Samenvatting
Samenvatting Cultuursociologie Reader
- Instelling
- Universiteit Gent (UGent)
Samenvatting van de reader van cultuursociologie aan de Universiteit Gent in het academiejaar
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 141 pagina's
Voorbeeld 4 van de 141 pagina's
In winkelwagenVoorbeeld van de inhoud
Spillman: Culture and cultural sociologyCultuursociologie gaat over betekenisgeving. Sociologen onderzoeken hoe
betekenisgeving gebeurt, waarom betekenissen variëren, hoe betekenissen
menselijke actie beïnvloeden en de manier waarop betekenisgeving belangrijk is
in sociale cohesie, dominantie en weerstand. Dit veld van de sociologie is aan het
groeien en innoveren.
Cultuur
Als we denken aan menselijke groepen, lijkt het begrip ‘cultuur’ onvermijdelijk.
Maar wat is cultuur? In dagelijks taalgebruik heeft dit begrip een aantal
overlappende en contradictorische connotaties. Maar ook in de wetenschap is het
een breed begrip dat verschillende ladingen dekt. Het begrip is moeilijk om te
definiëren. Maar het is toch noodzakelijk om tot een goede definitie te komen.
Wetenschappers lossen dit op door cultuur impliciet of expliciet te behandelen als
processen van betekenisgeving. Cultuursociologie, combineert interdisciplinaire
invloeden met sociologische veronderstellingen, bestudeert
betekenisgevingsprocessen over drie dimensies: betekenisgeving in het dagelijks
leven, de institutionele betekenisgeving en de gedeelde mentale frameworks die
de tools voor betekenisgeving zijn.
Cultuur als een kenmerk van groepen en samenlevingen
Soms zien we cultuur als iets dat ons verbindt met andere mensen in onze
groepen. Als we bepaalde visies, manieren om de wereld te zien of gewoontes
delen, zien we onszelf als leden van dezelfde cultuur. Tegen deze achtergrond,
zijn we bewust van ‘culturele verschillen’ als we ons in een nieuwe groep of
situatie bevinden en beseffen dat onze gebruikelijke manieren om te gedragen
niet langer vanzelfsprekend zijn. Als we cultuur op deze manier zien, zien we
cultuur als een kenmerk van groepen of samenlevingen en tekenen we contrast
tussen culturen van verschillende mensen.
Het idee van cultuur kwam op in de 19e eeuw in Europa. Er was toen nieuwe
reflectie over verschillen tussen menselijke populaties door de ontdekkingsreizen.
Dit zorgde voor een vergelijkende manier van denken en was cruciaal voor de
opkomst van de antropologie als discipline. In de antropologische zin is, the
entire way of life of a people, it is embedded in and expressed by its culture.
Culturen zijn evident en verschillende culturen worden gezien als distinctieve
units.
In de 19e eeuw werden culturen geordend naargelang westerse idealen van
sociale vooruitgang. Europese culturen stonden aan de top van de hiërarchie.
Maar expliciete claims van superioriteit verdwenen geleidelijk in de 20 e eeuw.
Tegen het geloof van culturele hiërarchie, werd het concept van cultuur
gepluraliseerd en gerelativeerd: culturen zijn gelijkwaardig. We zien dit ook terug
1
,in begrippen zoals multiculturalisme of wanneer toeristen geïnteresseerd zijn in
‘andere culturen’.
Cultuur als een aparte wereld van menselijke expressie
Een andere manier waarop we over cultuur denken heeft andere connotaties. We
kunnen bepaalde activiteiten, materiele artefacten karakteristiek voor bepaalde
groepen, zoals opera, rap, folk, maskers, zien als ‘cultureel’. In dit gebruik, is er
een impliciet contrast tussen ‘cultuur’ en andere werelden van sociaal leven. We
kunnen deze gespecialiseerde culturele praktijken en artefacten zien als wat het
meest waardevol is voor ons of anderen, wat moet bewaard blijven om de
identiteit van een groep te representeren.
Deze tweede betekenis van cultuur is ook geassocieerd met belangrijke sociale
veranderingen, maar op een andere manier dan bij de antropologische betekenis
van cultuur. Cultuur refereert aan praktijken en producten van een speciale set
instituties in de samenleving in de Industriële Revolutie in Engeland. De sociale
differentiatie en weerstand dat opkwam in de transitie van een premoderne naar
moderne sociale organisatie zorgde voor een nieuw contrast tussen het
mondaine, pragmatische en door conflict-geteisterde werelden van economie en
politiek, en de nieuwe wereld van kapitalisme, industrie, democratie en revolutie
en de pure wereld van kunst en moraliteit die hogere menselijke capaciteiten en
waarden. Voor sommigen is deze aparte sfeer van cultuur een basis voor het
beoordelen van wat oppervlakkig en destructief was in de moderne samenleving.
Voor anderen, kan het zien van cultuur als een gedifferentieerde wereld van
expressie ervoor zorgen dat de mening dat cultuur meer triviaal en vrouwelijk is
dan de sferen van politiek en economie. Net als de eerste begrippen van cultuur
geassocieerd worden met de antropologie, werd deze tweede betekenis van
cultuur geassocieerd met de humane wetenschappen, zoals de studies van
literatuur, kunst en muziek.
Als we spreken over kunst of populaire cultuur, dan herhalen we een idee dat het
eerst opkwam om de massieve sociale veranderingen in Europa in kaart te
brengen toen de moderne instituties geboren werden. Als we denken aan de
complexe en hoge status van expressieve culturele praktijken zoals opera, als
highbrow culture, herhalen we claims uit de 19e eeuw. Toen werden een set van
praktijken afgezet tegen dagelijks economisch en politiek leven. Als we
commerciële cultuur betreuren voor zijn commercialisering, dan hebben we het
idee dat cultuur een aparte en pure sfeer van het leven is. Dit idee laat indirecte
hints die leiden tot de vraag of een betrokkenheid met high cultuur iets meer is
dan een gecamoufleerde claim voor hoge sociale status.
2
,Cultuur als betekenisgeving
In het dagelijks leven refereert de term cultuur dus aan de werelden van
menselijke activiteiten en speciale artefacten of aan de whole way of life of a
people. Zoals andere disciplines, is cultuursociologie gevormd door de verschillen
en ontwikkeling van het begrip cultuur.
Verwarring groeit als we beseffen dat wetenschappers cultuur gebruikt hebben
voor verschillende dingen. Elke lijst van culturele dingen zal niet compleet zijn
want betekenis en interpretatie zijn actieve en fluïde processen. Zo’n lijst zou
belangrijke theoretische disputen verbergen tussen wetenschappers die de
nadruk leggen op discours en zij die de nadruk leggen op praktijken, zij die
focussen op cognitieve categorieën en zij die focussen op waarden, zij die
focussen op concrete producten en zij die focussen op tekstuele patronen.
Maar veel disputen kunnen opgelost worden als we ‘cultuur’ zien als een proces
van betekenisgeving. Zulke processen kunnen werken in verschillende sociale
locaties. De centrale bezorgdheden van zij die cultuur bestuderen is om
processen van betekenisgeving te begrijpen, rekening houden met verschillende
betekenissen en hun effecten in het sociale leven. Dit beeld past zowel bij cultuur
als een gespecialiseerde wereld als cultuur als een kenmerk van groepen.
Cultuursociologen kunnen cultuur onderzoeken als een aparte sfeer van de
samenleving of cultuur als een whole way of life.
