100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na je betaling Lees online óf als PDF Geen vaste maandelijkse kosten
logo-home
Eerder door jou gezocht
Eerder door jou gezocht
logo
Samenvatting KL Nederlands 2, academiejaar €4,49
In winkelwagen
Snel navigeren naar
Voorbeeld
  2.  
  3. Hogeschool Gent (HoGent)
  4.  
  5. Leerkracht Lager Onderwijs
  6.  
  7. Nederlands

Samenvatting

Samenvatting KL Nederlands 2, academiejaar

1 beoordeling
 7 keer verkocht

Een uitgebreide samenvatting van het vak KL Nederlands 2 uit het eerste modeltraject. De samenvatting bevat volgende hoofdstukken: didactiek spelling, didactiek schrijven, didactiek taalbeschouwing, vertellen in de klas, onthaalonderwijs voor anderstalige nieuwkomers, bevorderen leesplezier en taal...

[Meer zien]
Laatste update van het document: 4 jaar geleden

Voorbeeld 6 van de 54  pagina's

Document informatie

  • 26 mei 2020
  • 26 mei 2020
  • 54
  • 2019/2020
  • Samenvatting

Onderwerpen

Geschreven voor

Alle documenten voor dit vak (16)

1  beoordeling

review-writer-avatar

Door: noaduyck • 2 jaar geleden

Verkoper

avatar-seller
segerssilke

Ontvangen beoordelingen

Voorbeeld van de inhoud

Samenvatting KL Nederlands 2




1 DIDACTIEK SPELLING.......................................................................................................................4

1.1 SPELLINGSTRATEGIEËN.......................................................................................................................4
1.1.1 DE FONOLOGISCHE STRATEGIE...............................................................................................................4
1.1.2 DE REGELSTRATEGIE............................................................................................................................4
1.1.3 DE WOORDBEELDSTRATEGIE.................................................................................................................5
1.1.4 DE ANALOGIESTRATEGIE.......................................................................................................................5
1.2 INSTRUCTIEPRINCIPES........................................................................................................................5
1.2.1 INPRENTING.......................................................................................................................................5
1.2.2 ANALOGIEREDENERING.........................................................................................................................6
1.2.3 HET AANLEREN VAN REGELS..................................................................................................................7
1.3 AANPAK VAN HET SPELLINGSONDERWIJS................................................................................................7
1.4 EVALUATIE......................................................................................................................................7
1.5 TIPS VOOR EEN GOEDE SPELLINGLES......................................................................................................8
1.5.1 ZORG VOOR INSTRUCTIE.......................................................................................................................8
1.5.2 DOE AAN MODELLING..........................................................................................................................8
1.5.3 START ALTIJD AUDITIEF.........................................................................................................................8
1.5.4 LEER KINDEREN MEERDERE STRATEGIEËN GEBRUIKEN.................................................................................8
1.5.5 GEBRUIK DEZELFDE SPELLINGSREGELS EN TERMEN DOOR DE HELE SCHOOL......................................................9
1.5.6 GEBRUIK GEHEUGENSTEUNTJES..............................................................................................................9
1.5.7 HERHAAL EERDER BEHANDELDE SPELLINGSCATEGORIEËN.............................................................................9
1.5.8 GEBRUIK EFFECTIEVE OEFENVORMEN......................................................................................................9
1.6 DIFFERENTIATIE BIJ ZWAKKE SPELLERS...................................................................................................9
1.6.1 GEEF ZWAKKE SPELLERS MEER INSTRUCTIE- EN OEFENTIJD...........................................................................9
1.6.2 GEEF SNELLE FEEDBACK......................................................................................................................10
1.6.3 OEFEN EXTRA FONOLOGISCHE VAARDIGHEDEN........................................................................................10
1.6.4 GEEF ZWAKKE SPELLERS EEN OPZOEKBOEKJE...........................................................................................10
1.6.5 GEBRUIK KLANKGEBAREN OM LETTERS TE ONTHOUDEN............................................................................10
1.7 SPELLING ALS ONDERDEEL VAN HET DOMEIN SCHRIJVEN..........................................................................10

