Capita Selecta Volwassenen
H1: Psychopathologie vanuit het herstelperspectief
1. De herstelgerichte benadering in de hulpverlening
Herstelgerichte benadering:
- Ontstaan als reactie op een eenzijdig medische georiënteerde psychiatrie (21e E)
- Mensen zijn meer dan hun stoornis → hebben vaak een slecht zelfbeeld
- De kracht in het onderzoek naar herstel ligt in de uitwisseling van expertise, het leren
van elkaar → “Er is geen expert die het allemaal weet.”
- Herstelondersteunende zorg (HOZ) algemeen geïmplementeerd in de GGZ-settings
Herstel is een intens persoonlijk, uniek proces van verandering in iemands houding,
waarden, gevoelens, doelen, vaardigheden en/of rollen. Het is een manier van leven, van
het leiden van een bevredigend, hoopvol en zinvol leven met de beperkingen die de
psychische klachten met zich meebrengen.
Herstel verloopt min of meer in fasen:
→ Maar het is persoonlijk en uniek
1. Overweldigd worden door de aandoening
2. Worstelen met de aandoening
3. Leven met de aandoening
4. Leven voorbij de aandoening
4 aspecten van herstel:
- Functioneel herstel (terug kunnen functioneren)
- maatschappelijk (rollen, participeren,...)
- Klinisch (gezondheid)
- Persoonlijk (terug eigen identiteit vormen, in krachten geloven)
Herstelfactoren
Persoonlijk herstel: CHIME model
5 factoren:
- Connectedness → verbondenheid met anderen, contact met familie, vrienden,...
- Hope and optimism → verkennen en oprekken van grenzen, nieuwe perspectieven
- Identity → herdefiniëren van klachten/kwetsbaarheid en ontw van een pos zelfbeeld
- Meaning in life → nieuwe betekenissen en aandacht voor zingeving
- Empowerment= grip op eigen leven → persoonlijke groei, opnemen van taken en
rollen, keuzes kunnen maken
,CHIME-D → ook aandacht voor difficulties: impact van moeilijkheden, armoede, financiële
juridische kwesties, stigma, vroegere behandeling, middelengebruik, geen veilige thuis
hebben,...
Kritiek op de herstelbeweging
- Kan indruk wekken dat psychische aandoeningen altijd te genezen zijn
- Herstelbeweging is antipsychiatrie
Uitgangspunten nieuwe psychiatrie
- Het medisch model is ontoereikend
- De sociale context waarin psychische klachten ontstaan speelt een cruciale rol
- Een persoonlijke benadering is noodzakelijk
- Het herstelperspectief is leidend
, H2: Verslaving en dubbele diagnose
Deel A: Middelenafhankelijkheid
1. Situering
Behoort tot de meest voorkomende mentale aandoening
→ Vaak in combinatie met angst en depressie
Verslavingszorg bestaat uit verschillende vormen van preventie en hulpverlening en is
gericht op verschillende doelgroepen → specialisme
Wetenschappelijk onderzoek stijgt
→ MAAR totaal aantal personen dat uiteindelijk in behandeling komt is beperkt
2. Wat zijn drugs
=Stoffen zijn rechtstreeks gevonden in de natuur ofwel synthetisch bereid
→ Heeft invloed op het CZS en brengt verandering in het bewustzijn/gemoedsleven
→ Deze stoffen hebben zowel positieve als negatieve eigenschappen
Indeling soorten drugs
Volgens farmacologische verwantschap:
→ Het drugwiel
- Nieuw model ivm productinformatie
- Door enorme toename van nieuwe psychoactieve stoffen (NPS)
- In Europa: >600 NPS naast de 250 reeds bestaande klassieke drugs
→ Uitgelicht
- Cathinones (stimulantia) → van catha tot flakka
- Ketamine (dissociatieven) → kopzorgen over de blaas
- Fentanyl (opioïden) → molecule macabre
, Volgens plaats en functie die zij in onze maatschappij toebedeeld krijgen
- Cultuureigen drug → sociaal aanvaard (alcohol, cafeïne,...)
- Medicamenten → iatrogeen: gekregen door medische tussenkomst (slaappillen,...)
- Niet-cultuureigen drugs → illegaal (cocaïne, XTC,...)
Volgens wijze van toediening
- Via orale weg
- Via injectie
- Via inhalatie
- Via absorptie doorheen de huid of de slijmvliezen
3. Alcohol
3.1 Wat is alcohol
Wat is alcohol
- Ontstaan door gisting van natuurlijke suikers in granen en fruit
- 3 soorten → bier, wijn en gedistilleerde (sterke) dranken
- Oorspronkelijk als voedingssupplement
- Oudste en meest verspreide drug
- Belangrijke economische sector in het westen
- In België: gem. 9,75 liter pure alcohol per/jaar (2012)
- Komt via maag en darmen in bloedbaan terecht en werkt verdovend op CZS
- Komt in het bloed via de maag en de dunne darm (bloedproef)
- Verspreidt zich over gans het lichaam, ook de lucht in de longen (ademtest)
- Afbraak gebeurt in de lever
- Gemiddelde afbraaksnelheid: 1 glas/1,5 uur
De impact van alcohol → het effect hangt af van verschillende factoren:
- De fysieke eigenschappen van de drinker
- De gemoedstoestand
- De verwachtingen die de gelegenheid met zich meebrengt
- De intentie waarmee gedronken wordt
- De plaats of omgeving waar gedronken wordt
- Het gezelschap of het gebrek hieraan
- Het gedrag van diegenen in de omgeving van de drinker
- Het moment van de dag
→ De onthouding/onttrekking van alcohol leidt tot het spiegelbeeld: na de aanvankelijk
remmende werking treedt de ontremming op (trillende handen, spiertrekkingen,...)
→ O.a. door werking van GABA (gamma-aminoboterzuur)
De werking van alcohol
→ Gezond
- Matig alcoholgebruik heeft geen beschermend effect.
→ Kater
- Te lang doorfeesten (vermoeidheid)
- Scheikundige bijproducten + afbraakproducten van de alc (hoofdpijn + misselijkheid)
- Stimuleert de nieren extra waardoor je te veel vocht afscheidt (nadorst en hoofdpijn)