Samenvatting

Taal en AI: volledige samenvatting

0 keer verkocht

Vak
Taal en AI

Instelling
Vrije Universiteit Brussel (VUB)

Boek
Taaltechnologie ontrafeld

Dit document is de volledige samenvatting van het vak "Taal en AI" dat in het tweede jaar van de bachelor "toegepaste taalkunde" of als keuzevak in andere richtingen gegeven wordt. In de samenvatting worden zowel de lessen samengevat, als de documenten op canvas, de powerpoints, de gastles, de nodi...

[Meer zien]

Voorbeeld 4 van de 117 pagina's

Bekijk voorbeeld

Heel boek samengevat? Nee
Wat is er van het boek samengevat? 1-4
Geupload op 31 januari 2025
Aantal pagina's 117
Geschreven in 2024/2025
Type Samenvatting

taal en ai
taal
ttka
ttk
letteren
taaltechnologie
toegepaste taalkunde
keuzevak
ai
vub
vrije universiteit brussel

Taal en AI: grote samenvatting
Table of Contents
Inleiding tot de computationele taalkunde .......................................................... 5
Inleiding ................................................................................................................................................. 5
Wat is computationele taalkunde? .............................................................................................. 5

Is het AI of niet? ............................................................................................................................... 5

Taal en AI? ........................................................................................................................................ 6

Geschiedenis AI ............................................................................................................................... 6

Computationele taalkunde vs. natuurlijketaalverwerking ......................................................... 7

Computationele taalkunde ........................................................................................................... 7

Natuurlijke taalverwerking .............................................................................................................. 7

Taaltechnologische toepassingen: voorbeelden ....................................................................... 7

Wat is er zo moeilijk aan taal? ....................................................................................................... 8
Computationele syntaxis .................................................................................................................... 8
Inleiding ............................................................................................................................................ 8

Oneindige taal................................................................................................................................. 8

Woordenboek en grammatica ..................................................................................................... 9

Samenvattend overzicht .............................................................................................................. 13

Voorbeeldvragen .......................................................................................................................... 13
Computationele fonetiek en fonologie .......................................................................................... 13
Inleiding .......................................................................................................................................... 13

Terminologie ................................................................................................................................... 14

Spraak- articulatorische fonetiek ................................................................................................. 14

Spraak – akoestische fonetiek ..................................................................................................... 20

Spraak – auditieve fonetiek.......................................................................................................... 31

Voorbeeldvragen .......................................................................................................................... 33
Computationele distributionele semantiek .................................................................................... 33
Inleiding .......................................................................................................................................... 33

De distributionele hypothese ....................................................................................................... 34

De distributionele methode ......................................................................................................... 34

Compositionaliteit en adequaatheid voor redeneren ............................................................. 39

Samenvattend overzicht .............................................................................................................. 40

, Voorbeeldvragen .......................................................................................................................... 40
Wat is taaltechnologie? ........................................................................................ 41
Wat is taaltechnologie? .................................................................................................................... 41

Waarom is taal zo moeilijk? .................................................................................. 41
Watervalmodel .................................................................................................................................. 42

Taalkundige kennis ontrafeld: de essentiële bouwstenen ............................................................ 42
Voorbereidende stappen ............................................................................................................ 42

Morfologische analyse: de kunst van woordvorming ............................................................... 42
Syntactische analyse: de architectuur van taal ............................................................................ 43

Semantische analyse: de kracht van betekenis ............................................................................ 43

Discoursanalyse: taal in dialoog ...................................................................................................... 44

Pragmatiek en wereldkennis: wijsheid in woorden ........................................................................ 44
Pragmatiek ..................................................................................................................................... 44

Wereldkennis .................................................................................................................................. 45
Hoe leert een computer taal? .............................................................................. 45
Van regels tot taalbegrip: een regelgebaseerde aanpak .......................................................... 45

Een corpus vol kennis: leren uit data ............................................................................................... 45
1. Data: het belang van geschikte corpora ......................................................................... 46

Taak: verschillende benaderingen voor machinelearning ...................................................... 47

Automatische vertaling ......................................................................................... 50
Regelgebaseerde taalsystemen...................................................................................................... 51
Syntactische analyse .................................................................................................................... 51

Vauquois triangle........................................................................................................................... 51
Datagebaseerde systemen.............................................................................................................. 52

Netwerken met duizenden verbindingen ....................................................................................... 53

Verbanden tussen woorden ............................................................................................................. 54

Van spraak naar spraak.................................................................................................................... 54
Automatische spraakherkenning ................................................................................................ 55

Spraaksynthese .............................................................................................................................. 55

Chatbots ................................................................................................................. 55
Digitale assistenten: architectuur ................................................................................................ 56
Het prille begin: Turing en weizenbaum .......................................................................................... 57
Turning: turningtest ........................................................................................................................ 57

Weizenbaum: ELIZA ....................................................................................................................... 57

Parry-Chatbot ................................................................................................................................ 57

, ELIZA-effect..................................................................................................................................... 57

Chitchat .......................................................................................................................................... 57
Patronen of data ............................................................................................................................... 58

Je chatbot als compagnon de route ............................................................................................. 59

Automatische tekstgeneratie ............................................................................... 59
Een generiek taalmodel bouwen .................................................................................................... 60
Large Language Models .............................................................................................................. 60

Generative pre-trained transformer (GPT) ................................................................................. 61

Woordvectoren ............................................................................................................................. 64

Aandachtsmechanisme ............................................................................................................... 64
Van taalmodel naar tekstgenerator ............................................................................................... 65
Finetuning ....................................................................................................................................... 65
Taalmodellen straffen en belonen .................................................................................................. 66

Beperkingen en uitdagingen ........................................................................................................... 66
Wat is goed en slecht gebruik? ................................................................................................... 67

Ethiek ....................................................................................................................... 68
Data..................................................................................................................................................... 69
Bias .................................................................................................................................................. 69
Statistische discriminatie.................................................................................................................... 69
Bias overkomen ............................................................................................................................. 70
Hoe komen bedrijven aan data? .................................................................................................... 70

Privacybewaking ............................................................................................................................... 70

Aanbevelingsalgorithmes ................................................................................................................. 70

Fake news ........................................................................................................................................... 71

AI-technologie inclusiever maken ................................................................................................... 71
Ook kansen met taaltechnologie ............................................................................................... 71
Rechtvaardigheid en transparantie ................................................................................................ 71
Verantwoordelijkheid .................................................................................................................... 71

Transparantie ................................................................................................................................. 71
Richtlijnen UNESCO 2021 ................................................................................................................... 71

Respect voor milieu ........................................................................................................................... 72

Oefeningen computationele syntaxis ................................................................. 72
Identificeren van constituenten ....................................................................................................... 72

Herkennen van zinnen gegeven een lexicon en grammatica.................................................... 73

Genereren van zinnen gegeven een lexicon en grammatica ................................................... 76

, Schrijven van een lexicon en grammatica .................................................................................... 77

Oefeningen computationele fonetiek en fonologie .......................................... 79
Analyseer de gegeven spectrogrammen en golfvormrepresentaties ....................................... 79

Analyseren van klanken .................................................................................................................... 79

Analyseren van woorden.................................................................................................................. 84

Oefeningen semantiek ..................................................................................................................... 95

Bepaal de semantische gelijkenis van woorden gegeven een co-occurrentiematrix ............ 95

Bepaal de semantische gelijkenis van enkele woorden gegeven een co-occurrentiematrix 95

Oefeningen taaltechnologie ................................................................................ 96
Neurale netwerken ............................................................................................................................ 96

Zelfstudie oefeningen .......................................................................................... 101

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Focus op de essentie

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper TaalkundeVUBSTUDENT. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.