2 DIDACTIEK SCHRIJVEN..................................................................................................................11

2.1 INLEIDING.....................................................................................................................................11
2.2 DIDACTIEK VAN HET STELLEN (OVUR).................................................................................................11
2.2.1 FASE 1: ORIËNTATIEFASE....................................................................................................................11
2.2.2 FASE 2: OPDRACHT FORMULEREN........................................................................................................12
2.2.3 FASE 3: EERSTE VERSIE SCHRIJVEN.......................................................................................................12
2.2.4 FASE 4: REFLECTEREN EN HERSCHRIJVEN...............................................................................................12
2.2.5 FASE 5: VERZORGEN EN PRESENTEREN..................................................................................................12
2.3 HOE KUN JE KINDEREN OP HET SCHRIJVEN VOORBEREIDEN?.....................................................................13
2.3.1 HET GEBRUIK VAN VOORBEELDTEKSTEN.................................................................................................13
2.3.2 GERICHTE AANWIJZINGEN...................................................................................................................14
2.3.3 HARDOP DENKEN (WRITING ALOUD).....................................................................................................14
2.3.4 GEÏNTEGREERD LEZEN EN SCHRIJVEN.....................................................................................................15
2.4 WAT ZIJN DE INGREDIËNTEN VOOR EFFECTIEF SCHRIJFONDERWIJS?............................................................17

1

,Samenvatting KL Nederlands 2


2.4.1 MOTIVERENDE SCHRIJFOPDRACHTEN....................................................................................................17
2.4.2 ONDERSTEUNING VAN HET SCHRIJFPROCES.............................................................................................17
2.4.3 EXPLICIETE INSTRUCTIE IN SCHRIJFSTRATEGIEËN.......................................................................................17
2.4.4 EXPLICIET LEREN COMBINEREN VAN ZINNEN TOT COMPLEXERE ZINNEN........................................................18
2.4.5 GEBRUIK VAN EEN TEKSTVERWERKER....................................................................................................18
2.4.6 SCHRIJVEN BIJ VAKACTIVITEITEN (GEÏNTEGREERD SCHRIJVEN).....................................................................18
2.5 HOE KUN JE DIFFERENTIËREN?...........................................................................................................19
2.5.1 UITGANGSPUNTEN VOOR HULP AAN ZWAKKE SCHRIJVERS..........................................................................19
2.5.2 ZORG VOOR EEN POSITIEF KLASKLIMAAT................................................................................................19
2.5.3 LAAT KORTE TEKSTEN SCHRIJVEN..........................................................................................................20
2.5.4 REMEDIEER ÉÉN DEELVAARDIGHEID TEGELIJK..........................................................................................20
2.5.5 GEEF TIPS WAARBIJ KINDEREN IETS MOETEN DOEN..................................................................................20
2.5.6 SCHAKEL ZOVEEL MOGELIJK HULPMATERIAAL IN......................................................................................20
2.5.7 LEER KINDEREN SYSTEMATISCH REFLECTEREN..........................................................................................20
2.6 HOE KUN JE ZWAKKE SCHRIJVERS ONDERSTEUNEN..................................................................................21
2.6.1 PREVENTIEVE HULP...........................................................................................................................21
2.6.2 INSTRUCTIEVE HULP..........................................................................................................................21
2.6.3 REMEDIËRENDE HULP........................................................................................................................22
2.7 HOE KUN JE SCHIJFVAARDIGHEID EVALUEREN?......................................................................................25
2.7.1 UITGANGSPUNTEN VOOR DE BEOORDELING............................................................................................25
2.7.2 MOGELIJKHEDEN VOOR DE BEOORDELING..............................................................................................26
2.8 AFSLUITER.....................................................................................................................................27
2.8.1 KIJKWIJZER VOOR HET OPBOUWEN VAN SCHRIJFLESSEN............................................................................27

3 DIDACTIEK TAALBESCHOUWING...................................................................................................28

3.1 INLEIDING.....................................................................................................................................28
3.2 WAT ZIJN DE EINDTERMEN VOOR DE TAALBESCHOUWING........................................................................28
3.3 AAN WELKE VOORWAARDEN MOET GOED TAALBESCHOUWINGSONDERWIJS VOLDOEN?.................................29
3.3.1 HOE WERK JE INDUCTIEF?..................................................................................................................29
3.3.2 HOE WERK JE NORMAAL-FUNCTIONEEL?...............................................................................................30
3.3.3 HOE VERTREK JE VANUIT ECHTE OF REALISTISCHE CONTEXTEN?..................................................................30
3.3.4 HOE KAN JE TAALBESCHOUWING INTEGREREN IN ANDERE DOMEINEN EN LEERGEBIEDEN?...............................32
3.4 WELKE ONDERWERPEN BEHANDEL JE IN EEN LES TAALBESCHOUWING?.......................................................32

4 VERTELLEN IN DE KLAS..................................................................................................................33

4.1 INLEIDING.....................................................................................................................................33
4.2 WAT HOUDT VERTELLEN IN?.............................................................................................................33
4.3 WAAROM VERTELLEN?....................................................................................................................34
4.4 HOE ANALYSEER JE EEN VERHAAL?.....................................................................................................35
4.5 WELKE SOORTEN VERHALEN ZIJN ER?..................................................................................................36
4.6 HOE BOUW JE EEN LES VERTELLEN OP?................................................................................................36
4.7 HOE KAN JE VERTELLEN?..................................................................................................................37
4.8 AFSLUITER....................................................................................................................................39

5 ONTHAALONDERWIJS VOOR ANDERSTALIGE NIEUWKOMERS......................................................40

2

,Samenvatting KL Nederlands 2


5.1 WIE ZIJN DE ANDERSTALIGE NIEUWKOMERS?........................................................................................40
5.2 WAT IS ONTHAALONDERWIJS?..........................................................................................................40
5.3 TIPS VOOR HET ONTVANGEN VAN ANDERSTALIGE NIEUWKOMERS.............................................................41
5.3.1 TIPS...............................................................................................................................................41
5.3.2 TIPS OM GEVOEL VAN VEILIGHEID TE VERHOGEN.....................................................................................41
5.4 INZETTEN VAN DE THUISTAAL BIJ HET WELBEVINDEN IN DE KLAS................................................................42
5.4.1 CONCRETE WERKVORMEN..................................................................................................................42
5.5 INZETTEN VAN DE THUISTAAL ALS STEIGER BIJ HET LEREN.........................................................................43
5.5.1 CONCRETE OEFENINGEN/WERKVORMEN OM THUISTAAL TE BENUTTEN........................................................43

6 HOE KAN JE HET LEESPLEZIER VAN KINDEREN BEVORDEREN?......................................................45

6.1 INLEIDING.....................................................................................................................................45
6.2 ENKELE TIPS..................................................................................................................................45
6.3 BOEKPROMOTIE.............................................................................................................................46
6.4 GENRES IN DE JEUGDLITERATUUR.......................................................................................................49

7 TAALSENSIBILISERING...................................................................................................................50

7.1 WAT IS TAALSENSIBILISERING?..........................................................................................................50
7.2 WAT IS HET DOEL VAN TALENSENSIBILISERING?.....................................................................................52
7.3 METHODIEK TALENSENSIBILISERING....................................................................................................52




3

,Samenvatting KL Nederlands 2



1 DIDACTIEK SPELLING
1.1 SPELLINGSTRATEGIEËN
Onze spelling steunt op 4 beginselen:

 Het beginsel van de standaarduitspraak
 De analogie
 De gelijkvormigheid
 De etymologie

B EGINSEL VAN DE STANDAARDUITSPRAAK : woord wordt gespeld zoals het klinkt in het
Standaardnederlands.

