Neus-Keel-Oorziekten 2024-2025 Amélie Reyntjens
HOOFDSTUK 1: HET OOR & GEHOOR
ANATOMIE & FYSIOLOGIE VAN HET GEHOOR
Oren spelen een essentiële rol in onze communicatie met de buitenwereld
- Anderen verstaan
- Evenwicht behouden
- Alarm over zaken uit omgeving
Opbouw oor:
- Uitwendige oor: Oorschelp & gehoorgang
→ Oorschelp & buitenste deel van gehoorgang: Kraakbenig
→ Diepe deel gehoorgang: Benig
→ Vorm van oorschelpen helpt bij bepalen waar geluid vandaan komt
- Middenoor:
→ Gedeelte achter trommelvlies
→ Met lucht gevulde holte, geventileerd door buis van Eustachius
→ Gehoorbenen die geluid overbrengen op middenoor: Malleus,
incus & stapes
→ Spieren met geluiddempend effect: M. stapedius & m. tensor
tympani
- Binnenoor:
→ Slakken huis (cochlea) & evenwichtsorgaan
→ Cochleaire buis:
> Door membraan van Reissner en basilair membraan in 3 compartimenten
verdeeld en opgevuld met perilymfe en endolymfe
> Op de basaal membraan bevindt zich het gehoorzintuig, orgaan van Corti
→ Orgaan van Corti:
> 1 rij binnenste haarcellen
> 3 rijen buitenste haarcellen
> Membrana tectoria
> Zenuwvezels
→ N. vestibulocochlearis:
> Opgewekte signalen worden door n.
vestibulocochlearis, overgebracht naar auditieve cortex
> N. vestibulocochlearis verloopt samen met n. facialis door inwendige
gehoorgang
Fysiologie gehoor:
1. Als we geluid waarnemen vangen we trillingen van lucht op
2. Trillingen via externe gehoorgang geleid naar trommelvlies dat in beweging komt
3. Trommelvlies zit vast aan gehoorbeenketen in middenoor, waardoor gehoorbeenketen in
beweging komt en trillingen versterkt door hefboomwerking
4. Via diepste gehoorbeentje, stapes, worden trillingen via ovale venster overgedragen aan
perilymfe en lymfe van slakkenhuis
5. Door vloeistoftrilling geraakt basaal membraan in beweging en daarop bewegen haarcellen
6. Beweging van haarcellen leidt via complex mechanisme tot signaal dat via n.
vestibulocochlearis temporele cortex bereikt
1
,Neus-Keel-Oorziekten 2024-2025 Amélie Reyntjens
AANGEBOREN AFWIJKINGEN VAN DE OORSCHELP
Afstaande oren:
- Geen vorming van antihelix
- Behandeling: Otoplastie vanaf 5/6 jaar
Pre-auriculaire aanhangsels:
- Aanhangsel van huid of kraakbeen
- Behandeling: Resectie indien gewenst
Pre-auriculaire sinus:
- Sinus uitmonding net voor helix-wortel
- Talg productie & bron van infecties
- Behandeling: Chirurgische resectie indien herhaalde infecties
- CAVE: Branchio-oto-renaal syndroom
→ Oorafwijkingen: Sinus, afwijkingen oorschelp, middenoor, binnenoor,…
→ Nierafwijkingen: Congenitale hypoplasie of agenesie van nier
→ Branchiogene afwijkingen: Kieuwboogafwijkingen in vorm van cyste of sinus
Microtia van de oorschelp:
- Onderontwikkelde oorschelp; verschillende gradaties
- Vaak gepaard met gehoorgang atresie
Agenesie/atresie van de gehoorgang:
- Conductief gehoorverlies door gehoorgangatresie en middenoorafwijkingen
→ Unilateraal of bilateraal
→ Geïsoleerd of syndromaal
> Traecher-Collins syndroom: Oogspleten, onderontwikkelde zygoma,
mandibulaire hypoplasie, bilaterale atresie, soms luchtwegproblemen
- Behandeling: Afhankelijk van uni- of bilateraal voorkomen en graad van afwijkingen
→ Gehoor:
> BAHA: Bone anchored hearing aid, gehoorapparaat met schroef aan
binnenoor verbonden (pas mogelijk als bot dik genoeg is)
> Heelkunde?
→ Esthetiek: Oorschelpreconstructie
> Prothese materiaal: Implant met titaniumschroeven waarop silicone oor
wordt bevestigd
> Autoloog kraakbeen: Oorschelp skelet uit geoogst ribkraakbeen
> Ear moulding/ spalktherapie: Oor fixeren kort na geboorte, bij oorschelp
afwijkingen die nog plooibaar zijn
ONDERZOEK VAN HET OOR: OTOSCOPIE
Otoscopie:
- Onderdelen: Speculum, lichtbron, vergroting
- Types: Handotoscoop, microscoop
- Techniek: Oor naar boven en achter brengen om gehoorgang in één lijn te brengen
Bij kinderen meer recht naar achter
2
,Neus-Keel-Oorziekten 2024-2025 Amélie Reyntjens
Fysiologie gehoorgang:
- Aflijning gehoorgang:
→ Buitenste deel: Afgelijnd door kraakbeen en dikke huid met cerumenklieren en
haarfollikels
→ Binnenste deel: Beenderige aflijning met dunne huid zonder adnexen (gevoelig)
- Vernieuwing gehoorgang epitheel:
→ Vanuit midden van trommelvlies wordt nieuw epitheel gevormd dat zich progressief
naar buiten verplaatst
→ Dode cellen worden naar buiten gebracht en mengen met secreet van
cerumenklieren wat oorsmeer vormt
→ Dit vormt beschermende laag op huid van gehoorgang (infectie, uitdroging)
- Trommelvlies:
→ Pars tensa & pars flaccida
> Pars flaccida: Deel boven hamersteel = Membraan van Schrapnell
> Pars tensa: Rest van trommelvlies
→ 4 kwadranten: Lijn door hamersteel en loodrecht daarop door Umbo
> Lichtreflex normaal in voor/onder kwadrant
→ Linker of rechter trommelvlies? Hammersteel wijst naar voor en boven
Bevindingen otoscopie:
- Cerumenprop:
→ Gehoorverlies indien prop gehoorgang volledig verstopt
→ Reinigen met wattenstaafjes tot diep in gehoorgang is contraproductief!!!
→ Behandeling:
> Oren spoelen met water op lichaamstemperatuur
Tegenaangewezen bij perforatie of ontstoken oren
> Microscopisch prop verwijderen
- Vreemd voorwerp: Microscopisch verwijderen
- Exostosen: Benige uitstulpingen
→ Bij mensen die veel blootgesteld worden aan koud water
→ Meestal geen last, tenzij obstructie
→ Behandeling: Chirurgische resectie indien nodig
HET KIND MET OORPIJN
Acute otitis media (OMA):
- Piekincidentie: 0,5-2 jaar
- Oorzaak: H. influenzae, Streptococcus pneumoniae, Moraxella catarrhalis
- Kliniek: Oorpijn, koorts, ziek gedurende 3 dagen – 1 week
→ Jonge kinderen kunnen oorpijn niet beschrijven; naar oren grijpen, met hoofd
bonken
→ Vaak gerelateerd met bovenste luchtweg infecties en neusloop
- Otoscopisch beeld:
→ Bomberend, rood trommelvlies, vochthoudend middenoor
→ Evoluerend naar een spontane trommelvliesperforatie en loopoor met op dat
moment vaak beterschap van pijn/koorts
- Complicaties:
→ Acute mastoïditis: Ontsteking en zwelling van mastoid met afstaand oor
3
, Neus-Keel-Oorziekten 2024-2025 Amélie Reyntjens
→ Intracraniële complicaties: Meningitis, encefalitis, hersenabces
- Behandeling:
→ Koorts- en pijnbestrijding
→ Uitleg over natuurlijk verloop
→ Antibiotica:
> Effect verwaarloosbaar bij niet-ernstige otitis media acute in het algemeen
> Wanneer wel?
Majeure risicofactoren: Start antibiotica
Mineure/geen risicofactoren: Start antibiotica indien ernstige symptomen of
geen verbetering van pijn en koort na 3 dagen adequate pijnstilling
> Voorkeur: Amoxicilline per os
> Oordruppels: Niet zinvol bij gesloten trommelvlies!
→ Behandeling acute mastoïditis:
> Intraveneus antibiotica
> Eventueel plaatsen trommelvliesbuisjes
> Mastoidectomie indien nodig
Recidiverende otitis media acuta:
- Spontane evolutie
- Behandelen van opstoten
- Trommelvliesbuisjes als preventie
DE VOLWASSENE MET OORPIJN
Furunkel van de gehoorgang: Ontsteking van follikel; zwelling en roodheid aan ingang gehoorgang
Otitis externa:
- Droge vorm = Oor eczeem
→ Droge gehoorgang met schilfering
→ Kliniek: Jeuk!
→ Behandeling: Eventueel cortisone suspensie om jeuk te onderdrukken
- Vochtige vorm:
→ Huidinfectie van de gehoorgang, meestal gramnegatieve bacteriën
→ Kliniek:
> Pijn (en jeuk)
> Rode, gezwollen, vochtige gehoorgang (en oorschelp)
→ Uitlokkende factoren:
> Nauwe gehoorgang
> Frequent zwemmen en hoge vochtigheid omgeving (tropisch klimaat, zomer)
> Teveel reinigen, peuteren (beschadiging beschermlaag)
> Afsluiten gehoorgang door hoortoestel, lawaaibescherming, geluidsdrager,…
> Bestaande huidaandoening (eczeem, psoriasis)
4