Samenvatting
Samenvatting strafrecht '24-'25,
- Vak
- Strafrecht
- Instelling
- Universiteit Antwerpen (UA)
samenvatting van de lessen en de slides!
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 113 pagina's
Voorbeeld 4 van de 113 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
StrafrechtInleiding
Er worden onterechte effecten toegeschreven aan het strafrecht. Zwaardere
straffen werken meer recidiven in de hand. Dit is niet de berichtgeving die we
krijgen in de media. Gevaar voor punitief populisme: het voorstellen van
zwaardere straffen zonder daarbij rekening te houden met de werkelijke effecten
die straffen hebben.
- Celstraf is geen juridisch begrip, gevangenisstraf wel.
- Aanranding is geen correcte juridische term, maar aantasting van de
seksuele integriteit.
Uitgangspunt: iedereen komt ooit terug in de samenleving.
België is lid van de Raad van Europa dus dergelijke zaken als lijfstraffen of het
herinvoeren van de doodstraf zijn gewoon onmogelijk, ongeacht hoeveel er naar
gevraagd wordt.
Het strafrecht is niet het enige handhavingsmechanisme, kan ook bestuurlijk
gesanctioneerd worden door bv een GAS boete.
Strafwetboek 1867
Voor het Belgisch strafwetboek van 1867 was er de Code Napoleon, het Franse
strafwetboek. Haus en Nypels zijn aangesteld voor de totstandkoming van het
strafwetboek in 1867, maar het was in grote mate de erfenis van het
Napoleontisch strafwetboek.
Het strafwetboek van 1867 is geïnspireerd door de stroming van de klassieke
leer. Het schuldbegrip staat centraal, iedere mens kan kiezen tussen het goede
en het kwade, pleegt hij een misdrijf heeft hij hier zelf voor gekozen. Vervalt die
persoon terug in oude gewoontes, moet die nog zwaarder gestraft worden dan de
eerste keer. De doelstelling van bestraffing was vergelding, intimidatie en
preventie.
Eigentijds nieuw strafwetboek
Accuraat: moet garantie bieden voor rechtszekerheid. Rechtsregels zijn
afgestemd op de invulling van de rechtspraktijk. Als wetgever een billijk en
rechtvaardig straffenarsenaal uitdelen, zowel voor dader als slachtoffer.
Coherent: vlotte toepassing op concrete situaties.
Eenvoudig: strafrechtsregels kunnen best eenvoudig zijn want alle burgers
worden geacht de wetten te kennen.
Uitgangspunt van de gevangenisstraf als ultimum remedium
Veel aandacht aan resocialisatie en herstel, maar politiek heeft altijd het laatste
woord. Als de politiek niet wilt volgen, worden bepaalde regels gewoon niet
,gepubliceerd. Maar nog steeds zijn er strengere rediciveregels en TBS / verlengde
opvolging.
De bestraffingspijlers
- Gevangenisstraf als ultimum remedium
- Gelijkwaardige straffen, maar oog voor proportionaliteit en
individualisering van de bestraffing
- Gediversifieerd straffenpalet en strafniveaus
- Nieuwe vormen van bestraffing
- Strafuitvoeringsrechtbank (surb) als centrale uitvoeringsinstantie
Begripsbepaling strafrecht
Het strafrecht beoogt de handhaving van een aantal waarden in een bepaald land
op een gegeven ogenblik, plaats en tijd gebonden. De werkdefinitie luidt ‘het
strafrecht is het geheel van rechtsregels die bepaalde gedragingen strafbaar
stellen en sancties bepalen die op de daders toepasselijk zijn.
Drie sleutelbegrippen:
- Misdrijf
- Dader
- Strafrechtelijke sanctie
1. Misdrijf is een algemene term, vroeger was er nog de drieleding: overtreding,
wanbedrijf, misdaad. Onderscheid wordt gemaakt naargelang het
toepasselijke strafniveau.
Misdrijf: gedraging waarop de wet een sanctie stelt. Er meot een wettelijke basis
zijn om van een misdrijf te kunnen spreken, niet alles wat moreel verwerpelijk is,
is een misdrijf. Voorbeeld hiervan is vriendjespolitiek of belastingsontduiking in
bepaalde grenzen, moreel verwerpelijk ja, maar niet strafbaar. Het verbergen van
een lijk dat vermoord is door mijn kind, is niet strafbaar.
Geen wettelijke basis? Geen misdrijf.
2. Strafrechtelijke sanctie: een straf is een strafrechtelijke sanctie, maar een
strafrechtelijke sanctie is niet enkel een straf, kan ook een maatregel zijn bv
internering.
Strafrechtelijke sanctie ≠ straf
- Ook maatregelen
- Internering
- Bestraffingsmodaliteiten bv straf met uitstel
- Punitieve sancties in de zin van artikel 6 EVRM (criminal charge)
Ook andere handhavingsmechanismes zoals de bestuurlijke sanctie bv
GASboete of tuchtsancties. Deze worden opgelegd door een bestuurlijke
overheid.
,3. Dader: moet een daderpersoon zijn, natuurlijk persoon, of een rechtspersoon.
Dieren kunnen niet strafrechtelijk verantwoordelijk worden gesteld, vroeger wel.
(plaats en tijd gebonden). Kan wel een instrument van een misdrijf zijn bv iemand
laten wurgen door wurgslang.
Er bestaan geen strafrechtelijke verantwoordelijkheid voor andermans daad.
Strafvordering kan worden opgestart zonder dat er een geïdentificeerd persoon
is. Als er na het vooronderzoek nog geen dader is geïdentificeerd, stopt het
verhaal. Dit door het principe van de niet-strafrechtelijke verantwoordelijkheid
voor andermans daad.
Dit zorgt voor seponering door het OM (na opsporingsonderzoek) OF beschikking
tot ontslag van onderzoek door raadkamer (na gerechtelijk onderzoek).
4. Kenmerken: vier kenmerken
- Sanctierecht: kan dat er op het einde van de rit een straf wordt
uigesproken, maar in werkelijkheid is dit een minderheid.
- Legaal recht
- Publiekrecht
- Autonome rechtstak
Legaal recht:
Nullum crimen sine lege: geen misdrijf zonder wet
Nulla poena sine lege: geen straf zonder wet
Publiekrecht:
De overheid straft omdat de openbare orde werd geraakt, niet omdat private
rechtsgoederen werden aangetast. Als slachtoffer heb je in een strafrechtelijk
verhaal niet veel te zeggen, de spilfiguur is het openbaar ministerie. Wanneer
het OM het niet opportuun vindt om over te gaan tot bestraffing, zal ze
seponeren.
Er is geen slachtoffer nodig om de strafprocedure te starten, vroeger waren er
klachtmisdrijven, nu zijn die er niet meer. Het slachtoffer mag zich niet inlaten
over de bestraffing, zal wel worden gehoord, maar in terme van bestraffing is
deze onnuttig. Enkel over de schadevergoeding kan deze gehoord worden. De
toestemming van het slachtoffer is irrelevant, tenzij de niet-toestemming een
constitutief bestanddeel is. Rechtsverwerking bestaat niet in het strafrecht.
Beschuldigde is enkel op zijn plaats voor de persoon die voor het Hof van Assisen
verschijnt. Anders ben je de beklaagde. Is er geen doorverwijzing gebeurd naar
de feitenrechten (politie, correctioneel,..) ben je verdachte. Als er een gerechtelijk
onderzoek wordt gevoerd ben je de in verdenking gestelde.
Dat het strafrecht publiekrecht is en de openbare orde raakt, zorgt er ook oor dat
er niet van afgeweken kan worden.
Autonome rechtstak:
Het is een handhavingsrecht met algemene draagwijdte.
, Het uitgangspunt van de conceptuele autonomie is belangrijk. Het strafrecht
bepaalt zijn eigen begrippenkader zonder gebonden te zijn door andere
rechtstakken. Uitzonderlijk moet er rekening worden gehouden met het burgerlijk
recht.
Hoofdstuk 1: De strafwet
1. Wat? Het legaliteitsbeginsel
Casare BECCARIA
“Dei delitti e delle pene”: ‘over misdrijven en straffen’. Wordt ook gezien als
geestelijke vader aangezien hij een zei dat er een wettelijke basis moet zijn voor
misdrijven en straffen.Heldere wetgeving was een remedie tegen willekeur en
wreedheid met noodzakelijke bestraffing, geen doodstraf meer, maar toch nog
repressie (bv. eeuwige slavernij als straf).
VON FEUERBACH
Wettelijke misdrijfomschrijvingen + straffen psychologische dwang op dader.
De geestelijke vader Latijnse adagia nullum crimen sine lege: geen misdrijf
zonder wet en nulla poena sine lege: geen straf zonder wet.
Spiegelstraf: straf die het onderlinge misdrijf reflecteert, bv handen afhangen van
iemand die steelt.
1.1. Legaliteitsprincipe
- Niemand kan worden gestraft voor een misdrijf waarvan de bestanddelen
niet in de wet worden omschreven.
- Niemand kan worden gestraft met een straf waarin de wet niet voorziet.
Nurembergclausule: ‘dit artikel staat niet in de weg aan de berechting en
bestraffing van iemand die schuldig is aan een handelen of nalaten dat, ten tijde
van het handelen of nalaten, een misdrijf was overeenkomstig de algemene
beginselen die door de internationale volkerengemeenschap worden erkend.’
Kent verankering in andere wetteksten zoals de GW, het EVRM en het nieuw
strafwetboek.
Nurembergclausule:
- Art. 1 nieuw Sw.
- Art. 15 IVBPR
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper erinp0209. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,66. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 75282 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen