofdstuk 3: Culturen en identiteiten
3.1 Digitale sociale omgang
3.2 Sociale media
3.3 Media en identiteit
3.4 Gemeenschappen of publieken?
3.5 Reputatie en invloed
3.6 Kritieken op sociale omgang online
Hoofdstuk 4: Van Samenwerking naar Waarde
4.1 Collaboratieve media
4.2 Het dilemma van participatie
4.3 Van free software naar peer – to – peer
4.4 Open innovatie
4.5 De economische waarde van samenwerking
Hoofdstuk 5: Macht en de Publieke Sfeer
5.1 Van ‘audiences’ naar ‘active publics’
5.2 Journalistiek en de publieke sfeer
5.3 Politiek en democratie
5.4 Sociale bewegingen
5.5 Surveillance en controle
5.6 Informatie en een cultuur van burgerschap
Hoofdstuk 6: Arbeid en Economie
6.1 De opkomst van digitaal kapitalisme
6.2 Economische modellen en actoren
6.3 Digitale arbeid en onzekerheid
6.4 Immateriële productie: brands en finance
6.5 Globale ongelijkheid en ontwikkeling
1
,Hoofdstuk 0: Inleiding
0.1 Onderzoektopics
• Nieuwsgebruik: Digital News Report, Nieuwsrepertoires, Nieuwsmijden
• Crossmediagebruik: Mediarepertoires, Link naar andere praktijken, Media in het dagelijks leven
• Desinformatie: hoe gaan mensen om met toxisch nieuws?
0.2 Interesse digitaal mediagebruik
• Nieuwsgebruik
o Waarom raadplegen mediagebruikers nieuws?
o Waarom delen mediagebruikers nieuws?
o Hoe vullen mediagebruikers nieuws in?
• Alledaags mediagebruik
o Mediarepertoires: zowel offline als online
o Impact en verwevenheid van media in ons dagelijks leven
• Belang van gebruikersperspectief
o Gebruikers zijn vaak actief, strategisch, creatief
• Media en identiteitsvorming
o Op welke manieren gebruiken we media om iets te zeggen over onszelf?
➔ Concreet
- Inzicht in de wisselwerking tussen complexe (digitale) mediasystemen met de al even complexe
samenlevingen
- Een brede sociaal – wetenschappelijke én beleidsmatige reflectie, die naast de technologie – en
computersector ook andere maatschappelijke actoren omvat
- Een breder zicht op digitale ontwikkelingen in alle geledingen van de huidige maatschappij
- Op welke manier zijn digitale mediatechnologieën verstrengeld en verweven met hedendaagse
samenlevingen?
- Welke impact hebben digitale media op verschillende facetten van ons dagelijks leven en de
samenleving?
- Wat zijn belangrijke mediatheorieën die ons helpen om de relatie tussen digitale media en de
samenleving te begrijpen?
- Binnen welke economische, politieke, & beleidscontext speelt dit zich af?
0.3 Visies op technologie en de samenleving
→ Balanceren vaak tussen dystopische & utopische verbeeldingen van hoe technologie de samenleving zal
beïnvloeden
2
,➢ Dystopisch vroeger → techno – horror
o Poltergeist (Tobe Hooper 1982)
▪ Gevaar dringt via televisie de huiskamer binnen
▪ Gezinseenheid onder druk gezet door ’invasieve’ technologie
▪ Kind(eren) worden letterlijk opgeslorpt door het televisiescherm
o The ring (Gore Verbinski 2002)
▪ Viraliteit – Nefaste boodschappen verspreiden zich via netwerk of
kopie van mediateksten
▪ Technologie neemt vorm aan van kwaadaardige entiteit die mens
bedreigt
➢ Dystopisch nu → techno – horror
o Black mirror 2016
o Grimcutty 2022
▪ Gebaseerd op vermeende ‘Momo – challenge’ op sociale media
▪ Kinderen en jongeren worden gecontacteerd via sociale media voor
levensbedreigende challenges
▪ Morele paniek
▪ Beeld van Momo was kunstwerk op tentoonstelling van Japanse artiest
Keisuke Aiso
▪ Angst voor de risico’s van een online medialandschap voor jonge
kinderen
➔ Risk & risico ≠ harm & schade
• Voorbeeld verkeer: Kruispunt oversteken kan risicovol zijn, maar betekent niet dat je automatisch in een
ongeluk terechtkomt
o Dat kinderen en jongeren risicovolle content tegenkomen online betekent niet noodzakelijk dat
ze er schade van ondervinden
o Belang van gevoeligheid voor ervaringen en betekenisgeving van gebruikers zelf
➢ Utopische visie op technologie
o Cyber – utopianism’ van de ’90s Internet pioniers pre – dotcomcrash
o Digitale media zorgen voor
3
, ▪ Een definitieve winst voor liberale democratie want iedereen zal digitaal kunnen meepraten
en – beslissen
▪ Een overbruggen van tijd en ruimte waardoor iedereen overal deel wordt van de
gemeenschap
▪ Het einde van politieke conflicten want in cyberspace kan alles
o Duikt vandaag nog op vb.
▪ ‘smart contracts’ die in de blockchain worden versleuteld waardoor er geen
tussenpersonen meer nodig zijn
▪ Influencer worden met slechts een smartphone
o Onderliggende idee dat technologie leidt tot sociale en economische vooruitgang
Hoofdstuk 1: Media en digitale technologieën
1.1 Het digitaal medialandschap
➔ Van een analoog naar een digitaal medialandschap. Digitale technologie verandert: hoe informatie en kennis
verspreid wordt en hoe we werken en met elkaar omgaan
Mediatizering
1. De groeiende aanwezigheid van media in alle aspecten van het leven
2. Dus met gevolgen voor meer dan communicatie en informatie, maar voor een bredere samenleving
• Verbreedt onze focus, door niet enkel te onderzoeken hoe digitale media informatie en communicatie
tussen mensen vormen, maar ook andere aspecten vh dagelijkse leven kleuren
• Nodigt uit om te onderzoeken hoe de digitale mediëren van alle facetten van ons leven onze manier van
samenleven (politiek, sociaal, economisch) vormgeeft
• Nodigt uit de concepten die we reeds hebben om die manier van samenleving te begrijpen (democratie,
participatie, werk, macht...) te herdenken
➔ Groeiende aanwezigheid van digitale technologie in
• Onze communicatie (bv teamsvergadering)
• Alle aspecten van het leven: werken (bv VR Apple bril)
• Alle aspecten van het leven: mobiliteit (bv slimme gps)
➔ Mediatizering met gevolgen voor bredere samenleving (bv taxi volgt gps en rijdt het water in, dead end google
maps is wrong, vrachtwagen rijdt te smalle straat in, autopiloot of bestuurder responsabel voor ongeluk)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper emmadecloedt. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,16. Je zit daarna nergens aan vast.