Samenvatting
Samenvatting Journalistiek en Democratie ()
- Instelling
- Vrije Universiteit Brussel (VUB)
Complete samenvatting van het vak (slides en nota's van de lessen)
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 48 pagina's
Voorbeeld 4 van de 48 pagina's
In winkelwagen1 beoordeling
Door: linakhomsi • 4 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Yasmine El Fadil – 2019-2020Samenvatting: Journalistiek en democratie
Les 1: Inleiding
Inhoudstafel:
Inleiding
Journalistiek in Democratische theorie
o Wat is democratie?
o Representatieve vs. Directe democratie
o 4 hedendaagse modellen van democratie
o De normatief-democratische functies van journalistiek
Democratie in Journalistieke theorie
o 5 stadia in de ontwikkeling van een journalistieke moraal
o 4 hedendaagse normatieve theorieën over de functie van journalistiek in
democratie
o Alternatieve modellen van journalistiek (en deontologie)
Wie helpt wie?
o Helpt de democratie de journalistiek?
o Helpt de journalistiek de democratie?
Journalistiek en democratie: de (ont-)knoping
o Mediagebruikers tussen burgers en consumenten, naar een empirisch
onderbouwde invulling van de link tussen journalistiek en democratie
o Leven na de ontknoping
Inleiding
Rol van journalistiek: democratie te behouden en ervoor zorgen dat iedereen een stem heeft
-> is maar deels waar.
J. Oliver: een humorist maar kan gezien worden als journalist -> zie video over journalistiek
->Zijn mening over de link tussen journalistiek en democratie: wat hij zegt is dat journalistiek
meer focust op anderen doelen (€) dan op democratie. Vb: DPG-media heeft al zijn bedrijven
in 1 stad, namelijk News City, samengebracht. Zorgt wel voor journalistiek maar voor minder
journalisten.
Er zijn 3 centrale concepten en relaties tussen:
- Democratie
- Journalistiek
- Burgers
1
, Yasmine El Fadil – 2019-2020
-> van Tönnies, DE
Deel I: Journalistiek in democratische theorie
1. Wat is democratie?
Demos: de mensen
Kratos: heersen
De term democratie wekt enkele vragen op: is een samenleving dat mag stemmen = aan een
democratie? Is het meer dan enkel stemrecht?
Vb: Rusland -> mogen stemmen, maar is het democratisch? Idem voor Turkije
D. Held: voor hem is democratie een familie van concepten, verantwoording afleggen aan de
burger. Verschillende vormen van democratie over de tijd heen. (1987, Models of
Democracy)
2. Representatieve vs. Directe democratie
Begin is rond de Verlichting (1715-1789):
Rond de Verlichting ontwikkelden politieke filosofen een democratische
maatschappelijke visie met centrale waarden, zoals:
o Rationaliteit
o Overeenstemming
o Rationele gedachte
o Orde
o Objectiviteit
o Vooruitgang
o Universele waarden
Rol van journalistiek: deze waarden promoten om de voorwaarden te creëren voor
een optimaal publiek leven
1.De representatieve democratie
Oorsprong in de 17e eeuw, in Engeland. Ze wouden de edelen betrekken in het nemen van
beslissingen. Edelen waren het beu dat er andere groepen, zoals arbeiders, begonnen te
ontstaan. -> Initieel was democratie = hoge klasse willen zichzelf distantiëren van de koning.
‘Burgers’ was vroeger = rijke mensen. Het duurde even voor ‘burgers’ = het hele volk.
Pragmatische overweging:
Opkomst natiestaten en bestuur van grote gemeenschappen
Representatie voorstellen als legitieme democratische keuze liet toe om
representatieve democratie voor te stellen als een bestuursvorm die:
2
, Yasmine El Fadil – 2019-2020
o Verantwoording aan de edelen mogelijk maakte
o Werkbaar was om grote territoria te overspannen
->Deze ideeën gradueel opgepikt door politieke filosofen in de 18 de eeuw als een mogelijke
maatschappelijke organisatievorm die dieperliggende, zich ontwikkelende liberale ideeën
kon mogelijk maken.
->Binnen dat liberale gedachtengoed stond individu centraal (niet zozeer maatschappij), en
de idee dat iedere burger vrij moet zijn om zijn eigen voorkeuren te volgen in religieuze,
economische en politieke zaken.
->Democratie niet zozeer als een doel op zich (gelijke inspraak voor iedereen), maar als een
middel om de ideale omstandigheden voor individuele vrijheid te creëren.
Representatieve democratie binnen liberale gedachtengoed:
Hobbes & Montesquieu ≠ Madison & Mill
Hobbes (VK, 1679): Welke vorm moet een staat aannemen om het nastreven van
eigenbelang mogelijk te maken?
o RD als staatsvorm die vrijheid biedt aan individu, maar tegelijk een sterk
staatsapparaat heeft om de (externe) gevaren van mensen te minimaliseren
Montesquieu (Fr, 1755): individuele vrijheid onmogelijk in repressief regime
o RD als garantie dat machthebbers hun macht niet misbruiken, door via
verkiezingen limieten te stellen aan de legitieme macht
o Scheiding der machten: de 3 machten controleren elkaar
=>Protectieve democratie met als doel: orde bewaren, algemeen belang primeert
over vrijheid, democratie als politiek besluitvoeringsmodel
Madison (VS, 1836): overheid moet in dienst staan van algemeen belang, niet van
goddelijke monarch
o RD als manier om wijze ‘patriots’ (=mensen die voor de staat hebben gevocht)
inspraak te geven, niet ‘het volk’
Mill (VK, 1873): overheid moet professioneel zijn om staat te kunnen leiden, terwijl
vrijheid ten dienste moet staan van menselijke ontwikkeling
o RD als enige compromis tussen soevereiniteit van het volk en nodige
professionaliteit van beleidsvoerders, maar tegelijkertijd als project van
menselijke excellentie
=>Ontwikkelingsdemocratie: menselijk potentieel te ontwikkelen, individuele
vrijheid primeert over collectief belang, democratie als maatschappelijk project
Parallel ontwikkeling van een systeem van politiek journalistiek:
Voor 1640s waren er publicaties die verslag uitbrachten over politiek, leger,
economie…, maar deze werden sterk gecontroleerd door de staat.
In 1640s was er een Engelse Burgeroorlog tussen monarchie en parlement. Tijdens
die oorlog hadden ze dus minder tijd om publicaties te controleren. Daarnaast was er
een stijgende vraag: door stijgende geletterdheid, nood aan informatie vrij van
koninklijke of clericale inmenging en de mogelijkheid om via de drukpers wijd te
verspreiden.
3
, Yasmine El Fadil – 2019-2020
o Geen journalisten zoals wij het vandaag kennen
o Enerzijds kozen journalisten de kant van de bourgeoisie (passioneel en
gekleurd)
o Anderzijds nood aan feitelijke informatie -> formalisering van het onderscheid
tussen nieuws en commentaar
Na de burgeroorlog, tegen 1700s, ontstaan van constitutionele monarchie, multi-
partijsysteem en modern politiek media systeem.
Eerste dagelijkse krant (Daily Courant) en eerste invloedrijke blad met politieke
commentaar (Review)
Dit ging gepaard met een definiëring van de normatieve verwachtingen van politieke
journalistiek in een democratie
Les 2:
2.Directe democratie
Oorsprong van directe democratie -> men kan terug tot Marx: hij gaf kritiek op de
representatieve democratie. Volgens hem werd er daar enkel gestreven naar eigen belang.
Vrijheid om te stemmen + vrijheid om eigen belang na te streven ≠ gelijkheid van klasse.
Klassenmaatschappij -> staat verdedigt de belangen van de dominante klasse = niet
democratisch:
- Politieke participatie <-> velen stemmen niet
- Parlementaire instituties <-> uitgehold door machtscentra
- Algemeen belang <-> beperkt door kapitaal
=>Zolang er een kapitalistisch systeem is, kan er geen democratie bestaan. Liberaal denken
valt voor hem samen met het kapitalisme, dus hij bekritiseert deze.
Voorstel van Marx: delegatieve democratie -> de samenleving indelen in verschillende kleine
communes, zelfbeheer, en dan het groot parlement ontstaan vanuit 1 persoon van elk kleine
commune en op die manier worden mensen zelf direct verkozen.
=>Directe democratie valt samen met niet-kapitalistisch systeem
Directe democratie (in de post-kapitalistische maatschappij): 2 delen
a) Socialisme:
a. Pyramide
b. Publieke functies: mensen met expertise kunnen een functie aannemen
c. Einde van klassenprivileges: dezelfde rechten voor alle klasse, rechten zoals
algemeen stemrecht
b) Communisme:
a. Collectief bestuur
b. Ad hoc taakverdeling
c. Einde van klassen, 1 grote klasse
=>Directe democratie: grotere link met de samenleving
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper yasmineelfadil. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 56326 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen