Samenvatting

Samenvatting functieleer deel 1 psychologie (Wagemans, KUL)

0 keer verkocht

Vak
Functieleer (P0M01B)

Instelling
Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)

Dit is een samenvatting van het vak Functieleer in de eerste bachelor psychologie (KUL) gedoceerd door Johan Wagemans. De samenvatting is compleet met lesnotities, info uit de powerpointslides en de cursus. Ik ben zelf in eerste zit geslaagd met deze samenvatting.

[Meer zien]

Voorbeeld 4 van de 139 pagina's

Bekijk voorbeeld

Geupload op 28 februari 2025
Aantal pagina's 139
Geschreven in 2024/2025
Type Samenvatting

functieleer
wagemans
psychologie
psychology
samenvatting functieleer
johan wagemans
2024
2025
functieleer deel 1
kul
ku leuven
katholieke universiteit leuven
eerste bachelor psychologie

Situering psychologie als wetenschap & functieleer
als basisdomein psychologie

1.1 Oorspronkelijke definitie vanuit traditionele opvattingen over het
geest-lichaam-probleem

Begrip psychologie: twee delen:
o Psyche = ziel/ geest
o Logos = kennis/ kunde
= psychologie is de zielkunde of wetenschap van de geest

Onderscheid Geest-Lichaam:
= reeds vroeg in de geschiedenis van de filosofie een onderscheid

→ Plato: geest niet aan dezelfde wetten onderhevig als lichaam (vb. Zwaartekracht)
- Door het bestaan van de vrije wil

→ Descartes: ook duidelijk onderscheid
- Res cogitans: niet stoffelijk, kan je niet vastnemen, ‘het denkende ding’
- Res extensa: ‘het uitgebreid ding’
= Dualisme

Dualisme
= Idee dat geest en lichaam gescheiden zijn

→Probleem: interactie tussen beide entiteiten
- = geest-lichaam-probleem of mind-body problem
o Volgens Descartes interactie in een klier in de kleine hersenen
= de pijnappelklier of epifyse
▪ Centraal gelegen
▪ Niet gelateraliseerd
(niet meer door één bepaalde hersenhelft bestuurd)
▪ Door externe stimulatie veroorzaakte zenuwprikkels worden hier
omgezet in bevelen
(ondertussen achterhaald > klier is eigenlijk verantwoordelijk voor
melatonine-productie)

→ Figuur: toont wat in epifyse gebeurde volgens Descartes
o Extern veroorzaakte zenuwprikkels worden omgezet in motorische reacties
(wegtrekken van het vuur)

→ Globaal: stimulus > verwerking > respons
o Toont toch eigene van de psychologie aan & moeilijkheid om dit op
wetenschappelijke manier te bestuderen

1

,Voorbeeld van deze problematiek
Pupilgrootte: 2 oorzaken:
- Fysische oorzaak = lichtsterkte
o Pupil is kleiner naarmate er meer licht is > bescherming
- Psychologische oorzaak = interesse
o Sinds 1960 weten we dat het ook een maat is voor hoe interessant iemand het
waargenomene vindt
Vb. Zie grafieken; vrouw heeft grotere pupillen dan man bij zien van baby

→ Een bepaalde meetbare reactie kan zowel een fysische als een psychologische
oorzaak hebben

→ Hierdoor stellen sommigen dat geest & lichaam niet twee verschillende entiteiten
zijn, maar twee aspecten van 1 entiteit
= Monisme

Monisme
= idee dat ‘geest’ en ‘lichaam’ geen twee afzonderlijke entiteiten zijn, maar wel twee aspecten
van één entiteit
> Ontstaan door voorbeelden van interacties tussen beide entiteiten en uit ontevreden met de
diverse vormen van interactionisme

Twee versies
1. Materialisme
o Ontologisch: Alleen het fysische bestaat echt (kan je zien)
= Materialisme

o Epistemologisch: Alleen het fysische kunnen we wetenschappelijk bestuderen
= Reductionisme (= alles wordt 1 soort werkelijkheid)

2. Idealisme
o Epistemologisch: we kennen de werkelijkheid enkel via onze zintuigen en ons
eigen denken
= idealisme → solipsisme
• Solipsisme = elke geest zit opgesloten in zijn eigen “bubbel”, met
zijn eigen leef-en betekeniswereld
→ Kom je op wanneer je het idealisme doordenkt
→ Iemand anders kan die eigenlijk niet kennen
→ vb. Een aardbei kan voor jou misschien anders smaken
o Ontologisch: alles in de natuur heeft een ziel → heel extreem
= Panpsychisme

