Samenvatting
Samenvatting recht KDG
- Vak
- Recht
- Instelling
- Karel De Grote-Hogeschool (KdG)
Dit is een samenvatting van de volledige cursus recht in jaar 1 aan KdG. (prof: Marieke)
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 46 pagina's
Voorbeeld 4 van de 46 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
RechtBASISBEGINSELEN VAN HET RECHT
ZIJN REGELS NOODZAKELIJK?
Regels = nodig om te kunnen samenleven
= dynamisch (veranderen en evolueren mee)
Ideale situatie: Iedereen vindt regels billijk en rechtvaardig (in realiteit niet zo)
Maar: 20ste eeuw: consensus: verbod op slavernij, genocide, foltering…
Maar: Conflicten over interpretatie van de regels (uit bv UVRM)
HET ONTSTAAN EN DE ONTWIKKELING VAN RECHT
3500 v. Chr. In Nabije Oosten: SCHRIFT UITGEVONDEN
Regels schriftelijk vastleggen + vlugger over grote afstand bekendmaken
Bijvoorbeeld: Codex Hammoerabi (‘oog om oog, tand om tand’)
“Recht is van GODDELIJKE OORSPRONG .”
In feite: farao’s, keizers… die deden alsof ze rechtstreeks macht van God kregen.
Regels ontstaan door traditie: GEWOONTERECHT (belangrijkste bron van recht) =
ongeschreven
Regels zijn gemaakt om het SAMENLEVEN TE ORDENEN -> ontstaan van politieke,
gerechtelijke en administratieve instellingen die rechtsregels formuleren, uitvoeren,
handhaven en afdwingen.
WO2: Besef catastrofe bij groot mogendheden -> samenkomst op internationaal niveau:
MENSENRECHTEN
Recht = weerspiegeling van wat leeft in de maatschappij en daarom onderheven aan
verandering
Nu steeds meer en meer regels/complex = JURIDISERING
Nadeel: abstractie gemaakt van concrete omstandigheden
Voordeel: rechtsbescherming en mogelijkheid tot emancipatie
VERSCHIL RECHT EN GODSDIENST
Recht Godsdienst
Opgelegd door overheid Goddelijke oorsprong: Gods aan de
mensen geopenbaarde wil
Wetten (neutraal) van de overheid => Voorschriften voor verhouding tussen
sancties door RM mensen onderling en tussen de mens en
God => sancties vanwege religieus gezag
en goddelijke rechtvaardigheid
Niet geseculariseerde staat: geen strikte scheiding kerk en staat
België = geseculariseerde staat, maar niet absoluut: financiering van erkende
erediensten (ook niet-confessionele levensbeschouwing/vrijzinnig humanisme) +
, vrijheid van eredienst en levensbeschouwing en niemand kan verplicht worden tot
een bepaalde godsdienst in de GW.
VERSCHIL RECHT EN MORAAL
Recht Moraal
Rechtsnorm geldt voor alle burgers Morele norm is niet algemeen / persoonlijk
- individueel
Bron recht: overheid Bron moraal: mens zelf
Sanctie door RM Geen sanctie/sanctie = slecht gevoel
België: ethisch pluralisme
Rechtsregels kunnen niet overeenkomen met iedereens moraal
EEN DEFINITIE VAN HET RECHT
Geen universele definitie
Recht is het product van samenlevingsverband in een bepaalde gemeenschap
Meest correcte definitie:
1.EEN GEHEEL VAN BINDENDE REGELS
(on)geschreven
(inter)nationaal
Een verbod, gebod of toelating van een handeling
Kunnen worden afgedwongen door een georganiseerde instantie + sancties
2.OPGESTELD DOOR DE SAMENLEVING
Te veel mensen om fysiek samen te komen: systeem van vrije verkiezingen
Vertegenwoordigers ‘als stem van het volk’
DE STAAT:
- Wetgevende macht: maakt nieuwe rechtsregels via wetgeving
- Uitvoerende macht: toepassing van rechtsregels via regering en administratief
apparaat
- Rechterlijke macht: past rechtsregels toe in rechtbanken voor beslechting van
geschillen
Niet enkel de staat, maar ook rechtsgemeenschappen: Vlaams, Waals, Brussels
niveau en lokale besturen (gemeentes, provincies)
KIESRECHT:
Opkomstplicht vanaf 18 (buiten lokale verkiezingen)
, Aanvankelijk cijnskiesrecht -> AES -> AES voor vrouwen in 1947 (vrouwen lang
uitgesloten van politieke participatie)
DEMOCRATIE:
Vertegenwoordigers zetelen in parlement/wetgevend orgaan (WM) -> UM voert wetten uit
Demos = volk
Kratein = heersen
Rechtsregels ontlenen hun gelding aan de wil van de maatschappij
3.HET RECHT HEEFT ALS DOEL DE SAMENLEVING TE ORDENEN
Recht komt van LATIJNSE DIRECTUM = ‘leiding’
Recht moet samenleven van de mens leiden
NOOD AAN ORGANISATIE :
- Behoeftes en belangen kunnen conflicteren => evenwicht nodig (anders chaos,
rebellie, anarchie… = wanorde)
RECHTSFILOSOFIE:
Hobbes, Locke, Rousseau = filosofen van het maatschappelijk verdrag/sociaal contract
“Zonder recht, keren we terug naar een natuurtoestand.” -> Nastreven van eigenbelang
(oorlog)
We moeten ons aan de regels onderwerpen = sociaal contract = legitimatie van
de overheid
NOOD AAN DUIDELIJKHEID EN RECHTSZEKERHEID :
Vastgelegde, heldere, niet tegensprekende, algemene regels die niet TE vaak
veranderen
Kwaliteitsvereisten
Rechtszekerheid1
Rechtvaardige en doeltreffende rechtsregels
=>We hebben rechten en plichten
4.AFDWINGBAARHEID VAN HET RECHT
Rechterlijke macht: sanctionering
Vroeger: TALIOWET: OOG OM OOG, TAND OM TAND (Als je aanvaller een tand had
uitgeslagen, mag je er ook 1 bij hem uitslagen, maar verder niets.)
Buitenproportionele geweldescalaties
Middeleeuwen: de feodale oversten komen tussen, maar: nog steeds geweld…
‘Geciviliseerde’ maatschappij: afdwinging van regels door invoeren van bestraffende
maatregelen en oprichten van een rechterlijke macht
1
mensen kunnen vertrouwen op duidelijke, voorspelbare en consistente toepassing van
wetten en regels in een rechtsstaat
, Afdwingen: bevel om iets wel of niet te doen, schadevergoeding, straf bij misdrijf
INDELING VAN HET RECHT
PRIVAAT EN PUBLIEK RECHT
Privaatrecht: verhouding burgers onderling
Publiekrecht:
- Burger en overheid
- Interne organisaties overheid
- Tussen de onderscheiden overheden
- Tussen staten op internationaal vlak
Burger heeft een inherent ondergeschikte positie tov de overheid
Overheid werkt in functie van het algemeen belang
Arbeidsrecht:
- Privaat: rechtsverhouding werknemer – werkgever
- Publiek: collectieve regeling arbeidsverhoudingen
Onderscheid privaat- en publiekrecht komt uit de 19de eeuw:
- Nachtwakerstaat => sociale verzorgingsstaat (waarin men verwacht dat de burger
wordt betrokken bij besluitvorming)
NATIONAAL EN INTERNATIONAAL RECHT
Nationaal: tussen burgers en tussen burgers en staat binnen grenzen van een staat
Internationaal: verhouding tussen naties
Soevereiniteit: recht van land om binnen landgrenzen macht uit te voeren =
hoogste macht van onafhankelijkheid
Internationaal publiekrecht: manier waarop staten onderling afspraken… vastleggen +
welke rechter bevoegd bij geschillen met verschillende
nationaliteiten/grensoverschrijdende aspecten
- Intergouvernementele samenwerking: lidstaten (van de organisatie) zijn gebonden
aan het verdrag van de organisatie -> elk deelnemen land moet zich aan bepaalde
regels houden. (Beslissingsmacht en UM ligt bij lidstaten)
Bv. VN, WHO (Wereldhandelsorganisatie)
- Supranationale samenwerking: lidstaten staan vrijwillig deel van soevereiniteit af
aan de organisatie -> beperkt in onafhankelijkheid -> organisatie kan
samenwerking afdwingen (lidstaten kunnen wel kiezen om zich te ontbinden)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper studente1stejaar. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,96. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 59804 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen