Samenvatting

Geschiedenis van privaatrecht (C01B1A) - volledige samenvatting

0 keer verkocht

Instelling
Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)

Volledige samenvatting van het boek, aangevuld met lesnotities en powerpointslides Ben hiermee geslaagd in eerste zit met een 17/20 en heb het uitgeleend aan veel vriendinnen die het ook een goede samenvatting vonden

[Meer zien]

Voorbeeld 7 van de 99 pagina's

Bekijk voorbeeld

Geupload op 12 februari 2025
Aantal pagina's 99
Geschreven in 2023/2024
Type Samenvatting

€7,96

Ook beschikbaar in voordeelbundel v.a. €28,49

In winkelwagen

Opslaan

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na je betaling
Lees online óf als PDF
Geen vaste maandelijkse kosten

Ook beschikbaar in voordeelbundel (1)

Samenvattingen Rechten 2de bac, 1ste semester

€ 31,34 € 28,49 4 items

1. Samenvatting - Geschiedenis van privaatrecht (c01b1a) - volledige samenvatting
2. Samenvatting - Internationaal recht (c03k2a) - volledige samenvatting
3. Samenvatting - Europees recht (c03k2a) - volledige samenvatting (in engels)
4. Samenvatting - Logica en argumentatieleer (c01b6a) - volledige samenvatting
Meer zien

lOMoARcPSD|256052

2023-
2024

Geschiedenis van
het Privaatrecht
PROF. VAN HULLE INGE
2023-2024

1

,2

, Inleiding
Privaatrecht <-> Publiekrecht
= horizontale rverhouding tussen individuen = verticale rverhouding tussen individuen &
staat & tussen staatsorganen
 Totstandkoming onderscheid: Franse revolutie

Les 1: De Europese geschiedenis van het privaatrecht in
vogelvlucht
Historiografie van het privaatrecht
= interpreteren van de geschiedenis zelf
≠ objectief
 Oude Rome: juridisch denken beïnvloed

Wat?
Herontdekking codex Justinianus in 11de eeuw
-> Receptie vd codex in verschillende delen van Europa
-> Duitsland: sterke receptie want geen sterk gezag

-> 1495: Hoger gerechtshof opgericht voor bescherming en toepassing vh gewoonterecht
-> MAAR zoveel verschillend gewoonterecht dat ze enkel konden terugvallen op RR

-> Frankrijk:
Zuiden; RR = gewoonterecht
<->
Noorden; Koning bedreigd door het RR en liet eigen gewoonterecht codificeren

-> Italië: corpus Iuris van Justinianus + opkomst vd Glossatoren en Commentatoren

-> Bartolus Saxoferrato; interpretatieregels
-> Gewoonterecht wordt conform met RR geacht om strijdigheden te voorkomen

-> Engeland: al centraal gezag DUS bijna geen receptie
-> Enkel in civiele rechtbanken ALS bevoegd voor internationale aangelegenheden

Paul koshaker (19de-20ste eeuw): belangrijk figuur!
Waarom?
Dominante discours:
Sinds jaren 1980: ‘Europese’ geschiedenis vh privaatrecht
-> Ius commune = grondslag vh privaatrecht
=> Verbindt ons gemeenschappelijk
-> Nationaal
-> Continentale rechtsgeschiedenis
-> In Engeland quasi geen receptie
-> Uniek; gelijkaardige revoluties vinden we niet terug ergans anders in de wereld

Paul Koschaker (19de-20ste eeuw)
-> Werken = basis vd juridische rechtsgeschiedenis
-> Teloorgang van Romeins recht omkeren

3

,Koschaker’s argument
Context: precaire positie van Romeins recht onder nazisme:
Crisis
à Nazisme: komaf maken met vreemde RR DUS men moet germaanse recht herontdekken
à Plaats maken voor Duits gewoonterecht
à Probleem: Romeins recht geeft achtergrond mee voor onduidelijk Duitse wetboek
(< Kochaker: RR ten onrechte verdwenen)

