College aantekeningen

Historische inleiding van het privaatrecht samenvatting

0 keer verkocht

Instelling
Vrije Universiteit Brussel (VUB)

Ik verkoop mijn samenvatting voor het vak Historische Inleiding van het Privaatrecht. Het is een volledige en gestructureerde samenvatting waarin zowel de hoorcolleges als de PowerPoint-presentaties zorgvuldig zijn verwerkt. Ik heb deze zelf gebruikt bij mijn examenvoorbereiding en behaalde hie...

[Meer zien]

Voorbeeld 4 van de 43 pagina's

Bekijk voorbeeld

Geupload op 24 februari 2025
Aantal pagina's 43
Geschreven in 2023/2024
Type College aantekeningen
Docent(en) Dave de ruysscher
Bevat Alle colleges

historische inleiding van het privaatrecht

€8,16

In winkelwagen

Opslaan

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na je betaling
Lees online óf als PDF
Geen vaste maandelijkse kosten

SMVT PRIVAATRECHT
• Wat is rechtsgeschiedenis
Recht was voor juristen in de 17e eeuw precies een wetenschap: moord = altijd strafbaar zoals
dat 1+1=2

→ Er zijn regels die universeel zijn

Juristen toen (natuurrechtjuristen): veronderstelden dat recht vaststaat en iedereen ze zo moet
accepteren

Ze kijken niet naar de geschiedenis van het recht → dan heeft rechtsgeschiedenis geen zin?

Volgens hen als je lang genoeg logisch nadenkt komt je antwoord wel

Er was geen nuance, evolutie of verandering nodig: het is zo, klaar, het is perfect zoals het is

Bv: art 1674 B.W.

Conflict tussen koper en verkoper: als de verkoper wordt benadeeld (minder krijgt dan zeven
twaalfden) = vernietiging van verkoop

Retroactiviteit van de verkoop: verkoper krijgt huis terug en koper krijgt geld terug

Bv: huis = 120 000 waard maar verkoper heeft het voor 70 000 verkocht

Hoelang is dit recht geldig: ingevoerd in 1804 in Code Civil (maar vele ouder, gaat terug tot 6e
eeuw)

Deze wet staat niet meer in het nieuw burgerlijk wetboek: in de praktijk gebeurt het bijna nooit
dat iemand zeven twaalfden benadeeld wordt

Waarom was het dan ooit in ons wetboek als het onlogisch/onpraktisch is: om het te begrijpen
moeten we terug naar 530 (na val West Romeinse rijk) → keizer van Oost-Romeinse rijk =
Justinianus → woelige periode in ORR (pest, inflatie…) → boeren gingen hun boerderijen
verkopen om toch iets van geld te hebben → vele boeren verkopen hun huizen dus de prijzen
dalen enorm → rijken kopen deze huizen spotgoedkoop over → deze regel was er dus om in een
crisisperiode de zwakke partij te beschermen

Waarom 7/12: in tijd van Justinianus was het simpel: de helft MAAR er werd over gediscussieerd
→ sommige wouden er ¾ van maken dus hebben ze een compromis gesloten & er 7/12 van te
maken

Koper is lang in het Romeins rijk niet beschermd geweest: uitspraak ‘koper pas op’ voor je iets
koopt → als het dan tegenvalt dan is het jouw fout moest je maar beter zien wat je koopt

Door laagje per laagje terug te gaan kan men zien of een wet nu nog nuttig is

Veldwetboek: wetten rond alles dat te maken heeft met landbouw

Artikel 14 in nog nooit gebruikt geweest → sommige regels zijn eerder folkloristisch dan
praktisch of nuttig

Vaak zijn juristen lui en willen ze zaken niet aanpassen:

• De term keizer stond nog tot 1949 in ons BW

, • Afstanden stonden in myriameters in ons BW

• Foute termen om mensen mee aan te duiden: gebrekkigen voor mensen met een
beperking

Path dependence: makkelijk om iets te doen dat al gedaan werd dan om iets nieuws te
bedenken

• Azerty: meest gebruikte letters stonden het verst van elkaar in typmachine voor
functionaliteit van machine → nu gebruiken we geen typmachine MAAR toch gebruiken
we dezelfde volgorde

• Echtscheiding via rechtbank: je moest naar de rechtbank, de rechter vroeg of beiden
wouden scheiden en ze moesten handtekenen ook al waren beide partijen al akkoord →
waarom? Restant van de canonieke recht: de rechter zou proberen het echtpaar uit een
scheiding te praten/hen te ontmoedigen om te scheiden

• Waarom is er rechtsgeschiedenis
Waarom: om recht vandaag te begrijpen moeten we voorgaande processen onderzoeken

• Bronnen van het recht
Meest bekende formele bron: wetten

- Wetgeving door machthebbers: wetten gemaakt door parlement
- Rechtspraak: vonnissen en uitspraken van rechters
- Rechtsleer: teksten/boeken/artikels geschreven door profesoren, juristen
- Gewoonte: voor een lange tijd de belangrijkste bron van recht (  nu wetten, grondwet)
Niet alle bronnen evenwaardig: wetten zijn meer waard dan rechtspraak, rechtsleer, gewoonte

! Deze hiërarchie niet altijd zo geweest doorheen de geschiedenis!