→ Side note:
- Bla bla bla = nadruk ligt op dit aspect
- Ontologisch = in termen van de aard van het zijn
- Epistemologisch = in termen van wat we kunnen kennen

2

,Bekende voorstander
Gustav Theodor Fechner Monist: alles heeft een ziel = panpsychisme
(1801 – 1887) → verwerpt dualisme L&G

Relatie tussen fysische & psychische als 2 facetten van hetzelfde
→ Vb. Beeldspraak cirkel
- altijd zowel hol als bol, maar van binnen of buiten bekeken zien we
altijd maar 1 optie van de twee
- ook bij denken: subjectief standpunt > denken = de geest;
wetenschappelijk standpunt > denken = de hersenen

Grondlegger van de psychofysica
= exacte wetenschap van de functionele relatie tussen lichaam en geest
→ wil functionele relatie tussen fysische en psychische in kaart brengen
→ in zijn werk: Elemente der Psychophysik (1860)
- start van psychofysika
- mijlpaal in ontwikkeling psychologie als wetenschap

1.2 Hedendaagse definitie vanuit visie op complexiteit van de
psychologie

Hedendaagse opvatting
→ Mentale processen zijn gebonden aan fysische systemen, maar zijn niet te reduceren tot
fysische processen (moeten onderzocht worden om menselijk gedrag te verklaren)

→ Psychologie = de wetenschap van het gedrag en de factoren die dit beïnvloeden !!
- Factoren = gedragsdeterminanten:
o 1. Fysisch  mentaal
o 2. Zichtbaar  verborgen (in de “black box”)
o 3. Vaak meerdere factoren
o 4. Vaak complexe wisselwerking (interacties, dynamiek)

Voorbeelden die complexe wisselwerking aantonen
1. Rorschach inktvlekkentest
o Hermann Rorschach (1884 – 1922)
o In het werk: Psychodiagnostik (1992)
▪ Vrij beperkt en niet echt op wetenschappelijke dingen
gebaseerd

o Onderzoek:
▪ Persoonlijkheid testen via inktvlekkentest
▪ Persoon projecteert elementen van zijn persoonlijkheid in het antwoord
o Veronderstelling:
▪ Elke betekenis in een betekenisloze prikkel moet komen van de persoon
zelf

3

, ▪ De vlekken zijn geen afbeeldingen van bestaande dingen, maar ze zijn
ook niet totaal vormloos
▪ Kritische grafische elementen die de perceptuele effecten induceren
• Vorm, symmetrie, beweging, figuur-achtergrond, kleur, schaduw

o Aspecten:
▪ Vorm: voldoende ambigu om meerdere interpretaties toe te laten, maar
ook voldoende duidelijk om enige interpretatie toe te laten (anders
gewoon een inktvlek)
• Na paar seconden interpretaties op gang
• Gehelen, afzonderlijke componenten, kleine details
• Ons brein is continu op zoek naar gekende patronen toevallige
structuren met lage informatie-inhoud
• Pareidolia = aan dingen die geen betekenis hebben toch geven
(Meestal gezichten of dieren)

▪ Symmetrie:
• Vernietigt de indruk van toeval (vb. Vleermuis, vlinder, gezicht…)
• Leidt makkelijker tot globale interpretaties

▪ Beweging: M response
▪ Figuur-achtergrond: witruimte
▪ Kleur:
• Kan “color-shock” geven
• Vb. Rood voor bloed > meer emotionele responsen

o Bespreking:
▪ Eenzelfde fenomeen (interpretatie onduidelijke prikkel) = door
meerdere processen/factoren beïnvloed:
• Puur perceptueel: verwerking ‘input’ beeld
• Geheugen: oproepen beelden van gekende voorwerpen
• Emotionele reacties
• Interpretaties ifv verleden, persoonlijkheid, wensen…

▪ Goede wetenschap:
• Alle factoren in rekening brengen
• Niet te ver zoeken: eerst algemene principes van systeem, dan
bijzonderheden die individueel kunnen verschillen

▪ 2 benaderingen in de psychologie: nomothetisch  idiografisch
• Nomothetisch: zoeken nr algemene wetten (voor iedereen gelijk)
• Idiografisch: zoeken nr specifieke factoren (individueel verschil)

4

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Focus op de essentie

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.