Dit is het basisbeginsel van de Nederlandse spelling  elke klank wordt weergegeven door één
letter of één lettercombinatie.

B EGINSEL VAN DE GELIJKVORMIGHEID : hetzelfde woord wordt zoveel mogelijk op dezelfde manier
geschreven  vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’vb. vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’‘handdoek’ vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’omwille vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’van vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’‘hand’

B EGINSEL VAN DE ANALOGIE : woorden die op overeenkomstige wijze worden gevormd, worden op
overeenkomstige wijze geschreven.

Dit beginsel wordt voornamelijk gebruikt voor de spelling van verbindingsklanken bij
samenstellingen en bij uitgangen van verbuiging en vervoeging  vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’ vb. vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’ dorpsstraat vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’ naar vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’ analogie
dorpsplein

B EGINSEL VAN DE ETYMOLOGIE : de spelling van een woord wordt bepaald door de vroegere vorm of
de historische spelling van het woord  vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’vb. vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’ei/ij, vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’au/ou

Wanneer je twijfelt aan de aan de spelling van een woord, ga je redeneren. Hierbij kan je terugvallen
op verschillende strategieën. Het zijn deze strategieën die we de kinderen moeten aanleren.
Uiteraard moet je voor bepaalde woorden soms meerdere strategieën gebruiken.

VERSCHILLENDE STRATEGIEËN

1.1.1 DE FONOLOGISCHE STRATEGIE
 De elementaire spellingshandeling
o Eerste strategie die kinderen leren
o Kan enkel gebruikt worden voor klankzuivere woorden
 Klankclusterstrategie
o Gebruikt voor klankgroepen
o Sommige klangroepen worden in het Nederlands steeds op dezelfde manier gespeld.
 Vb. vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’‘nk’, vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’‘aai’,’eeuw
 Kinderen moeten dus weten welke gehelen klankclusters vormen en welke
grafeemcluster daar aan gekoppeld wordt.

1.1.2 DE REGELSTRATEGIE
 wanneer we een regel moeten toepassen om een woord te spellen

Vb. vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’de vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’verenkelingsregel vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’en vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’de vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’verdubbelingsregel, vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’de vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’regels vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’voor vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’het vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’spellen vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’van vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’verkleinwoorden vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’en
meervoudswoorden, vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’de vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’regels vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’voor vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’het vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’spellen vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’van vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’werkwoordsvormen. vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’



4

,Samenvatting KL Nederlands 2


1.1.3 DE WOORDBEELDSTRATEGIE
Voor woorden die niet met de fonologische en de regelstrategie gespeld kunnen worden omdat er
meerdere grafemen mogelijk zijn voor hetzelfde foneem. Denk maar aan de grafemen ‘au-ou’ ej ‘ei-
ij’. Deze woorden worden gespeld volgens het etymologisch principe. Kinderen moeten gewoon
weten of onthouden hoe deze woorden gespeld moeten worden.

1.1.4 DE ANALOGIESTRATEGIE
De speller schrijft het onbekende woord door het te associëren met een bekend woord. Deze
strategie is niet altijd even betrouwbaar.

Strategie Term van basisonderwijs Handeling
 Fonologische strategie: Hoorwoorden/ luisterwoorden Je schijft het woord/ de
elementaire spellingshandeling klankcluster zoals je het hoort
en klankclusterstrategie Vb. vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’muis
 woordbeeldstrategie Weetwoorden/ Oproepen van een woordbeeld
onthoudwoorden (moet wel eerst zijn ingeprent)
Vb. vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’ijs
 regelstrategie regelwoorden Toepassen van een regel
Vb. vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’rib, vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’sokken, vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’teken

 analogiestrategie Net-alswoorden Vergelijk met een bekend
woord (ik schrijf dit woord
hetzelfde als)
 hulpstrategie Toepassen van ezelsbruggetje
Vb. vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’ Ik vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’ ga vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’ onmiddellijk vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’ slapen
met vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’ twee vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’ dekens vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’ en vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’ twee
lakens. vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’