Materiele bronnen: aanleiding tot een rechtsregel (een situatie/juridisch probleem)

Formele bronnen: de verschijningvormen

• Romeins recht: waarom
Waarom: belangrijk geweest voor Belgisch recht, vele regels nu gebaseerd op regels van toen

Er kwam een nieuwe manier van procederen: een meer modern systeem van procesrecht

(6e eeuw v.C.) typevordering: een lijst van mogelijke procedures dat rechter behandelt, je kan
niet over alles een proces voeren

→ Waarom: ter bescherming van rechtbank, zodat de rechters niet lastiggevallen werden met
kleine kwesties → die moet je zelf maar oplossen

→ Je moest ook heel specifiek aantonen dat jouw probleem deel maakt uit die lijst & je recht
hebt op een proces

Rechtsleer: juristen gaan een invloed krijgen in het formuleren van romeins recht en hierdoor
gaat het meer open worden en verdwijnen typevordering, het wordt meer flexibel

Hierna wetgeving belangrijkere rol als formele bron

Samenleving gaat veranderen dus het recht moet zich ook aanpassen

,Typevordering begint bij de landbouw → handel in RR bloeit & brengt bepaalde conflicten met
zich mee → juristen komen eigenlijk op om antwoorden te hebben voor juridische vragen over
handel

• Romeins recht: Wat

Waarom werd wetgeving belangrijkste bron van recht in naklassiek recht: verandering politieke
systeem; er komt een keizer die tegen kritische juristen is, dus hij gaat juristen vervangen door
ambtenaren die zijn visie op recht uitvoeren → belang van rechtsleer neemt af doordat het
beperkt wordt door de keizer → wetgeving (door de koning gemaakt) belangrijkste bron van recht

Voorklassiek recht: handel begint te bloeien in R.R. dus er is nood aan regels & procedures om
geschillen op te lossen

• Romeins recht: Archaïsch recht:
Koningstijd: ca. 600 V.C. – 509 V.C./451 V.C.

Ontstaan van Rome: nederzetting rond Tiber 800 v.C. → 7 kleine dorpjes vormen op
bergen/verhoging → aanvankelijk weinig met elkaar te maken MAAR twee honderd jaar later rond
700 v.C. beslissen ze om één te worden en om o.a. samen te vechten

Instellingen:

Koning: legeraanvoerder, opperpriester, hij wordt beschouwd als Jupiter (belangrijkste god) op
aarde

Pontifices: ‘priesters’ die op forum lopen en processen voeren (eigenlijk rechters)

Comitia curiata: groep elite (oudsten) die raad gaven aan koning, heel vaak werd er over oorlog
gediscussieerd

Patriciërs wonen op Palatijn, voeren later ook handel (koning, pontifices, comitia curiata)

Plebejers: zijn er later bijgekomen naarmate de stad uitbreidde, een lagere ‘klasse’

Een probleem: plebejers worden talrijker

, midden 5e eeuw v.C.: spanning komt tot uitbarsting → koning wordt afgezet omdat hij te
dictatoriaal was → patriciërs gingen koning wegjagen → er wordt een republiek gecreëerd →
plebejers willen ook macht nu de koning weg is → maar patriciërs blijven enige die iets te zeggen
hebben → probleem: plebejers zijn talrijker & de gene die al het arbeid uitvoeren (integraal) →
plebejers dreigen te stoppen met werken → oefenen zo druk uit → patriciërs verplicht om na te
denken over hervorming van systeem → plebejers mogen nu ook meedoen in romeinse
instellingen & kregen bepaalde rechten dat voordien enkel voor patriciërs waren

Stadsgrens: grens tussen stedelingen en campus
martius → de campus martius was voor soldaten en
goden = hier ziet men al een overlapping tussen geweld
en goddelijkheid (dit komt vaak voor in romeinse
gedachtengoed) → ze geloven dat oorlog de goden raakt
→ oorlog voeren moet dan ook op een heel rituele
manier

Waarom zo een belang aan ritueel: geloofden dat als ze
een ritueel al honderd jaar doen dan komt het van een
tijd waar de goden zelf het ritueel hadden overgegeven = het is dus heel belangrijk om dit ritueel
uiterst perfect te doen om de goden blij te houden

Beschouwde oorlog voeren als noodzakelijk & zelfs een deugd → soldatenwaarden als basis
voor hun maatschappij (dapperheid, discipline…)

Oville =schaapskooi → de mannen van de verschillende wijken kwamen samen en hier gingen ze
rond wetsvoorstellen stemmen

Marsveld = heilig, naam van een god, plaats waar oorlog werd gevoerd

Capitool is belangrijkste heuvel: hier woont koning → hier is ook troon van Jupiter → nog eens
een overlapping tussen macht en goden = er werd beschouwd dat de koning het nauwste
verbonden was met Jupiter

Palatijn: hier wonen belangrijkste burgers (patriciërs)

Hut van romulus: stichter van Rome

Forum: marktplaats, juristen en rechters bevonden zich hier, hier werden ook zaken publiek
gemaakt, als je iets kocht dat werd het hier overhandigt zodat iedereen het kon zien

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Focus op de essentie

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rechtenstudent005. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.