Hoofdstuk 1 - Bouw en inrichting van het operatiecomplex
1.1Inleiding
Veilige omgeving door juiste inrichting OK.
1.2Ligging
Operatiezalen moeten gegroepeerd zijn in het OK.
o Een uitzondering mag gemaakt worden op ambulante patiënten, spoedgevallen
en verloskundige ingrepen.
Een inrichting gelegen buiten het OK moet een volledig afgezonderd paviljoen zijn of
centraal maar volledig afgesloten met een afzonderlijke lift.
1.3Lokalen
Operatiezalen
Recovery
Pre-anesthesieruimte
Scrubruimte
Sas
Sterilisatieruimte,…
1.4Indeling van het complex
Doel: OK = veilige omgeving!
Het voorkomen van kruisinfectie heeft een hoge prioriteit bij degene die zh
ontwikkelen.
1.4.1 Sluiszone
De toegang ertoe kan voortdurend gecontroleerd worden:
o Ruimte voor voorlopige standplaats van bedlegerige patiënten.
o Kleedkamer personeel + douches en toiletten.
o Ruimte voor diverse activiteiten (bv: koffiepauze, postop discussie,…)
o Recovery, moet gemakkelijk bereikbaar zijn uit de aseptische zone +
rechtstreekse uitgang bieden uit OK, niet als ingang.
1.4.2 Reine zone
o Voorbereidingslokaal voor chirurgen. Mag voorzien zijn van 2 operatiezalen.
(Uitgerust met wastafels met elleboog- of voetbediening.)
o Bergruimte voor rein en steriel materiaal.
1.4.3 Aseptische zone
Deze zone omvat de operatiezalen:
o Voorwaarden voor toegang zodat regels van hygiëne en steriliteit optimaal
worden nageleefd.
o Regels vervoer materiaal en patiënten binnen het OK.
o Maatregelen zodat steriel materiaal niet in contact komt met het vuile.
o Reinigingstechnieken van OK.
o Maatregelen bij eventuele besmetting van OK.
Verschillende bouwkundige systemen:
3-gangensysteem:
o Omloopgang, waaruit men toegang heeft tot de sluizen.
o Clean-corridor, middenin het OK waar men binnenkomt zonder sluizen te
passeren.
o Aparte, perifere dirty corridor, verwijderen van afval en gebruikt materiaal.
Doel: bevorderen van discipline bij gebruikers van OK.
Concept Nedelkjov:
o 2 sterk onderscheiden gangen:
Preop gang aan ene zijde
Postop gang aan andere zijde
, o Nadeel: per OK met nevenruimten veel m2 nodig.
Concept Montefiore:
o Centraal is een werkkamer waarrond zich een krans van operatiezalen bevinden.
Geheel wordt omgeven door een buitenzone of gang.
1.5Inrichting van verschillende lokalen
1.5.1 Operatiekamer
Aantal en opp:
o Voor 50 à 60 bedden zijn minstens 3 operatiezalen vereist.
o Elke zaal minimum opp van 30m2
o Vloer antistatisch en geleidend.
Mogelijkheden:
o Septische OK
o Aseptische OK:
Gynaecologie
Urologie
Hart-vaatchirurgie, …
Zie pag 13 schets operatiezaal
Muur-, vloer- en plafondbekleding:
o Glad en goed te ontsmetten en reinigen
o Ondoordringbaar
o Rustige kleuren
o Antistatische en geleidende vloer
o Niet glanzend
o Afgeronde hoeken
o Deuren: min aan luchtverplaatsing, kasten: hermetisch sluiten
Verwarming en verluchting:
o Algemene verlichting moet voorzien zijn van een rheostaat waar de lichtsterkte
geregeld kan worden tussen 0 en 1000 lux.
o Operatiezalen uitgerust met verluchtingssysteem waarbij absolute filters
gebruikt worden en dat instaat voor minstens 15 luchtverversingen/uur.
o T° regelbaar tot 24°C en vochtigheidsgraad van 40 à 60%.
o Operatiezalen steeds in overdruk.
Mogelijkheden voor verluchting:
Afgesloten ruimte noodzakelijk om mechanische ventilatiesystemen te
hebben.
o Overdrukventilatiesysteem
o Cross-flow en down-flow ventilatiesysteem verdringing van
luchtlagen met sterke zuivering + hoge graad turbulenties.
o Laminar-flow ventilatiesysteem. Doel: rechtlijnige stroom van
voorbereide lucht binnen aseptisch gebied.
Mogelijkheden voor verwarming:
Centrale verwarming
Airconditioning
Verlichting en voorziening van elektriciteit en gassen:
o Operatieverlichting moet ononderbroken kunnen werken.
o Voldoende stopcontacten met anti-vonk type en aangesloten op noodgroup.
o Uitrusting voor medische gassen.
o Minstens 2 kranen: voor luchtledige, zuurstofkraan, kraan voor samengeperste
lucht.
