Celbiologie = studie van de cel
Relevantie met celbiologie:
Alle ziektes ontstaan op celniveau
Nieuwe diagnostische & therapeutische strategieën
Maatschappij relevante onderwerpen
Voedingsindustrie
1 Opbouw van de cel
1.1 Cellulaire diversiteit
De cel is de functionele en structurele basiseenheid in de biologie (celtheorie Schwann &
Schleiden)
Cel is bouwsteen alle levende wezens. Alle organismen uit 1 of meerdere cellen
Cel is functionele eenheid van leven
Cel is oorspronkelijke deel, dus alle cellen komen uit cellen
Gemeenschappelijke typische eigenschappen van een cel:
Identiteit: cel is gesloten compartiment met membraan
Groei & reproductie: cel kan selectief materiaal opnemen & vermenigvuldiging en
seksuele voortplanting
Metabolisme: opgenomen stoffen omzetten in eigen bouwstenen & energiebronnen
o Proteïnen:
Functionele tools van de cel
Sequentie bepaald door mRNA
Bestaan uit AZ
Gemaakt in ribosomen
Locatie: vrij in het cytoplasma of gebonden op ER
Signalen bepalen sortering
Biochemie: alle cellen gebruiken dezelfde basisbouwstenen
Respons: reactie op externe stimuli
Centrale dogma: DNA mRNA proteïne
Diverse celtypen met uiteenlopende morfologie en functie
Eukaryoten
o DNA in kern
o Verschillende organellen
o Complex cytoskelet
o Exo- en endocytose
o Mitose of meïose
o Uni- of multicellulair
Prokaryoten
o DNA circulair
o Geen organellen
o Primitief cytoskelet
o Geen exo- & endocytose
o Binaire splitsing
o Meestal unicellulair
o klassen: Bacteriën en archaea (1 zelfde oercel?)
1
,Samenvatting Cellen 1e BA BMW 2019-2020
1.2 Eukaryote celstructuur
Sterk gecompartimentaliseerd en georganiseerd
Plasmamembraan
o Beschermt en omsluit celinhoud
o Dubbele lipidemembraan dynamisch, vloeibaar 2D continuüm, dient als
selectieve filter
Buitenzijde is bedekt met suikerlaag = glycocalyx
Celkern
o Bevat DNA & syntheseapparaat voor RNA
o Bevat ook kernlichaampjes (bv synthese ribosomen)
o Kernmebraan heeft dubbele lipidelaag
Cytoskelet
o = intern netwerk van proteïnen dat instaat voor vorm & krachtweerstand cel
+ positionering organellen
o Cytoskelet is soort kabelbaan voor vervoer van geïnternaliseerde of te
secreteren vesikels
o Bestaat uit microtubuli en actinefilamenten + intermediaire filamenten
Ribosomen
o = eiwitsynthese apparaat
o Vrij of gebonden op RER in cytoplasma
Endoplasmatisch reticulum
o Tubulair, membranair netwerk vlakbij kern uit ruw en glad gedeelte
o Startpunt van membraansynthese (lipiden en proteïnen)
o Belangrijke rol in eiwitsynthese, -maturatie, -modificatie
Golgi-apparaat
o Uit groepje afgeplatte cisternen, omgeven door membraan
o Zorgt ervoor dat pas gesynthetiseerde eiwitten naar juiste plaats in cel gaan
(door membraanvesikels afsnoering)
o In Golgi, eiwitten verder gemodificeerd
Lysosomen
o = cellulaire vertering
o Zure vesikels (pH = 5) met vele afbraakenzymes
o Fagocytose & pinocytose & autofagie
Peroxisomen
o Zelfreplicerend <-> lysosomen
o Vertering van vetten, hoge concentratie vetzuurverterende enzymen
o Afbraak peroxides naar H2O en O2
Mitochondrion
o Celademhaling
o Dubbele membraan & invaginaties
Chloroplast
o Eigen structuur met eigen DNA
o Enkel in planten fotosynthese
o Chlorofyl is pigment dat zonlicht absorbeert
Signaaltransductie
o Algemene signaaltransductie/pathway uit 3 stappen
2
, Samenvatting Cellen 1e BA BMW 2019-2020
Ontvangst signaal door cytoplasmatisch of membraangebonden
receptor
Intracellulaire communicatie van signaal
Effectieve celrespons
o Respons kan snel/traag zijn
2 Membranen
2.1 Functie van membranen
Compartimentalisatie
Lokalisatie van functie
Selectief transport
Signaaldetectie
Intercellulaire communicatie
2.2 Membraanstructuur
Ijsbergtheorie: Membraan = viskeuze lipidendubbellaag + mozaïek van proteïnen
Fluïditeit van membraan; lipiden & eiwitten, continu in beweging
Complexe microdomeinen (lipide-proteïnen) = lipid rafts
2.3 Lipidendubbellaag
Membraanlipiden hebben amfipatisch karakter = hydrofiel & hydrofoob
in waterige omgeving spontaan vorming van micellen/dubbellagen altijd meest
stabiele structuur (sfeer/liposoom)
Hoofdbestanddelen:
Fosfolipiden
o Fosfoglyceriden: fosfatidylcholine, fosfatidylethanolamine
o Sfingolipiden: sfingomyeline (enkel in dierlijke)
Sterolen
o Cholesterol stabiliseert membraan
Glycolipiden
o = Suikerhoudende lipiden
o Buitenkant membraan op basis van H-brugvorming via suikerdeel &
hydrofobe interacties met lange, onverzadigde koolwaterstofdeel
o Cel-cel herkenning, antigenen in imuunreacties
Eigenschappen membraan:
Viskeus
o Laterale diffusie, axiale rotatie & flip-flop
o Fluïditeit varieert met T
Transitietemp. Tm waarbij ze van vloeibaar naar gelachtige toestand
voor correcte werking vloeibaar blijven
Tm verlaagt bij:
Meer onverzadigde vetzuren
Kortere vetzuurketens
Meer cholesterol
Zelf temp op peil houden is must! homeoviskeuze adaptatie
Heterogeen
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper angelika0804. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.