Introductie van het BGB (= Duits burgerlijk wetboek) in 1900
= nieuwe basis vd studie vh privaatrecht
-> Koshaker: schuld van verdwijning RR niet op nazisme gestoken, WEL op opkomst BGB
-> RR enkel voor historisch-filologische studie gebruikt
= studie die betekenis van Latijnse termen achterhaalt

“Maar de Duitse Romanistiek - die rond de eeuwwisseling toonaangevend was en waarvan het
voorbeeld de ontwikkelingen in andere landen beïnvloedde - vluchtte in de laatste 20 jaar van de
19e eeuw naar de zuivere geschiedenis om een vakgebied voor zichzelf veilig te stellen, dat geen
ander doel had dan het Romeins recht als historisch fenomeen te begrijpen. ... Zo werd Romeins

Rechts steeds meer een wetenschap voor specialisten, professoren en steeds minder voor alle
juristen.”

Koschaker, P. (1938), Die Krise des römischen Rechts und die romanistische Rechtswissenschaft –

Historische School van von Savigny (19de eeuw) + de Pandektisten vs. de Germanisten
Von Savigny = grondlegger vd historische school
-> Stelling: recht = product van historische proces
-> Vloeit voort uit specifieke geschiedenis vh volk

Duitse gebieden: Romeins recht (WANT sterke receptie zie eerder)
-> Rechtsonzekerheid in Roomse rijk WANT verschillende vormen van lokaal recht
à Oplossing: hoogste rechtsorgaan = Reichskammergericht
à Toepassing secundaire rechtsbron: Romeins recht (= oorspronkelijk gewoonterecht)

Splitsing binnen de school:
Pandektisten met gewoonterecht <-> romanisten/pandektisten
 Pandektisten (= volgers van von Savigny): studie vd codex Justinianus & vd
commentaren vd glossatoren
-> Geen aandacht meer voor primaire bron vh Romeins recht hierdoor
= ahistorische benadering vd Digesten (RR) WANT komt niet overeen
met hoe die in het begin tot stand komen (= primaire rbron)
 Germanisten: WEL historische benadering
-> MAAR: gemarginaliseerd (minder belangrijke rol in gesch. Dan
pandektisten)

 Nood aan: terugkeer naar het originele programma van von Savigny: studie van RR in haar
volledigheid
≠ alleen relevant voor Duitsland MAAR voor heel Europa

Dominante discours
‘Grand narrative’ van Europese rechtsgeschiedenis: herontdekking-receptie-codificatie
-> Herontdekking RR 11de eeuw
-> 15de eeuw: verschillende nationale recepties vh RR: Duitsland, Frankrijk en Engeland
4

,-> ’Europees’ verhaal WANT Romeins, Christelijk, Germaans = gemeenschappelijke cultuur

Groot succes → Waarom?
Geschreven in 20ste eeuw & zeer populair na WOII
 WANT nood aan iets anders dan NAZI-staat
-> Nationalisme ≠ meer interessant
-> Nood aan: eenheid na verdeeldheid door nationalisme, het fascisme & WO II
-> Koschaker schreef dit obv onderzoek uit 19e eeuw over rechtsgeschiedenis vh
gewoonterecht
-> Ironie: geschreven onder nationalisme!

Invloed op hele rechtshistorische discipline:
o ‘Europa’ dominant aanwezig = eigenlijk enkel West-Europa
-> Ook Spanje en Portugal beginnen deel uit te maken vd rechtsgechiedenis door einde vd
dictatuur + toetreding EU

o Vooral Romins privaatrecht + ME
-> Waar we gemeenschappelijke germaanse cultuur
terugvinden
o Juristenrecht
-> Gaat over: studie van wat juristen geschreven hebben over RR (= het geleerde recht)
-> Ander niet Europees

o Institutionele verankering (vd dominante dicsours) → Helmut Coing
o Verhaal doorgetrokken tot aan codificatiebeweging
 Codificatie = nationaal gebeuren
-> Weinig geweten over evoluties vd rechtstakken ih privaatrecht id 19 de-20ste
eeuw
 Juristenrecht → natiestaat → Europa

Examenvraag: Leg uit hoe de volgende fragmenten illustratief zijn aan de grand narrative
‘Er was eens een tijd – het is nog niet zo heel lang – geleden – dat er een echt Europees

privaatrecht bestond. Het was de tijd vóór de grote codificaties van de achttiende en negentiende
eeuw, (…), toen Europa weliswaar politiek was verdeeld, maar werd bijeengehouden door het
gezamenlijke bezit van een ‘gemeen recht’, een ius commune.’

‘Deze (betrekkelijke) eenheid werd veroorzaakt door het gezag dat werd gehecht aan het zogeheten
‘Corpus Iuris Civilis’, de codificatie van het Romeinse recht die in de jaren tussen 529 en 534 was
vervaardigd op last van de Byzantijnse Keizer Justinianus’.

‘De ontdekking van dit deel van Justinianus’wetboek (de Digesten of Pandecten) in de tweede helft van de
elfde eeuw markeert het begin van de zegetocht van het Romeinse recht door Europa.’

‘Het is daarom geen toeval dat een leraar uit één dezer scholen, Irnerius (…), de grondslag van de
moderne Westeuropese rechtsgeleerdheid heft gelegd. Omstreeks het midden van de elfde eeuw
begon hij in de Italiaanse stad Bologna gespecialiseerd onderwijs te geven in het Romeinse recht
en hij deed dit aan de hand van het Corpus Iuris (…). Uit zijn onderwijs ontwikkelde zich de
universiteit van Bologna.

‘Terwijl het Romeinse recht een enorme invloed verwierf in de gebrieden behorend tot het Heilige

5

,Roomse Rijk, was die al minder in Frankrijk en was hij nagenoeg (niet geheel) te verwaarlozen in
Engeland.

6

, lOMoARcPSD|256

‘De juridisch-culturele eenheid die door het gezag van het ius commune in Europa was geschapen,

bracht desondanks geen uniformiteit van recht. Men begreep zeer goed dat er niet zoiets bestond
als een uniform Europees ius commune.’

Nieuwe tendensen
o Naunce: de grand narrative wordt steeds meer en meer ondergraven
-> Verhaal = genuanceerder
-> Geschiedenis vh recht ≠ enkel geschiedenis vh privaatrecht
-> Codificatiebeweging kan je niet begrijpen zonder geschiedenis van publiekrecht,
strafrecht, arbeidsrecht…

o Integratie van common law en continentale rechtstradities
-> Vb: door kolonisatie

o Meer Europa MAAR OOK minder Europa
-> WANT meer aandacht voor invloed dat niet-westers recht heeft gehad op westers
rechtsysteem
-> Terugkoppeling van niet-westers recht naar ons recht (vb: doctrine slavernij)
-> Meer aandacht voor niet-westerse rechtstradities

o Meer geschiedenis van modern privaatrecht

o Meer praktijk vh recht (= rechtspraktijk)
-> Studie vh geleerde recht minder belangrijk: meer aandacht voor hoe mensen het recht
beleven
-> Bij privaatrecht niet zo eenvoudig: gaat over lokaal gewoonterecht

Reflectievragen tekst 1:

- Welke scharniermomenten voor de vroege Europese rechtsgeschiedenis worden in de
tekst door de auteur aangereikt?
- Hoe verschilde volgense de auteur de receptie van het Romeins recht in Frankrijk, de
Duitse gebieden en England?

Reflectievragen tekst 2:

- Welke elementen en regio’s is men in het standaardnarratief van de
Europese rechtsgeschiedenis vergeten?
- Welke rol heeft de Duitse intellectuele en institutionele context gespeeld in
het tot stand komen van dit narratief?

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Focus op de essentie

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper louisebeerts. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,96. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 70713 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen

Laatst bekeken door jou

Tentamen (uitwerkingen) ·

(0)