100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na betaling Lees online óf als PDF Geen vaste maandelijkse kosten
logo-home
Samenvatting Embryologie prof Devriendt €8,26
In winkelwagen

Samenvatting

Samenvatting Embryologie prof Devriendt

 0 keer verkocht

Dit is een samenvatting van het deel Embryologie van prof Devriendt, combinatie van cursus, powerpoints en nota's.

Voorbeeld 4 van de 108  pagina's

  • 16 januari 2025
  • 108
  • 2022/2023
  • Samenvatting
Alle documenten voor dit vak (46)
avatar-seller
lottemols
Embryologie
H1: Gametogenese
Indeling prenatale leven:
• Vrucht (1e 3 weken)
o Startpunt = versmelting mannelijke en vrouwelijke pronuclei na de bevruchting
o 1e week: vorming blastocyst (1 kiemblad: embryoblast)
o 2e week: implantatie in baarmoederslijmvlies + vorming 2 kiembladen: epiblast en hypoblast
o 3e week: vorming 3 kiembladen (gastrulatie)
▪ Ectoderm
▪ Mesoderm
▪ endoderm
• Embryo: 4e week – 8 weken
o WK4: kromming tot 3D structuur (tot week 3 vlakke schijf)
o Differentiatie 3 kiembladen: vorming weefsels en organen
▪ GI
▪ Cardiovasculair stelsel
▪ urogenitaal
• Foetus: 9e week tot 38 weken (266 dagen)
o Groei (8 g → 3,5 kg)
o Maturatie
o Organen zijn gevormd maar nog niet functioneel (longen, nieren)

1. Oorsprong geslachtscellen
Versch generaties mensen zijn in onafgebroken lijn met elkaar verbonden via de geslachtscellen/gameten
Enige cellen die niet voorbestemd zijn te sterven (sterven bij dood individu maar wss al doorgegeven aan nageslacht
→ blijven ‘ verder leven’
Alle andere cellen (lichaamscellen/somatische cellen) sterven vroeg of laat af, ten laatste bij dood individu
Kiemcellijn = germ line
• Cellen waaruit gameten gevormd worden
• Vroeg in ontwikkeling apart gezet
Voorbeelden die belang onderscheid tss somatische cellen en kiemcellen illustreren:
• Gentherapie: men maakt onderscheid tussen
o Somatische gentherapie:
▪ Verandert alleen lichaamscellen → wijzigingen niet overerfbaar
▪ Vgl met transplantatie
o Germinale gentherapie
▪ Genetische wijzigingen in alle cellen embryo, inclusief geslachtscellen → overerfbaar
• Kanker en somatische mutaties
o Kankercel ontstaat als in 1 cel (meestal meerder) mutaties ontstaan in genen betrokken in controle van
o.a. celgroei en celdifferentiatie
▪ Controle valt weg → kankercel
▪ = Somatische mutaties tijdens het leven → niet erfelijk
o Soms fouten in kiemcellijn → erfelijk
▪ Aangeboren, erfelijke voorbeschiktheid om kanker te ontwikkelen
▪ Elke lichaamscel bevat al een mutatie → cel al stap gezet richting kankercel
▪ Mutatie overgeërfd → hoge kans om kanker te ontwikkelen, vaak op jonge leeftijd
o Somatische mutaties (niet erfelijk) <-> mutaties in kiemcellen (erfelijk)

1

,• Evolutie
o Geslachtscellen vormen brug tussen verschillende generaties
o Nieuwe kenmerken ontstaan door mutaties → niet erfelijk als in kiemcellijn
• Somatisch en gonadaal mosaicisme (zie genetica)

2. Vorming primitieve gonaden
Primordiale geslachtscellen (PGC)
• ontstaan in 2e week na bevruchting uit epiblast
• migreren naar wand dooierzak (caudaal)
• zullen kiemcellijn vormen
men denkt dat dit geëvolueerd is owv volgende redenen:
• totipotentie van kiemcellen bewaren
o tijdens periode embryologische ontwikkeling differentiëren somatische cellen in allerlei weefsels en
organen → oiv signaalstoffen
o kiemcellen apart gezet buiten eigenlijke embryo → beschermd tegen differentiatie
• aantal mutaties in kiemcellijn beperken
o meer celdelingen → hoger risico op mutaties die kunnen optreden bij elke celdeling
o PGC vroeg apart zetten → aantal celdeling noodzakelijk voor vorming kiemcellen beperkt
o PGC ontstaan niet in toekomstige geslachtsklieren → migreren vanuit wand dooierzak naar
geslachtsplooien
▪ = toekomstige geslachtsklieren
▪ In dorsale lichaamswand embryo
▪ Op niveau T10
▪ Tussen week 4 en 6
o In primitieve geslachtsklieren (= gonaden) worden geslachtsstrengen gevormd=sex cords
▪ Omgeven PGC
▪ Gevormd uit naburige structuren (zie urogenitaal stelsel)
▪ Regelen verdere ontwikkeling van kiemcellen en leveren voedingsstoffen
▪ Ontwikkelen verschillend bij mannelijk en vrouwelijk embryo (na 6 weken):
• Vrouwelijk: enkel corticaal gelegen geslachtsstrengen blijven bestaan → follikelcellen
later bij eisprong verlaten eicellen ovarium langs buitenzijde → buikholte → opgepikt
door eileider
• Mannelijk: oiv SRY gen (Y chromosoom) blijven enkel medullaire cellen ontstaan
→ Sertoli en Leydig cellen
zaadcellen later afgevoerd via afvoerkanalen (restanten primitieve nier, mesonefros, die
meer lateraal van gonaden ontwikkelt)
• Corticaal en medullair logisch want eicellen verlaten zo ovarium, zaadcellen extern
afgevoerd
o Kiemcellen blijven soms onderweg achter, prolifereren ter plaatse tot massa cellen
= wondergezwel/ teratoma
▪ PGC op verkeerde plaats terecht gekomen en beginnen delen en differentiëren
▪ Klassieke plaats: thorax
▪ Kiemcellen: voorlopers van alle mogelijke lichaamsellen → kunnen differentiëren tot alle celtypes
▪ Tumor bevat weefsels afkomstig van de 3 kiemlagen (tanden, haar, spierweefsel, klierweefsel…)
▪ Kan ook ontstaan uit (voorloper van) eicel in ovarium
▪ Soms ook aangetroffen in sacrococcygeale regio
▪ Embryologische oorsprong wss abnormale ontwikkeling van restant eminentia caudalis
Primitieve gonaden = primitieve bindweefsel cellen + geslachtstrengen




2

,Dwarsdoorsnede embryo niveau T10 tussen week 2 en 6
geel = primitieve darm (bekleed met peritoneum = rood-
mesenterium dorsale = waarmee darm vasthangt aan
dorsale lichaamswand
primordiale geslachtscellen in dooierzak die vasthangt aan
darm
→ migreren en komen terecht in primaire gonaden




3

, 3. Gametogenese
= verdere ontwikkeling geslachtscellen: morfologische / fysiologische veranderingen, genetische veranderingen
PGC
• Stamcellen
• Opeenvolgende celdelingen → vormen voorraad cellen (nodig om rijpe geslachtscellen te maken): eicel of zaadcel
• Gametogenese = verdere rijpingsproces, bevat 2 belangrijke processen:
o Verandering in genetische samenstelling: slechts 23 chromosomen ipv 46 (tijdens meiose)
o Verandering in vorm cellen (zie morfologie)

3.1 Verandering in genetische samenstelling van de geslachtscellen
A. Celcyclus
• 4 fasen: G1 – S – G2 – mitose → cytokinese
• Toename aantal cellen: essentieel voor groei, fundamenteel proces tijdens embryogenese
• Voor veel cellen (vnl stamcellen): celdeling blijft tijdens verdere leven optreden
• volledige gedifferentieerde cellen → celcyclus stopt in G1 fase = G0
• bep weefsels (darmmucosa, haar, bloedcellen) bevatten delende stamcellen
o Continue vervanging gedifferentieerde cellen tijdens ganse leven
o Klassieke concept: na celdeling differentieert 1 vd dochtercellen verder, andere blijft niet-
gedifferentieerde stamcel
o Nieuwe gegevens: celdeling en verdere differentiatie zijn niet rechtsreeks gekoppeld
▪ Door celdeling ontstaan continu bijkomende stamcellen
▪ Uit deze pool stamcellen starten continu cellen de verdere differentiatie
• Andere weefsels bevatten geen/beperkt aantal actief delende stamcellen
o Afgestorven cellen niet/zeer beperkt vervangen
o Vb. hersencellen, hartspiercellen, nefronen in nier
→ kostbare organen (schade → onherstelbaar verlies functie)
• Uitzondering: kankercel
o Controle normale celcyclus weggevallen → cellen delen ongecontroleerd
o Bep medicatie tegen kanker gericht op snel delende cellen
→ nevenwerkingen in normale sneldelende lichaamscellen: haaruitval, neutropenie, …
• Ploidie = aantal kopijen van elk chromosoom in een cel
o Normale cel: diploïd = van elk chromosoom 2 exemplaren
o Ploidie verandert enkel bij gametogenese: diploïd → haploïd
• N-nummer (C nummer) = aantal chromatiden van chromosomenpaar
=aantal kopijen van een bep (dubbelstrengige) DNA molecule of chromatide (of v/e (autosomaal) gen)
o Chromosoom kan 1 of 2 chromatiden bevatten (afh van stadium celcyclus, verandert tijdens celcyclus)
• Ploidie verandert niet, N-nummer wel
• Fasen in de celcyclus
o G1-fase (GAP1)
▪ Ven elk chromosoom in normale lichaamscel 2 exemplaren: 1 van moeder, 1 van vader
▪ Ploidie is diploïd
▪ N-nummer is 2 (2x23 versch chromosomen)
o S-fase / DNA synthese
▪ DNA gekopieerd
▪ Elk chromosoom bestaat initieel uit 1 chromatide (bestaat zelf uit dubbelstrengig DNA molecule)
o G2:
▪ Na S-fase: DNA verdubbeld, aantal chromosomen ongewijzigd, chromosoom bestaat uit 2
chromatiden die verbonden blijven thv centromeer
▪ N nummer 4 ipv 2
o M: mitose
▪ De 2 chromatiden komen van elkaar los → verdeeld over 2 aparte dochtercellen
▪ N nummer nadien weer 2

4

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Focus op de essentie

Focus op de essentie

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lottemols. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,26. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 71527 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen
€8,26
  • (0)
In winkelwagen
Toegevoegd