1.2 INSTRUCTIEPRINCIPES
1.2.1 INPRENTING
eerste leerjaar:

 Aanleren van elementaire foneem-grafeemkoppeling en van klankcluster-
grafeemclusterkoppeling.
 Daarnaast zijn er veel Nederlandse woorden waarvan de spelling niet beredeneerd kan
worden.
o Spelling onthouden  woordbeeldstrategie nodig

De leerkracht moet dus de visuele woordvorm bewust aanbieden met aandacht voor:

 Opbouw van het woord
 De klankstukken
 De betekenis
 De volgorde van de grafemen.

Effectieve trainingsvorm: het woord laten zien, daarna het woord hardop lezen en het nadien zonder
het nog te zien hardop spellen.

Ook een visueel dictee blijkt een zeer effectieve vorm.

V ISUEEL DICTEE

5

, Samenvatting KL Nederlands 2


Stap 1: De leerkracht zegt het woord hardop. Wacht even, zodat de kinderen er over kunnen
nadenken en in gedachten letters te koppelen aan het klankbeeld.

Stap 2: De leerkracht schrijft het woord duidelijk op het bord terwijl de leerlingen gericht
observeren. Schrijf het woord dus niet vooraf op het bord. De leerlingen moeten kijken hoe het
woord ontstaat.

Stap 3: De leerlingen benoemen wat er moeilijk is aan het woord. De spellingsmoeilijkheid wordt
met kleurkrijt aangeduid.

Stap 4: De leerlingen observeren nog eens aandachtig. Het woord wordt afgedekt met een strook
papier. De leerlingen schrijven het woord in de lucht.

Stap 5: Het woord wordt opnieuw getoond. De leerlingen observeren aandachtig. Het woord wordt
afgedekt. De leerlingen schrijven het woord met de vinger op de bank.

Stap 6: Het woord wordt voor de laatste keer getoond. De leerlingen kijken aandachtig. Het woord
wordt afgedekt of verwijderd. De leerlingen schrijven het woord nu op een blad of in hun dictee- of
werkschrift.

Stap 7: Het woord wordt getoond en de leerlingen controleren (letter per letter) of ze het woord
juist gespeld hebben.

Stap 8: Kinderen spreken het woord uit, zodat woord- en klankbeeld weer aan elkaar gekoppeld
worden.

 Voor oudere leerlingen in de tweede en derde graad kunnen stap 4 en 5 weggelaten worden.

Probeer de inprentingsoefeningen motiverend te maken via:

 Spelletjes
 Inzetten van apps
 …

Sommige methodes gebruiken een lied als ondersteuning  vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’het vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’ei-lied vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’en vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’het vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’au-lied

BELANGRIJK: aandacht voor het woord als geheel

 Invuloefeningen met slechts een deel van het woord zijn dus minder effectief.



1.2.2 ANALOGIEREDENERING
 De leerlingen leren eerst een grondwoord dat de basis vormt voor een bepaalde categorie  vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’vb.
‘nacht’ vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’als vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’grondwoord vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’voor vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’‘macht’

 Deze redenering heeft ook nadelen  niet makkelijk om te bepalen of een woord bij een
bepaald grondwoord past of niet
 Voor de spelling van de tussenletter -s bij samenstellingen is deze redenering wel handig 
vb vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’‘stationsplein’ vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’als vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’grondwoord vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’van vb. ‘handdoek’ omwille van ‘hand’‘stationsstraat’




6

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Focus op de essentie

Focus op de essentie

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper segerssilke. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 67418 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen
€4,49  7x  verkocht
  • (1)
In winkelwagen
Toegevoegd