Is deze verduidelijking nog te breed? Betekent het niet dat het idee van cultuur
nog steeds verwarrend is? De term ideologie kent gelijkaardige problemen. Wat
zo onderscheidend is aan het focussen op cultuur, kunnen we zien als we de
studie van cultuur contrasteren met verschillende soorten menselijke actie. Een
focust op cultuur contrasteert met menselijke actie die focust op natuur of
biologie. Het daagt ook aspecten van het sociale leven uit die focussen op
universeel gedeelde psychologische processen of principes. Ook biologie en
psychologie hebben een invloed op het leven, creëren universele en
noodzakelijke condities van sociale actie, culturele verklaringen bakenen deze
condities af en stellen dat menselijke gedachten en de manieren waarop we
dingen doen te divers en verschillend zijn om verklaard te worden door
universele kenmerken.
Wetenschappers in verschillende velden analyseren processen van
betekenisgeving door verschillende aspecten van deze processen te bestuderen
en verschillende tools te gebruiken. Culturele sociologie haalt inspiratie van
antropologie, geschiedenis, feminisme, literaire kritieken, media studies, politieke
wetenschappen, culturele studies en sociale psychologie.
3
, Cultuur in Amerikaanse sociologie
Maar ook een meer specifieke set van intellectuele invloeden en resources
hebben vormgegeven aan de culturele sociologie. Smith stelt dat de disciplinaire
geschiedenis en institutionele hebben gezorgd voor een set van gevoeligheden,
assumpties en vragen die culturele sociologie onderscheiden van andere velden
zoals antropologie. Dit onderscheid ook de ‘American cultural sociology’ van
onderzoek naar cultuur door sociologen in andere landen.
Sociologie is ontstaan in de 19e eeuw wanneer concepten van cultuur nog aan
het ontwikkkelen waren. Maar niet zoals bij antropologie, bleef het concept van
cultuur een residuele categorie van verwarring tot in de 20 e eeuw. Sociologie was
vooral bezig met conflicten tussen de traditionele samenleving en de moderne
samenleving. Vroege sociologen hadden wel veel te zeggen over cultuur.
Bijvoorbeeld: Marx had het over ideologie, Durkheim over rituelen, symbolen en
het heilige, Weber over subjectieve betekenissen en Mead over significante
symbolen. Maar deze inzichten over betekenisgeving in het werk van deze
denkers plaatste cultuur niet op een centrale plek in de sociologie zoals in de
antropologie.
Midden de twintigste eeuw kwam er wel aandacht voor collectieve
betekenisgeving en zij die cultuur bestudeerden bevonden zich op de grens
hiervan. Sociologie onderzocht ofwel aspecten van de samenleving die
onafhankelijk geïdentificeerd kunnen worden, zoals klassestructuur,
organisationele vormen, instituties ofwel meer micro-level interactionele of
sociaal psychologische processen binnen een cultuur, zoals levensloop en
socialisatie, ofwel het bestuderen van aggregaten van individuele attitudes als
potentiële uitkomsten van sociale achtergrond en determinanten van actie. Zelfs
studies van sociologen die geïnteresseerd waren in collectieve betekenisgeving
werden gemarginaliseerd en onder verschillende labels geplaatst. Bijvoorbeeld,
studies van kunst en massacultuur werden afgeschermd van het veld. Net zoals
etnografische studies van subculturen. Twee andere tradities spraken ook over
cultuur op andere manieren: de kennissociologie die bestudeert hoe sociale
context ideeën beïnvloedt en het symbolisch interactionisme. Al deze velden zijn
belangrijk in de culturele sociologie maar hebben cultuur nooit zo centraal gezet
als bij de antropologie.
Marginalisatie en fragmentatie van sociologische studies van cultuur werden
vergroot door een theoretische impasse. Sociologen waren op dit moment
geïnteresseerd in bredere theorieën van collectieve betekenisgeving, maar ze
namen twee contradictorische lijnen van denken. Aan de ene kant het
antropologische idee van cultuur als een karakteristiek voor een samenleving en
dus werd cultuur gezien als relatief of ideale consensuele waarden en normen die
gedeeld worden door een groep. Aan de andere kant was er het idee dat
betekenisgeving gaat over macht, dominantie.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LouisePaepe. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,48. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 64438 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen