H3 EIGEN LICHAAM EN GEZOND GEDRAG
3.1 WAARNEMING
Inzichten – zintuigen heb je nodig om te overleven
1. Zintuigen maken het voor mensen en dieren mogelijk om omgeving waar te nemen
Biologische functie = gevaar vermijden, voedsel en water + voortplanting
2. Zintuigen bevatten zenuwcellen – gevoel voor één bepaalde prikkel zoals licht of
geluid. Zenuwcellen zetten de prikkel om in elektrisch signaal – gaat nd hersenen
3. Eigenlijke gewaarwording van zintuigen vindt plaats id hersenen
De hersenen verwerken de informatie die zij ontvangen uit de zintuigen
Vervolgens > lichaam aansturen om hierop te reageren dmv adequaat gedrag
Optische illusies
Verklaring
= De manier waarop onze ogen en hersenen werken – afhankelijk de manier waarop je kijkt
-De belangrijkste zintuigen en de wijze waarop zij samenwerken met de hersenen en spieren
3.1.1 ZINTUIGEN OM TE OVERLEVEN
Basisbehoeften heb je nodig om te kunnen overleven
- Voldoende eten en drinken nodig
- Beschermen tegen dreigend gevaar
- Voortplanten
(!) Zintuigen spelen hierbij een belangrijke rol
> Ze stellen dieren of mensen in staat om voedsel, gevaar, etc te kunnen waarnemen en
daar vervolgens adequaat op te kunnen reageren
- Waarmening en gedrag horen dus sterk bij elkaar
VOORBEELDEN DAGELIJKS LEVEN
- Koffie die nog te warm is?
= Je warmtezintuigen in de huid nemen dit waar
- Je houd de warme tas nog vast tot je zoekt naar een plaats om het neer te zetten
- Punaise stappen?
= Pijnzintuigen waarnemen – waardoor je snel je voet zal terugtrekken
Niet alle functies van zintuigen zijn direct gericht op overleven – spelen dus ook een
belangrijke rol bij non – verbale communicatie (= zoals emoties en knuffelen)
,3.1.2 DE SAMENWERKING TUSSEN ZINTUIGEN, HERSENEN EN SPIEREN
Met alléén zintuigen kan je niet, zien, horen, proeven, ruiken of voelen
Zintuigen =
‘ontvangers’ van je lichaam waardoor ze reageren op specifieke prikkels zoals licht en geluid
Geprikkeld?
= Boodschap naar je hersenen
Boodschappen ontcijferen
Ontstaan van gewaarwording (= muziek of beelden)
- Vergelijken de binnenkomende informatie die in het geheugen is opgeslagen, waardoor de
nieuwe informatie betekenis kan krijgen
Hersenen beslissen of lichaam in actie moet komen of niet
Actie?
= Hersenen sturen opdrachten naar bepaalde spieren om zich samen te trekken
- Resulteert in gedrag
Communicatie
Zintuigen en hersenen Hersenen en spieren
= via zenuwen
Vormen de ‘bedraging’ van je lichaam
,De zintuigzenuwen brengen elektrische signalen van de zintuigen over naar je hersenen
Hebben de hersenen besloten wat er moet gebeuren?
- Dan zenden ze elektrische signamen uit via bewegingszenuwen
= Aangesloten op de spieren vn lichaam
Als de kleine elektrische stroompjes uit je hersenen bij een spier aankomen
> Verspreiden ze zich over de spier, die hierdoor samentrekt
Over je hele lichaam verspreid zijn er zenuwen te vinden
Vanaf de hersenen loopt er een dikke bundem zenuwen langs je rug naar beneden
= ruggenmerg
Zowel zintuig – als beweginszenuwen te vinden
LET OP
Sommige zintuigelijke informatie gaat niet meteen naar de hersenen MAAR wordt
‘kortgesloten’ via het ruggenmerg
Zintuigelijke informatie gaat via een zintuigzenuw naar ruggenmerg en wordt via je
ruggenmer en bewegingszenuw omgezet in actie vd spieren = reflex
Bekende reflexen
- Kniepeesreflex
, - Hoest -, nies -, slik – en pupilreflex
3.1.3 DE BELANGRIJKSTE ZINTUIGEN
De ‘vijf zintuigen’ van de mens
1. Horen
2. Smaken
3. Ruiken
4. Gevoel
5. Gezichtsvermogen
Eigenlijk niet juist > er zijn veel meer soorten zintuigen
Het gevoel zou al uit 4 soorten kunnen bestaan
- Tastzintuig
- Warmezintuigen
- Koudezintuigen
- Pijnzintuigen (uiteinden van zenuwen die beschadiging van de huid kan waarnemen)
(!) Belangrijk om onderscheid te maken tussen
- Prikkels
- Zintuigen
- Organen
= Deel van de mens (of dier/plant) dat één of meerdere functies vervult en dat
bestaat uit verschillende weefsels (= groep gelijksoortige cellen)
BV spier – of zenuwweefsel
HUID
= Orgaan met vele functies – biedt bescherming tegen ziekteverwekkers en tegen gevaarlijke
straling vd zon
- Gespecialiseerde zintuigen id huid (= tastzingen, warmte – en koudezintuigen en de
pijnzintuigen) zijn in staat om respectievelijk de prikkels druk, warmte en koude +
beschadiging van de huid waar te nemen
OOG
= Zintuig en het bijhorende orgaan vallen samen
- Licht komt je oog binnen via de pupil
- Pupil kan groter en kleiner worden gemaakt dmv spiertjes
= Kunnen samentrekken buiten de invloed van de wil
PUPILREFLEX
- Als er veel licht op het oog valt > pupil kleiner om overbelasting te voorkomen
- Als er weinig licht op het oog valt > pupil groter om zoveel mogelijk licht op te vangen
Licht beweegt zich altijd voort in een rechte lijn, waardoor het licht dat van boven komt
onder op het netvlies geprojecteerd en vice versa
Consequentie = beelden zullen altijd omgekeerd op het netvlies geprojecteerd worden
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper amberraemdonck. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,16. Je zit daarna nergens aan vast.