Mogelijkheden:
, Natuurlijke-, kunstmatige verlichting, lampen in plafond ingebouwd,
reflectoren aan wanden, staande verplaatsbare lampen, operatielamp.
Zie pag 16 operatielamp
L: sterke lichtbron
C.L.: doorsnede ringvormige convergerende lens
S: doorsnede trapeziumvormige spiegels
O: operatieveld, intens verlicht zonder schaduwen
Lijnen met pijltjes geven verloop van evenwijdige lichtbundels aan. Men bekomt
klein, sterk verlicht, schaduwloos werkvlak op operatietafel.
Meubilair:
o Technisch veilig en gemakkelijk te reinigen en ontsmetten
o Slechts het noodzakelijke
o Basisuitrusting:
o Operatietafel
o Instrumententafels
o Vergaarbakken: minstens 2
o Perfusiestaanders
o Kast met operatiemateriaal, benodigdheden anesthesie en verpleging
Apparatuur:
Toepassing en gebruik moet veilig zijn.
o Basis:
Anesthesietoestel met beademing
Monitoringsapparatuur
Diathermietoestel
Aspiratietoestel
Communicatiemiddelen
o Specifiek:
Arteriële BD, CVD
Toestel RX-opnamen
Microscopen
Laserapparatuur
Endoscopisch materiaal
1.5.2 Voorbereidingskamer -inductiekamer
Niet aanwezig in alle operatiekwartieren
Voordeel: alle controles en preop zorgen kunnen uitgevoerd worden. Lokale verdoving
kan al toegediend worden.
Nadeel: meer apparatuur en meer personeel nodig + verplaatsing personen onder
verdoving niet zonder risico.
1.5.3 Scrubruimte of voorbereidingskamer voor chirurg en assistent
Geeft direct toegang tot de zaal.
1.5.4 Recovery-room/ontwaakzaal/post anesthesie zorgen
Verblijf onmiddellijk na de ingreep. Uitgerust met elektronische apparatuur voor postop
opvolging van parameters.
1.5.5 Annexen
O.a. kleedruimten, onthaal,…
1.5.6 sterilisatieafdeling
Hoofdstuk 2 - Het personeel in het operatiecomplex
, 2.1Omschrijving
Kenmerkend goed functionerend team:
o Goede samenwerking
o Afbakening eigen taak en VWH
o Kennen en respecteren van elkaars taken + precieze uitvoering
o Max voldoen aan behoeften patiënt
o Vlot afwerken van operatieprogramma
o Gemakkelijk inschakelen spoedoperaties
2.2Samenstelling/VWH en taken van de leden
2.2.1 Bepalende factoren voor samenstelling
2.2.2 Medisch team
Chirurg
Anesthesist
o Arts die aangepaste anesthesie aan patiënt toedient, vwh voor administratie en
medisch beleid. Voor toediening, controleert de anesthesist de toestand van de
patiënt a.d.h.v. ASA-classificatie.
o Tijdens ingreep, postop periode en in recoverovey toezicht over patiënt.
Arts-assistent
Dokters specialisten
2.2.3 Verpleegkundig team
A: doelstellingen van het werk in een OK zijn te herleiden tot 2:
o 1: Voldoen aan de verwachtingen van de patiënt
Zorgzaam, vriendelijk, met kennis informeren en begeleiden.
o 2: Veiligheid van de patiënt
Kwaliteit van het vpk handelen en bepaalde attitudes:
Groot vwh gevoel
Stiptheid
Kalmte bewaren
Inzicht verwerven
Vooruitziend zijn
10 doelstellingen om patiëntenveiligheid te waarborgen:
o Juiste patiënt + correcte zijde
o Beschermen tegen schadelijke gevolgen van toegediende anesthesie en pijn
o Verlies van AH- of luchtwegfunctie herkennen + hiernaar handelen.
o Risico op groot bloedverlies herkennen + hiernaar handelen.
o Vermijden van allergische reactie
o Methodes gebruiken die minder risico geven op postop infecties
o Geen materiaal achterlaten in operatiewonde
o Bekomen biopsies beveiligen en voorzien van identificatie
o Op effectieve manier communiceren + essentiële info uitwisselen met elkaar
o Zh en openbare GHzorg gaat routine onderzoeken opstellen ter controle van
chirurgische capaciteit, aantal ingrepen en resultaten.
Deze doelstellingen samengevat in surgical safety checklist hulpmiddel voor alle
leden om veiligheid te verhogen en vermijdbare overlijdens en complicaties te
dalen.
Het is ook een controlelijst waarbij op 3 belangrijke momenten van elke ingreep, 19
kritieke punten gecontroleerd moeten worden.
Voor de inductie anesthesie
Voor de incisie van de huid
Na de ingreep, voor patiënt de zaal verlaat