Universiteit Gent, vrijdag 3-8 mei 2019
Yves Haeck
, Inhoudstafel
(1) Historiek
(2) Waar wordt gefolterd?
(3) Waarom wordt gefolterd?
(4) Wie foltert en wordt gefolterd?
(5) Hoe wordt gefolterd?
(6) Hoe word je een folteraar?
(7) Wat zijn de sociale voorwaarden voor foltering?
(8) Waar vinden we het folterverbod?
(9) Hoe wordt toezicht gehouden op het folterverbod?
(10) Wat is foltering?
,Van waar komt foltering: in onze geschiedenis schering en inslag (van oudheid tot nu)
Procrustes =
1 van de mythische figuren uit de Griekse oudheid is Procrustes (= “de uitrekker”)
Hij was een herbergier, eigenaar van een hotel op de weg tussen Athene en Eleusis (waar
een heiligdom was).
Hij had de gewoonte om mensen uit te nodigen die zijn past kruisten en dan legde hij ze op
een bed en mensen die te kort waren voor dat bed, die rekte hij uit. Degene die te lang
waren maakte hij korter.
Hij is aan zijn einde gekomen omdat de koning van Athene ook eens is langsgekomen en die
koning heeft de benen van Procrustes zelf ingekort.
→ eerste folteraar klassieke oudheid
1. Historiek
- Grieken en Romeinen: in principe alleen foltering van slaven en
niet-burgers
- Vroege Middeleeuwen: godsgericht: foltering als proces zelf
- Latere Middeleeuwen (na 1215): foltering als middel tot
bekomen van bekentenis
- 17e/18e/19e eeuw: streven naar afschaffing (m.u.v. kolonies)
- 20e eeuw: verbod van foltering in internationale verdragen
Vraag: was foltering een techniek die veel werd gebruikt bij de Grieken en de Romeinen?
→ Nee
Burgers werden in principe niet gefolterd de enigen die wel werden gefolterd waren niet-
burgers en slaven
→ slaven waren niet voor rede vatbaar, hadden geen redelijk vermogen en kon je niet
vertrouwen want die zouden nooit de waarheid zeggen als ze op een vrije, ongedwongen
manier gevraagd werden naar wat er precies gebeurd was
Bedoeling: hen tot bekentissen te dwingen (foltering = enige manier om tot de waarheid te
komen)
, (vanaf 2e eeuw na christus: gebruiken Romeinen meer en meer foltering ook t.a.v. burgers)
In Vroege Middeleeuwen: foltering = schering en inslag
→ vaak in de plaats van een proces
→ “godsoordelen” of “godsgericht” = personen werden gedwongen om een proef te
ondergaan en dat leidde tot de uitkomst → is persoon schuldig of niet? (bv. waterproef: arm
in water steken en kijken of hij verbrandde → indien verbrand: schuldig)
→ bij vrouwen: weten of ze heksen waren of iets hadden misdaan → bleef iemand
bovendrijven = onschuldig, verdrinkt iemand dan is ze schuldig
→ in late middeleeuwen: principe omgedraaid wat betreft in het water gooien van vrouwen
(heks = blijven drijven)!!
→ foltering als proces
In Latere Middeleeuwen: foltering = onderdeel van het proces
Iemand werd verdacht van een misdrijf → 2 getuigen die beweerden dat iemand een
misdrijf had gepleegd dan werd die persoon veroordeeld maar indien maar 1 getuige:
onvoldoende → oplossing: verdachte folteren om te zien of we hem of haar tot een
bekentenis kunnen dwingen
→ heksenprocessen of processen tegen ketters: onmiddellijk tot foltering overgegaan
Voorbeeld: waterboarding
→ foltering = hulpmiddel ter bekoming van een bekentenis
Met de moderne ideeën tijdens de Verlichting:
→ idee van foltering op de helling en langzaamaan afgeschaft
→ Voltaire en Cesare Beccaria waren er absoluut tegen
→ ook Napoleon zei dat zo’n bekentenis weinig waarde heeft (zegt om het even wat)
→ evolutie naar de afschaffing van foltering: begonnen in Scandinavische landen en dan in
de richting van onze contreien → Nederland… maar m.u.v. de kolonies → slaven en inwoners
van Latijns-Amerika of Afrika werden gezien als “subhuman” (bv. Belgisch Kongo onder
Leopold II: afhakken van handen… → gebruikt ook als straf of intimidatie)
Tweede helft 20e eeuw: opname folterverbod in internationale verdragen en toch in eerste
rapport ooit van Amnesty International over foltering wordt toch gesproken van de 20e
eeuw als eeuw van de foltering (nooit meer gefolterd dan in de 20e eeuw: nazi’s, fascisme,
communisme, Stalin en de Goelags…)
→ 2e helft van de 20e eeuw jaren 80: Latijns-Amerika → dictators gebruiken technieken die
gebruikt werden door de nazi’s → die meegebracht waren naar Latijns-Amerika door nazi’s
die Duitsland waren ontvlucht en in Chili en Peru waren gaan wonen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper reneedemeulenaere. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.