Verbintenissenrecht samenvatting
Inhoudsopgave
Inleiding........................................................................................................................................................2
Bronnen van verbintenissen.....................................................................................................................2
boek 1 BW van belang..............................................................................................................................9
Het nieuwe verbintenissenrecht............................................................................................................11
Deel I: contractvrijheid, contractuele gebondenheid en hun beperkingen................................................13
hoofdstuk 1: contractvrijheid.................................................................................................................13
Hoofdstuk 2: Contractgebondenheid.....................................................................................................14
Hoofdstuk 3: mechanismen ter beperking v/d contractvrijheid en de contractuele gebondenheid......14
Deel II: ontstaan en geldigheid van contracten..........................................................................................21
Hoofdstuk 1: onderhandelingen.............................................................................................................21
A. Onderhandelingsvrijheid................................................................................................................21
B. Precontractuele aansprakelijkheid.................................................................................................21
C. Afspraken tijdens de onderhandelingen.........................................................................................25
Hoofdstuk 2: totstandkoming.................................................................................................................28
A. consensualisme..............................................................................................................................28
B. Formaliteiten..................................................................................................................................28
C. Wilsovereenstemming....................................................................................................................30
D. Bedoeling om zich juridisch te verbinden of andere rechtsgevolgen te creëren............................32
E. Wilsautonomie: een te relativeren en te corrigeren beginsel.........................................................32
F. Algemene voorwaarden (standaardbedingen) en toetredingscontracten......................................33
G. Interpretatie van algemene voorwaarden.....................................................................................34
H. Geldigheidsbeperkingen en rechtsmisbruik...................................................................................34
Hoofdstuk 3: Geldigheid.........................................................................................................................35
A. Gebrek in de wil van de partijen.....................................................................................................36
B. Gebrek aan rechts –of handelingsbekwaamheid............................................................................42
C. Onbestaand, onmogelijk, ongeoorloofd of onbepaalbaar voorwerp..............................................42
D. Onbestaande, valse of ongeoorloofde oorzaak..............................................................................45
E. Benadeling......................................................................................................................................47
F. Strijdigheid met de openbare orde of een rechtsregel van louter dwingend recht........................48
1
, Hoofdstuk 4: sancties voor geldigheidsgebreken: nietigverklaring en verval.........................................51
A. Nietigverklaring en restitutie..........................................................................................................51
B. Verval (caducité).............................................................................................................................60
Hoofdstuk 5: contracteren via vertegenwoordiging...............................................................................61
Deel III: inhoud en werking van contracten................................................................................................64
Hoofdstuk 1: ten aanzien van contractpartijen......................................................................................64
A. Verbindende kracht........................................................................................................................64
B. Verbintenissen en niet-verbintenisrechtelijke afspraken...............................................................65
C. Interpretatie...................................................................................................................................65
Inleiding
Ketting van opeenvolgende koopovereenkomsten:
A verkoopt aan B, B verkoopt aan C, C verkoopt aan D, D verkoopt aan E, …
Bv: van vee naar de supermarkt -> naar de consument (via handelscontracten)
Stel: er is iets mis met het voedsel van de varkens: er wordt schade geleden met een enorme kost
Van wie kunnen we de schade recupereren?
We zoeken naar een verbintenis = rechtsband tussen 2/meerdere personen waarbij er een
schuldeiser en een schuldenaar is
Op grond waarvan ontstaat een verbintenis?
o Een contract contractuele verbintenis
Bv: B heeft een vordering tegenover C, maar er is schade aan het voeder fout
MAAR samenloopverbod: er is al contractuele AS dus kan niet samen met
buitencontractuele AS
o Kan C, A aanspreken tot schadevergoeding?
- Er bestaat geen contract, maar toch is deze aanspraak contractueel!
Waarom? Dit heeft te maken met de wil om C te beschermen = kwalitatief recht
C kan de vordering van B tegen A uitvoeren mbt. het verkochte goed
Art 1615 oud BW: ‘strekt uit tot haar toebehoren’
Vordering die B tov. A had gaat mee met het varkensvoer
ACCESORIUMREGEL
In dit geval kan de theorie van de BCCT AS niet worden toegepast want je past de
theorie van de kwalitatieve rechten toe
Verbintenis = een rechtsband tussen twee of meerdere personen waarbij de schuldeiser tegenover de
schuldenaar op een in rechte afdwingbare wijze aansprak kan maken op een prestatie in geld waardeerbaar
Bv: huwelijk op zich is geen verbintenis, een huwelijkscontract wel
Koopovereenkomst: contract met wilsovereenstemming tussen partijen (niet per se op papier)
Bronnen van verbintenissen
Contract = bron van verbintenissen
Er bestaan vele soorten contracten. Om te weten welke soort overeenkomst het is, moeten we weten wat de
essentiële kenmerken zijn van die overeenkomst
2
,Voorbeelden:
Koop: betaling van een koopprijs + de eigendomsoverdracht van een goed
Lening: een contract waar een verbintenis ontstaat door de afgifte van geld: er moeten prestaties
gericht worden nl. de teruggave van geld
Arbeidsovereenkomst: contract met verbintenis: arbeid <-> loon
Vennootschap: verbintenissen met aandeelhouders
Huur: het ter beschikking stellen van het goed en daarentegen de betaling van de huurprijs
Verzekering: verbintenis van jaarlijkse betalingen
Aanneming: er wordt een prijs betaald tegenover het leveren van een bepaalde prestatie.
bv: een arts opereert, advocaat geeft advies
<-> lastgeving: lastgever geeft opdracht aan de lasthebber om rechtshandeling uit te voeren: men wil
de rechtsgevolgen die men creëert
Bv: een vastgoedmakelaar: moet een bepaalde rechtshandeling verrichten nl een huurder / koper
zoeken (contract)
Traditionele betekenis: er is een wilsovereenstemming de wil van de ene partij stemt overeen met de wil
van de andere partij, dan ontstaat een contract
De wet
= de rechtsregels verbonden aan verbintenissen zijn verbintenissen ongeacht de bron
Bv: belastingen
Buitencontractuele AS voor onrechtmatige of rechtmatige daad (art 5.127 BW)
Toepassingsvoorwaarden: art 1382 oud BW: fout + schade + causaal verband
Rechtsgevolg van een onrechtmatige daad = aansprakelijkheid
o Fout
Subjectieve component: toerekeningsvatbaarheid
Objectieve component: onrechtmatigheid
- miskenning van een welbepaald wettelijk gebod of verbod
- miskenning van de algemene zorgvuldigheidsnorm
Hoe gedraagt een normaal zorgvuldig persoon zich?
vooruitziend (voorzienbare schade)
zorgvuldig (maatregelen om schade te voorkomen)
concretiseren (interne en externe omstandigheden)
o Schade
Krenking van een rechtmatig belang
Vergelijking van toestanden
o Causaal verband
Conditio sine qua non-test
Feitelijke causaliteit = juridische causaliteit
Het voorwerp van de verbintenis is de schadevergoeding betalen
Onverschuldigde betaling (art 5.133 – 5.134 BW)
Bv: iemand stort plots 1 miljoen op jouw rekening
Het gaat hier om een buitencontractuele verbintenis, maar er is geen onrechtmatige daad
3
, Diegene die het geld ontvangen heeft, heeft de verbintenis om dit terug te betalen
Niet terugbetalen? Men is te kwader trouw in blijvend bezit van die gelden & zal bijgevolg interesten
moeten betalen
De bron is de vinden in iemand anders zijn daad: op deze manier is er een schuldeiser en schuldenaar
Toepassingsvoorwaarden
o De betaling is verricht
o Onverschuldigd
zonder schuld
(bijv. overschrijving van 1000(0); doorlopende opdracht;…)
Betaling heeft geen oorzaak: er is geen reden toe om dit uit te voeren
Verbintenis kan =/= oorzaken hebben:
Bv overeenkomst als oorzaak
de verkoper heeft met een makelaar de overeenkomst gesloten de verkoper
moet aan de makelaar een bepaald percentage van de woning geven indien dit
verkocht is het gebeurt vaak dat iemand een koop verkoop overeenkomst
aangaat met de opschortende voorwaarde dat de koper een lening krijgt
stel de betaling is wel doorgegaan de koper heeft al een som betaald aan
de verkoper betaald zonder dat hij al wist of dat hij de lening ging krijgen dan
is de verkoper verplicht via de onverschuldigde betaling om een deel te geven
aan de makelaar
Bv: Eenzijdige wilsuiting als oorzaak
je wilt huurcontract verderzetten je wordt hiervoor vrijwillig meer betaalt dan
voorzien was
Bv: vrijgevigheid/vrije wil als oorzaak (zie ongerechtvaardigde verrijking)
vriend(in) trakteert
door de schuldenaar ten gunste van een persoon die geen schuldeiser was
of door een andere persoon dan de schuldenaar ten gunste van de schuldeiser, voor
zover de betaling per vergissing of onder dwang werd verricht
o Restitutieverbintenis
verplichting tot teruggave overeenkomstig art. 5.115 – 5.122 BW
Eenzijdige belofte / eenzijdige RH
Bv: degene die mijn hond vindt, krijgt 1000 euro (op poster): op deze manier ontstaat er een verbintenis
(zonder wilsovereenstemming) dit is geen contract, maar is gericht aan om het even wie het hondje vindt
Zaakwaarneming
= een verbintenis van de meester van de zaak om de kosten te vergoeden die men heeft gemaakt als diegene
die als zaakwaarnemer heeft gehandeld. er ontstaat geen contract
Bv: de pannen vallen van het dak van de buur terwijl hij op vakantie is. Jij huurt iemand om dit te maken. Je
treedt dus op als zaakwaarnemer & er ontstaan verbintenissen: jij maakt kosten dus de buur heeft een
vordering tov jou
Er is zaakwaarneming wanneer een persoon ingrijpt
o zonder daartoe verplicht te zijn
geen contractuele of specifieke wettelijke verplichting
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maudvandenhoucke. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,48. Je zit daarna nergens aan vast.