DE POLIS EN DE MEGAPOLIS : DE ORGANISATIE VAN EEN SAMENLEVING DOOR
ARCHITECTUUR
- GRIEKSE OUDHEID
1. inleiding (verschillen tussen de Griekse Oudheid en de Romeinse Oudheid)
Continuïteit en verschillen in cultuur:
Hoewel er culturele overeenkomsten zijn tussen de Griekse en Romeinse oudheid, zijn er vooral
duidelijke verschillen. Deze verschillen kunnen alleen volledig begrepen worden door te kijken
naar de context waarin beide culturen zich ontwikkelden.
Belangrijkste verschil in architectuur:
o Griekse architectuur: Focus op esthetiek, harmonie en het perfectioneren van
modellen en vormen.
o Romeinse architectuur: Focus op vernieuwing, bouwkunde en
ingenieurskunst.
Waarom zijn deze verschillen ontstaan? Dit wordt voornamelijk bepaald door specifieke
randvoorwaarden.
Redenen voor de verschillen
1. Verschil in maatschappelijk bestel/organisatie:
o De Griekse stadstaat (polis) was kleinschalig, onafhankelijk en op zichzelf
gericht.
o Het Romeinse imperium daarentegen was uitgestrekt en centraal bestuurd.
2. Culturele verschillen en invloeden:
o De Griekse stadstaten waren relatief geïsoleerd. Ze waren verbonden door taal,
religie en filosofie, waardoor er weinig externe culturele invloeden waren. De
Grieken focusten voornamelijk op het perfectioneren van modellen en systemen
binnen hun architectuur.
o Het Romeinse imperium was daarentegen expansief, en door veroveringen
kwamen ze in contact met vele verschillende culturen, waardoor ze nieuwe
architecturale invloeden konden assimileren en verwerken.
3. Bouwtechnische evoluties:
o De Griekse architectuur wordt beschouwd als de bakermat van de architectuur
in het westen. Toch moet worden benadrukt dat de Grieken in een premodern
tijdperk leefden. Ze waren voornamelijk gebonden aan traditionele technieken
zoals het zuil- en architraafsysteem, een erfenis uit de oudere megalithische
architectuur.
, ARCHITECTUUR IN CONTEXT A - LES 1 EN 2
o De Romeinen waren daarentegen veel innovatiever en zetten sterk in op
vernieuwing en technische vooruitgang. Ze maakten onder andere gebruik van
gewelfbouw, een techniek die een grote verandering betekende in architectuur.
Ze lieten zich hierbij inspireren door de Etrusken.
De 18de eeuw: Diversificatie tussen de twee architectuurculturen
In de 18de eeuw begonnen architecten en archeologen zich sterk te richten op het
onderscheiden van de Griekse en Romeinse architectuurculturen. Dit was een tijd waarin de
archeologische exploraties naar Griekse architectuur echt van start gingen. Deze exploraties
leidden tot een "Greek Revival," een periode waarin de esthetiek en idealen van de Griekse
architectuur werden verheven tot het ideale model voor architectuur.
Daarnaast werd Romeinse architectuur vaak gezien als een zwak afkooksel van de Griekse
architectuur, een loutere kopie. Dit was echter niet correct.
Twee belangrijke figuren speelden een cruciale rol in dit proces:
1. Johan Joachim Winckelmann:
o Een groot voorstander van de Griekse cultuur en
architectuur.
o Hij stelde dat Griekse architectuur een ideale esthetiek
had, gebaseerd op balans, proportie en harmonie.
o Hij zag de Romeinse architectuur als een afgeleide
cultuur, een zwakheidsversie van de Griekse stijl.
2. Giovanni Battista Piranesi:
o Een groot voorvechter voor vernieuwing binnen de
Romeinse architectuur.
o Hij legde nadruk op technische vooruitgang, vernieuwing
en ingenieurskunst als belangrijkste kenmerken van de
Romeinse architectuur.
, ARCHITECTUUR IN CONTEXT A - LES 1 EN 2
Verschillen tussen de twee architectuurculturen
De verschillen tussen Griekse en Romeinse architectuur worden geïllustreerd in twee
interpretaties van de tempelsite van Phaestum, gemaakt door Winckelmann en Piranesi:
1. Winckelmann:
o Beschouwde de tempelsite als een
Arcadisch landschap, waarin
architectuur en natuur harmonieus
samenwerken.
o Probeerde een architectuur te tonen die
rust, balans en esthetische perfectie
weergeeft.
o Griekse architectuur was vooral gericht
op kleinschalige stedelijke religieuze gebouwen zoals tempels, theaters en
vergaderzalen.
o In deze context probeerde architectuur niet de natuur te domineren, maar juist in
balans ermee te bestaan.
2. Piranesi:
o Focus op het gebouwdetail, op
materialiteit en constructie
(kenmerkend voor de Romeinse
benadering).
o Hij toont gebouwen in een staat van
verval en benadrukt daarmee de strijd
tussen architectuur en natuur.
o Zijn interpretatie toont de grootsheid en
de massa van gebouwen, waarbij hij inzicht geeft in het technische vernuft van
de Romeinen.
, ARCHITECTUUR IN CONTEXT A - LES 1 EN 2
De Romeinse architectuur en haar kenmerken
Piranesi benadrukte het belang van technische vernieuwing en ingenieurskunst binnen de
Romeinse architectuur. De Romeinse architectuur staat symbool voor de technische
vooruitgang die nodig was om het Romeinse imperium uit te breiden en te behouden.
Enkele voorbeelden van deze technische innovaties waren:
o Het aanleggen van wegennetwerken om beweging en communicatie binnen het
imperium mogelijk te maken.
o Het bouwen van viaducten en aquaducten voor watertransport en -beheer.
o Het aanleggen van rioleringssystemen om hygiëne te waarborgen en afvalwater af te
voeren.
Deze innovaties tonen aan dat Romeinse architectuur werd ingezet om het rijk te ondersteunen,
uit te breiden en in stand te houden door middel van ingenieurskunst en technische
vooruitgang.
Sleutelwoorden
ANTIEK GRIEKSE ARCHITECTUUR ANTIEK ROMEINSE ARCHIETCTUUR
- Realisme - Fantasie en verbeelding
- Perfectionisme en eenvoud - Megalomane technische vernieuwing
- Zuil en architraafbouw - Gewelfbouw
- Inplanting : diagonaal – hoek - Frontale – gedwongen benadering van
benadering het gebouw
- Homogene, zuivere architectuurstijl - Mix van stijlen
- Harmonie en proportie - Horror vaccui
- Integratie in landschap - Domineert het landschap
(aanpassing, creatie)
2. verenigd in de diversiteit : de polis (politieke sociale context)
Kaartverklaring:
o Donker paars: Het kerngebied van
de Griekse antieke wereld (zonder
centraal bestuur).
o Zwarte stippen: Hoofdsteden van
de verschillende stadstaten
(poleis).
De Griekse oudheid was georganiseerd in kleine politieke eenheden, de poleis, die relatief
onafhankelijk waren en elk hun eigen bestuur hadden. Deze stadstaten waren ongeveer zo groot
als een moderne provincie en hun grenzen werden grotendeels bepaald door natuurlijke
landschapskenmerken zoals bergen, valleien en waterwegen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jannevandamme06. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,49. Je zit daarna nergens aan vast.