Samenvatting
Samenvatting handboek Praktisch strafrecht
- Instelling
- Hogeschool Gent (HoGent)
samenvatting handboek praktisch strafrecht
[Meer zien]Voorbeeld 8 van de 34 pagina's
Voorbeeld 8 van de 34 pagina's
In winkelwagen1 beoordeling
Door: busem_35 • 3 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Praktisch strafrechtStrafrecht = alles wat te maken heeft met strafbare feiten, recht dat handelt over de straffen
Wat je moogt en niet moogt doen, welke tarief op een strafbare feit.
Strafvordering = daar vordert men een straf, het gaat hier over de procedure, welke rechtbanken er
bevoegd zijn.
2019 - 2020
1ste jaar graduaat Juridisch-administratieve ondersteuning
1
, Hoofdstuk 1
Belangrijke begrippen
Privaat recht handelt over rechtsverhoudingen tussen de burgers onderling.
Beide partijen brengen hun argumenten naar voren.
Bv; personen en familierecht, verbintenissenrecht, zakenrecht, handels recht, verzekeringsrecht,…
Publiek recht regelt de verhoudingen tussen overheid en burgers.
De OM en de partijen (beklaagde en slachtoffer) brengen elementen naar voren.
Bv; strafrecht, strafvordering, grondwet, internationaal recht, administratief recht (overheid), fiscaal recht (belastingrecht),
gerechtelijk privaatrecht,…
= Gerechtelijk privaatrecht/burgerlijk procesrecht is een rechtstak die zich bezig houd op welke
manier een procedure uitgevoerd moet worden voor de burgerlijke rechter (publiek recht)
1. Wat is Strafrecht ? (algemene strafrecht bedoelt men over de Art. 1-100 SW)
- Een tak van het publiek recht
= De overheid bepaald welke gedragingen strafbaar zijn en de sancties die daar aan hangen.
Openbare Ministerie (OM), ook wel parket genoemd:
Onderzoek
Bewijzen dat er een misdrijf gepleegd werd
Vordert/eist een straf
Ter info: enkel de procureur des konings kan u dagvaarden voor de strafrechtbank.
(procureur des konings en zijn substituten/staande magistratuur)
zittende magistratuur zijn de rechters en raadsleden
Slachtoffer (burgerlijk partij) de rechter gaat niet enkel uitspraak nemen over de
straf, maar gaat ook uitspraak nemen over de schadevergoeding
- Strafrecht bepaald welke gedragingen er strafbaar zijn
= alle gedragingen die in de strafwetten zitten, kan leiden tot een strafrechtelijke veroordeling
Actieve gedragingen: opzettelijk slagen en verwondingen, diefstal (commissie misdrijf)
Nalaten/verzuim: het nalaten van hulp te bieden aan een persoon in nood (omissie misdrijf – Art. 422bis)
Strafbaar door ongewilde gevolg: onopzettelijk (doodslag), S & V bij een verkeersongeval
Rechtspersonen (onderneming of instelling) kunnen ook gestraft worden sinds de wet van 1999 Art. 5 Sw
Meestal een geldboete, sluiting, maar individuele personen kunnen ook geoordeeld zijn als ze individueel
verantwoordelijk zijn.
- Onder welke voorwaarden gaat men een bepaalde gedraging strafbaar stellen
In welke omstandigheden is er iets strafbaar als er een bedrieglijk opzet aanwezig is.
Bv; valsheid in geschriften Art. 193 Sw. Per ongeluk niet strafbaar, maar met bedrieglijk opzet strafbaar
Bv; fazant jagen > je schiet en het blijkt een madammeke te zijn met een hoedje van pluimen
> geen werkelijke bedoeling om te doden > niet strafbaar (ongeluk), wel schadevergoeding
- Onder welke omstandigheden kan iemand strafbaar gesteld worden
2
, Verzachtende omstandigheden: zorgt ervoor dat iemand minder zwaar gestraft wordt
Bv; poging tot misdrijf, blanco strafblad
Verschoonbaarheidsgrond: slagen en verwondingen en zelfs doodslag maken onder bepaalde omstandigheden geen
misdrijf meer uit wettige verdediging (Art. 416 Sw)
Verzwarende omstandigheden: opzettelijke slaan en verwonding op je partner of echtgenoot is erger dan
Bv; een onbekende persoon op café
- Tegenover welke personen:
= de hoedanigheid van de dader en het slachtoffer maken dikwijls een verschil uit in het strafrecht. Slagen en verwonding
worden zwaarder gestraft op een gehandicapt kind, dan een kind die zijn heel verstand heeft om te begrijpen waarom hij iets
fout heeft gedaan.
