KRACHTIG KIJKEN NAAR
KINDEREN EN JONGEREN
1. INLEIDING
2. SPEL EN HET BELANG VAN SPEL VOOR DE ONTWIKKELING VAN KINDEREN
EN JONGEREN
Alle leeftijden spelen -> kaarten, gezelschapspelen, kubben,…
2.1. WAAROM SPELEN KINDEREN?
Waarom spelen kinderen?
- Natuurlijke neiging tot spelen (Singer)
- Kinderen hebben er plezier van
- Hebben een overlevingsinstinct -> wereld begrijpen + hoe handelen → via spel
- Ontsnappen van de werkelijkheid -> via fantasie ander leven creëren of aflsuiten
- Leren omgaan met onverwachte situaties bv: verstoppertje -> spanning,
uitdaging
- Ze kunnen via spel hun gevoelens en emoties uiten
Bv: ruzie mama en papa -> vadertje en moedertje spelen
➔ Ieder kind heeft recht op spel, Kinderrechtenverdrag
Vrij spel
- Alles is VRIJ SPEL
Bv: verzorgingsmoment, eetmoment,…
- Initiatief komt vh kind of de jongere zelf
- We krijgen zicht op hun belevingswereld
- Talenten komen bovendrijven
1: “Kinderen hebben een natuurlijke neiging tot spelen” (Singer & de Haan, 2013).
2: “It doesn't have a particular purpose, and that's what's great about play. If its
purpose is more important than the act of doing it, it's probably not play.” (Stuart
Brown)
- Als spel een doel heeft, dan is het geen spel meer. Een kind tekent en je vraagt
‘Wat teken je’? -> Je gaat nr een doel! Maar het proces is belangrijker
3: “Een mens is waarlijk mens, wanneer hij speelt” (Friedrich von Schiller)
1
,2.2. SPELVORMEN
2.2.1. SPELVORME N BABY
Bewegingsspel of lichamelijk spel (motorisch)
= spel waarbij kinderen de grote spiergroepen gebruiken
Bv: rollen, kruipen, klauteren, balanceren…
Tactiele spelletjes (sensorisch)
= spelletjes die de zintuigen prikkelen
Bv: voeldozen, voelzakjes, zingen , neuriën, zachtjes heen en weer bewegen, regenmaker,
spelen met licht en donker,…
Verschijnen en Verdwijnen!
2.2.2. SPELVORMEN PEUTER
Bewegingsspel
= Dingen IN beweging te zetten
Bv: poppenwagens, loopfietsjes, karren… speeltunnels waar ze doorheen kruipen,…
Manipulatief spel/creatief spel
=spel waarbij kinderen hun handen gebruiken
Bv: manipuleren en creëren, doosjes, flesjes, potjes met deksels, papier, zand, water,
speeldeeg, schelpen, knopen, wasknijpers,… maar ook: puzzels, duplo, insteekborden,
kralen, poppen uit- en aankleden, muziekinstrumenten, krijtjes, potloden,
knutselmateriaal,…
Rollenspel/fantasiespel
= het kind neemt een rol aan. Het verplaatst zich in iets of iemand in een
bepaalde situatie.
Bv: ik speel dat ik mama ben, een kabouter ben, aan het winkelen ben,…
2.2.3. SPELVORMEN KLEUTER
Bewegingsspel
= binnen en buiten wordt er bewogen
Bv: lopen, voetballen, klimmen, kruipen, klauteren, gooien, trampolines, wiptoestellen,
klimrekken, touwen, boomhutten…
Manipulatief/creatief spel
= geconcentreerd eb gefocust werkt hij of zij nr een product toe -> bewondering
geven!
Bv: Ik ga een kasteel bouwen!...
Rollenspel/fantasiespel
= spreekt speelthema af en welke rollen ze zullen aannemen
Bv: “Ik ben de dief en jij de politie, Nu moet je nr daar lopen hoor, wacht maar jij vuile
dief! Ik pak je wel”
2
, Regelspel
= In dit spel moet je de regels respecteren
Bv: gezelschapspelen, uno, memory, ook eigen spelletjes -> concept van winnen en
verliezen komt erbij!
2.2.4. SPELVORMEN LAGERESCHOOLKIND
Gevoelig vr uitdaging, spanning, fysieke inspanning en competentie
Bv: estafetten, gezelschapsspelletjes, bosspelen,…
Robinsonfase / Groepsspelen ook belangrijk!
Bv: kampen bouwen, tent maken
Passieve activiteiten
Bv: lezen, tv-kijken, gamen, computerspelletjes, spelen op de tablet -> goede balans
vinden
Thematisch werken -> aanwakkeren creativiteit
Bv: mopjes, raadsels,…
2.2.5. SPELVORMEN JONGEREN
Soms ‘te groot’ voor te spelen, soms spelen ze erop los
Bv: jeugdbewegingen, speelplein, …
We spelen bvoor altijd!
Bv: escape room, plagerijen op familiefeesten, spelen op de kermis, tv-programma’s met
quiz of strijd.
Oefeningen! Welke speelvorm?
➔ Bewegingsspel: verschijnen en verdwijnen
➔ Sensorisch spel: linten voelen, licht en donker
➔ Impuls: erachter lopen, kietelen, gaatjes maken id doos
➔ Bewegingsspel: hinkelen, huppelen
➔ Sensorisch spel: oren dicht, donkere bril
➔ Regelspel: niet vals spelen,..
3