- S &V aan de koning (Art. 101 Sw)
- Aan bedienaar van de eredienst (Art. 145 Sw)
- Openbaar ambtenaar (Art. 278 Sw)
- Aan andere (Art. 398 Sw)
- “speciale” anderen (Art. 410bis Sw)
- Affectieve band tussen slachtoffer (Art. 410 Sw)
- Sancties en maatregelen, strafrecht zegt op welke manier iemand gestraft zal moeten worden
De mentaliteit binnen het strafrecht is ook geëvolueerd:
Bv; een drugsverslaafde (geen drugsdealer !!!)
een zieke mens
een opsluiting in de gevangenis is geen goed idee (sancties)
we zoeken naar preventie en herstel (maatregelen)
correctioneel rechtbank geeft een aantal voorwaarden zodat hij niet meer valt in oude gewoonten
- Welke publiekrechtelijke organen zijn bevoegd om deze sancties en maatregelen op te leggen
Onderscheid tussen:
Materieel strafrecht = rechtsregels die de strafbare gedragingen beschrijven
en de sancties die daarop van toepassing zijn (Sw. en bijzondere strafwetten)
Bv; diefstal, S & V, gebruik en verhandeling van illegale drugs
Formeel strafrecht/strafprocesrecht = (wetboek van strafvordering):
procedure van hoe iemand bestraft wordt en bij welke rechtbank
1.2 Het legaliteitsbeginsel (Art. 2 Sw. ≈ rechtsbescherming individu)
3
, Art. 2 Sw: Geen misdrijf kan worden gestraft met straffen die bij de wet niet waren gesteld voordat het misdrijf
werd gepleegd. Indien de straf, ten tijde van het vonnis bepaald, verschilt van die welke ten tijde van het misdrijf
was bepaald, wordt de minst zware straf toegepast.
= fundamenteel beginsel in het strafrecht
1.2.1 Nullum crimen sine lege: geen misdrijf zonder wet
een gedraging is strafbaar als ze in de wet omschreven staat
een gedraging die illegaal lijkt, maar niet in de strafwet bepaald is, kan dus niet bestraft worden
Bv;
- voyeurisme (Art. 371/1 Sw): vroeger was dit niet strafbaar maar recente is dit in het strafwetboek
gekomen als seksuele misdrijven.
- seksuele misdrijven = aanranding van de eerbaarheid (Art.372 Sw) , verkrachting en voyeurisme nieuw eind ‘16
- aanranding van de eerbaarheid = iemand wordt gedwongen tot seksueel contact zonder penetratie.
1.2.2 Nulla poena sine lege: geen straf zonder wet
de rechter moet de strafwet toepassen en kan dus geen straf eisen als het niet in de wet staat
de rechter mag niet strenger zijn dan de wet voorzien is
Bv; de Belgische strafwet voorziet geen zweepslagen. Dus de rechter kan dit ook niet opleggen
1.2.3 Het legaliteitsbeginsel heeft een aantal gevolgen:
Bronnen van strafrecht enkel te vinden in de wet; de gewoonte kan geen bron van strafrecht zijn
Bv; in sommige milieus de gewoonte om vrouwen die bedriegen en pak rammeling te geven,
wel dat S & V is verboden in het Belgische recht
Strikte interpretatie van de strafwet; geen ruimte voor vrije interpretatie
Bv; vluchtmisdrijf is vluchtmisdrijf zoals in de wet is omschreven, er is geen vrije interpretatie dat er
bijvoorbeeld gewonden moeten zijn om spraken te hebben van vluchtmisdrijf
≈ De bedrieglijke bedoeling om zich te onttrekken aan dienstig vaststellingen van de verbalisanten/plaats van het ongeval verlaten (plaats delict)
De strafwet kan niet terugwerken in de tijd
Enkel de wet die op dat ogenblik bestaat kan toegepast worden op strafbare feiten
Bv; iemand dat vroeger aan voyeurisme deed, kan nu niet meer vervolgd worden omdat op het moment van de
daden deze strafwet nog niet bestond
Van toepassing op Belgische grondgebied en Belgen in het buitenland (ongeacht de nationaliteit):
- Een Fransman die feiten pleegt in België vervolgt in België
- Een Belg in die feiten pleegt in het buitenland vervolgt in België en in de staat waar de feiten gepleegd werden
- terroristen kunnen ook vervolgd worden in België, ook al zitten ze in Syrië
4
,2. De bronnen van het strafrecht
2.1 Wetgeving
Internationaal bronnen:
- Europese Verdrag voor de rechten van de mens (EVRM) door de Verenigde Naties
- Burgerrechten en Politiekrechten (BUPO)
Nationale bronnen:
- Gw. legaliteitsbeginsel (Art.12 en 14 Gw. Of Art.2 Sw) ,openbare strafrechtelijke zittingen als controle
(Art. 148 Gw.) en elke vonnis of arrest moet gemotiveerd zijn (Art.149 Gw.)
- Strafwet
- Complementaire wetten
- Bijzondere strafwetten
2.2 Rechtspraak en Rechtsleer
- Vonnissen van rechtbanken en hoven zijn geen bindende bron
- wel gezaghebbend (invloed hebben op iets of iemand)
- Hof van Cassatie soms bindend (geen beroep meer mogelijk)
3. De strafgerechten: organigram
Hof van
Cassatie
Hof van Beroep
Kamer van inbeschuldigingstelling
Correctionele kamer
Hof van Assisen
Rechtbank van Eerste Aanleg
Raadkamer
Correctionele rechtbank
Strafuitvoeringsrechtbank
Kamer voor de Bescherming van de maatschappij
Politierechtbank
5
, 3.1 Rechtbanken en hoven
1. Politierechtbank
= een strafrechtbank die bevoegd is om uitspraken te doen over:
Overtredingen zoals nachtlawaai, openbare dronkenschap, inbreuk verkeersreglement.
(gevangenisstraf van max. 7 dagen of geldboete van 25 € x opdeciemen)
Ernstige strafbare feiten (wanbedrijf) zoals diefstal, fraude , S & V,… verzachtende omstandigheden
omgezet in overtreding (contraventionalisering)
(wanbedrijven worden gestraft met gevangenis van min. 8 dagen – max. 5j. of geldboete van 26 € x opdeciemen)
Verkeersmisdrijven
2. Rechtbank van Eerste Aanleg
≈ een verdachte persoon kan tegen gehouden worden door de verbalisanten gedurende 24u. , nadien
gaat de onderzoekrechter zien of het nodig is om hem langer tegen te houden. Zo ja, gedurende 5 dagen
binnen de 5 dagen Raadkamer
2.1 Raadkamer
= beslist of er voldoende aanwijzingen zijn van schuld tegen de verdachte in strafonderzoek. Zijn er voldoende
aanwijzingen, dan beslist de raadkamer om de verdachte voor de correctionele rechtbank te dagvaarden
2.2 Correctionele rechtbank
= een strafrechtbank die bevoegd is om uitspraak te doen over:
Ernstige strafbare feiten zoals diefstal, fraude, S & V,…
(gevangenisstraf van min. 8 dagen – max. 5j., werkstraf 45 – 300 uur, boete meer 143 €)
Gecorrectionaliseerde misdaden zeer ernstige strafbare feiten zoals moord, verkrachting
verzachtende omstandigheden niet voor het Assisen hof, maar correctionele rechtbank.
(gevangenisstraf opleggen van 5,10,15 of 20 jaar)
Hoger beroep tegen vonnissen van de politierechtbank
2.3 Strafuitvoeringsrechtbank
= gaat beslissen of je vervroegt kan vrij komen
2.4 Kamer voor de bescherming van de maatschappij
= zijn gaan beslissen over de internering van veroordeelden ten bescherming van de maatschappij
(Potpourri III-wet)
3. Hof van Assisen
= behandelt misdaden (zoals moord, verkrachting), politieke misdrijven en drukpersmisdrijven
Geen permanent strafrechtcollege
Wordt samengesteld als een beschuldigde naar het hof van assisen wordt verwezen
Bestaat uit 3 beroepsrechters en de jury (12)
Geen hoger beroep mogelijk wel cassatieberoep
4. Hof van Beroep
4.1 kamer van inbeschuldigingstelling (KI)
= Hoger beroep tegen vonnissen van de Raadkamer
bij zware misdrijven (moord of verkrachting) beslist de kamer of de
verdachte naar het assisenhof wordt verwezen of niet.
4.2 Correctionele kamer
= Hoger beroep tegen vonnissen van de correctionele rechtbanken (arresten worden dan uitgesproken)
5. Hof van Cassatie
= spreekt zich niet uit over feiten, maar over procedurefouten
fout vonnis verbroken /// geen fout ongewijzigd
6
,4. Werking in de tijd: de niet-retroactiviteit van de strafwet
= een latere strafwet kan geen vroegere gedraging strafbaar stellen. De strafwet kan niet terugwerken in de tijd.
Strafwetten wijzigen constant:
- nieuwe strafbaarstellingen worden ingevoerd (bv; niet meer roken op café)
- oude misdrijven zijn ineens niet meer strafbaar (bv; overspel is geen misdrijf meer)
- straffen worden zwaarder of lichter (bv; verkeer: snelheden)
Welke strafwet moet toegepast worden ? Twee principes:
1. De niet retroactiviteit van de strengere (materiële) strafwet
= een strengere strafwet kan niet retroactief toegepast worden op vroegere misdrijven die nog niet strafbaar waren.
Vb; Voyeurisme was vroeger niet illegaal, de persoon kan nu niet meer veroordeel worden van voyeurisme omdat
op het moment van de feiten niet in de strafwet omschreven was en kon hij dus niet weten dat dit strafbaar was
Niet toepassing op: tuchtmaatregelen, beveiligingsmaatregelen,…
2. De retroactiviteit van de mildere strafwet
= mildere strafwetten kunnen retroactief toegepast worden op vroegere misdrijven die strafbaar waren
Vb; overspel is niet meer strafbaar
- je pleegt overspel
- je wordt voor de rechtbank veroordeeld: strafbaar
- afschaffing van overspel in Sw.
- je pleegt overspel
- afschaffing van overspel in Sw.
- je wordt voor de rechtbank veroordeeld: vrij gesproken
- je pleegt overspel
- je wordt voor de rechtbank van eerst aanleg veroordeeld: strafbaar
- afschaffing van overspel in Sw.
- je wordt door het hof van beroep veroordeeld: vrij gesproken, retroactiviteit van de mildere strafwet
- je pleegt overspel
- je wordt voor de rechtbank van eerst aanleg veroordeeld: strafbaar
- je wordt door het hof van beroep veroordeeld: strafbaar
- afschaffing van overspel in Sw.
- Hof van Cassatie: strafbaar kijkt naar procedurefouten, hof van beroep heeft de wet toegepast
!!! Niet toepassing op !!!: verkeersinbreuken met doodslag de manier van rijden is veranderd
verkeersveiligheid is niet veranderd.
Tijdelijke wetten: ophokplicht voor kippen feiten gepleegd binnen de geldingsperiode
7
, 5. De werking van de strafwet in de ruimte
Art. 3 Sw.: Misdrijf op het Belgische rijk door Belgen of vreemdelingen wordt gestraft
Art. 4 Sw.: Misdrijf buiten het Belgische rijk door Belgen of vreemdelingen wordt niet in België gestraft
Territorialiteitsbeginsel:
- misdrijven gepleegd in België geldt de Belgische wet, ongeacht de nationaliteit van de pleger
- enkel toepasbaar tot het Belgische grondgebied
Misdrijven strafbaar in België: Belgische rijk
- eigenlijke territorium
- territoriale zee (kust tot 12 zeemijl)
- vreemde schepen in Belgische havens
Belgische wet bij verstoring van openbare orde, inroepen van Belgische autoriteiten, drugshandel,…
- misdrijven aan boord van Belgische schepen jurisdictie van België
- luchtruim boven Belgisch grondgebied
Misdrijven strafbaar buiten België:
- Art. 6 – 14 VT Sv.
- universalisme Art. 10 VT Sv:
“ eenieder kan in België vervolgd worden wanneer hij zich buiten het grondgebied van het rijk schuldig maakt aan… “
Bv; mensenhandel, verkrachting, terrorisme, bederf van de jeugd,…
6. De werking van de strafwet ten overstaan van personen
≈ strafrechtelijke immuniteit
De koning (Philippe/staatshoofd): is onschendbaar, kan niet vervolgd worden, maar burgerlijk
partij kan wel een schade vergoeding krijgen. Kan de koning laten aftreden de ‘Verenigde kamers’
De parlementaire immuniteit:
parlementaire onverantwoordelijkheid = een lid van kamer of senaat kan niet vervolgd worden
voor uitspraken die ze doen tijdens plenaire vergaderingen of commissievergaderingen doen
(Art. 58 Gw.)
parlementaire onschendbaarheid = kan niet vervolgd/ondervraagt worden gedurende de
ganse duurtijd van zijn parlementaire mandaat
(Art. 59 Gw.)
Buitenlandse staatshoofden: zei ook zijn onschendbaar op misdrijven
Diplomatieke ambtenaren: onbeperkte immuniteit in strafzaken, ook voor hun personeelsleden en gezinsleden
Speciale procedures: minsisters hebben geen strafrechtelijke immuniteit, wel een
onverantwoordelijkheid van meningsuitspraak in functie van hun beroep
8
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper svenvandenheuvel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 66579 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen