Samenvatting
Samenvatting Juridische Context 3BA
Aan de hand van het handboek 'Inleiding tot het Recht' en de hoorcolleges (PPT) bouwde ik deze samenvatting op. Er staan mogelijke examenvragen in waarvan het merendeel beantwoord wordt.
[Meer zien]Voorbeeld 7 van de 20 pagina's
Voorbeeld 7 van de 20 pagina's
In winkelwagenGekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
FACULTEIT ONTWERPWETENSCHAPPEN3e Bachelor in de Interieurarchitectuur
Theorie Werkveldrelatie
Partim ‘Juridische Context’
Titularis Prof. dr. Sigrid Pauwels
Handboek ‘Inleiding tot het recht’ (editie 2018)
Samenvatting geschreven door Anke Vermeulen
JURIDISCHE CONTEXT
1. Inleiding
De cursus bestaat hoofdzakelijk uit 2 delen…
⋅ Overeenkomsten (‘contracten’)
⋅ Aansprakelijkheid (schadevergoeding voor fout/nalatigheid)
De basis om dit alles te begrijpen…
⋅ Verbintenissen (juridisch begrip, ligt aan de basis van veel rechtsgerelateerde zaken) bv. Prof. valt over jouw
rugzak die in het midden van de gang staat, ze scheurt haar Armani mantelpakje en breekt haar been? Ook
dit is een vorm van verbintenis, je zal de schade moeten betalen)
Definitie?
Een verbintenis is een rechtsband tussen 2 of meer personen (schuldeiser/schuldenaar) die ontstaat door een
rechtshandeling (contractueel) of een rechtsfeit (niet-contractueel bv. rugzak en val). Het gaat over het nakomen
van de eisen van een prestatie en is juridisch afdwingbaar (als je de eisen van de prestatie niet kan uitvoeren, moet
je een schadevergoeding betalen).
2. Context
Bouwactoren: partners in een bouwproces, zie ‘traditionele bouwdriehoek’.
O O = opdrachtgever
A = aannemer
IA = interieurarchitect
A IA
Opdrachtgever sluit overeenkomst af met aannemer en interieurarchitect. Aannemer en interieurarchitect sluiten
geen overeenkomst af! Interieurarchitect mag wel toezien dat aannemer alles correct uitvoert (werfcontrole).
, O O = opdrachtgever
A = aannemer
Pers A Ar = architect
IA Pr = producent
Ko Ar Ko = koper
Pers = personeel
Pr
De interieurarchitect en de aannemer hebben geen contractuele verhouding, maar de IA voert vel controle uit over
de werken die de aannemer doet. De architect controleert de interieurarchitect.
De producent (Pr) kan een overeenkomst met ons hebben. Wanneer we zijn stuks in onze showroom verkopen,
spreken we van een aannemingsovereenkomst. Het kan ook een koop-verkoopcontract zijn met de koper (Ko).
Architect (Ar) is een volledig juridisch geregeld beroep met een strikte normering. Wanneer ergens een
bouwvergunning aan te pas komt, moet men verplicht een architect raadplegen. Hij moet de bouwvergunning
ondertekenen en heeft supervisie op de werf. Bij alle projecten die veranderingen aanbrengen aan de structuur van
een gebouw moet men een architect betrekken.
Vroeger moesten enkel architecten een verzekering aangaan, nu interieurarchitecten ook.
Personeel (Pers) en interieurarchitect: arbeidsovereenkomst sluiten met wederzijdse verbintenis.
Wanneer IA een slecht ontwerp heeft gemaakt, moet deze een schadevergoeding betalen t.o.v. opdrachtgever of
aannemer (klacht van opdrachtgever t.o.v. IA en A).
Interieurarchitect: aannemingsovereenkomst – koop/verkoopovereenkomst.
Verplichte bouwbijstand architecten…
Art. 4 Architectenwet: Bouwheer-opdrachtgever verplicht een beroep te doen op de medewerking van een
architect voor het ontwerp van en de controle op, werken waarvoor een voorafgaande stedenbouwkundige
vergunning vereist is.
Art. 4.2.1. van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening bepaalt de handelingen waarvoor in het Vlaams
Gewest een stedenbouwkundige vergunning vereist is en derhalve ook de tussenkomst van een architect:
optrekken of plaatsen van constructies en het afbreken of verbouwen van (bestaande) constructies,
handelingen waardoor het reliëf van de bodem aanmerkelijk wijzigt en het opspitsen van een woning of het
wijzigen van het aantal woongelegenheden in een gebouw.
Verplichte beroepsverzekering!
,DEEL I: Overeenkomsten
Een rechtsgeldige overeenkomst sluiten? 4 cumulatieve voorwaarden (alle 4 de voorwaarden moeten dus ingevuld
zijn vooraleer we van een rechtsgeldige overeenkomst kunnen spreken)…
1. Geldige toestemming
2. Handelingsbekwaamheid van alle betrokken partijen
3. Bepaald (bepaalbaar) voorwerp
4. Geoorloofde oorzaak
1. Geldige toestemming
Deze ontstaan pas als alle betrokken partijen het eens zijn (hand schudden is in principe ook een ‘mondelinge
overeenkomst’ maar het is altijd beter op papier → bewijs bij onenigheid! + het geschreven woord heeft een heel
sterke juridische waarde).
AANBOD + AANVAARDING = WILSOVEREENSTEMMING, WILSUITING
⋅ Onderhandelingsfase (precontractuele aansprakelijkheid)
⋅ Bindende kracht van het aanbod (bv. een offerte)
⋅ Aanbod intrekken (redelijke termijn)
⋅ Aanvaarding (uitdrukkelijk of stilzwijgend)
⋅ Over de essentiële bestanddelen (objectief) bv. voorwerp en prijs bij koop
Nog niet alles moet in de overeenkomst, wel: opdracht en kostprijs (anders niet rechtsgeldig).
⋅ Over de substantiële bestanddelen (subjectief) bv. termijn
Ondubbelzinnig tijdens de onderhandelingen!
Termijn kan ook essentieel zijn bv. opening van een bistro op een vastgelegde datum, dan moet men daar
naartoe werken. Men vermeldt dit dus bij de onderhandelingen.
Toetredingscontracten en standaardbedingen (algemene voorwaarden op de achterzijde, ‘kleine lettertjes’)
⋅ Inhoud wordt eenzijdig bepaald, niet onderhandeld bv. busticketje kost €2,5, inschrijvingsgeld UA…
⋅ Potentiële contract kan enkel ‘toetreden’
⋅ Standaardbedingen → schriftelijke, algemene voorwaarden
⋅ Vooraf kennis kunnen nemen van de ‘kleine lettertjes’, anders niet gebonden (vooraf: voor handtekening)
Offerte op papier bevat datum (geldigheid), planning, andere tarieven… Maakt je in zekere zin kwetsbaar, want
wanneer de klant akkoord is, ben je eraan gebonden en kan er niets meer aan veranderd worden. Wil je dit
vermijden? Zet dan bovenaan ‘dit is geen offerte, maar een voorstel’.
2. Rechts- en handelingsbekwaamheid
Rechts- en handelingsbekwaamheid…
⋅ In beginsel iedere meerderjarige
⋅ Geheel of gedeeltelijk handelingsbekwaam (onder bewindvoering, sanctie (soms moeilijke situatie, je weet
niet altijd of mensen onder bewindvoering staan))
- Minderjarigen
- Geesteszieken, verspillers (mensen die lijden aan ziekte ‘geldverspilling’), verslaafden
,3. Voorwerp (bepaald/bepaalbaar)
Voorwerp: iets doen, niet doen, geven, presteren…
⋅ Voorwerp moet bestaan, of toekomstig voorwerp
⋅ Bepaald of minstens bepaalbaar bv. oogst, asperges kopen bij een boer (+/- bepaalbaar), woning ontwerpen
als IA die er nog niet staat…
⋅ Geoorloofd (cfr. O.O. en goede zeden)
⋅ Alleen zaken die in de handel zijn bv. cocaïne of kinderporno verhandelen, niet geldig (in strijd met openbare
orde en goede zeden)
⋅ Einde voorwerp = einde overeenkomst bv. huis brandt af d.w.z. dat de overeenkomst beëindigd wordt
4. Geoorloofde oorzaak
Oorzaak: de beslissende beweegreden, motivatie waarom (contract)…
⋅ Een geldige overeenkomst heeft een oorzaak
⋅ Verbintenis met valse overeenkomst heeft geen gevolg
⋅ Oorzaak moet geoorloofd zijn (cfr. O.O. en goede zeden) bv. contract getekend om op te dienen in een
restaurant, blijkt een undercover prostitutienetwerk = NIET rechtsgeldig
Openbare orde en goede zeden: raken aan de grondslagen van de samenleving, ter bescherming van het algemeen
belang. Je mag hier NOOIT van afwijken in overeenkomsten.
Aannemer en architect zijn 10 jaar aansprakelijk voor constructiefouten etc. na de realisatie van een project. Je kan
deze termijn nooit contractueel verkorten.
WILSGEBREKEN
Toestemming moet vrij zijn van wilsgebreken! Er zijn 4 soorten wilsgebreken…
a. Dwaling
b. Bedrog
c. Geweld
d. Benadeling
a. Dwaling
⋅ Verkeerde voorstelling van de werkelijkheid
⋅ ‘Wilsverhinderende dwaling’: over aard of voorwerp
Volledig ontbreken van toestemming!
⋅ Op moment waarop de overeenkomst wordt gesloten
⋅ Gevolg: NIETIGHEID indien…
- Doorslaggevend (indien geen dwaling, had men geen overeenkomst afgesloten)
- Verschoonbaar (redelijk persoon in zelfde feitelijke omstandigheden) → gedrag/acties aftoetsen
aan de hand van een gemiddeld persoon
⋅ Kan ook onopzettelijk
Bv. door een vergissing maakt men een fout in het kadaster bij de aankoop van een bouwgrond
(wilsgebrek), men stapt naar de rechter: dwaling, verkeerde voorstelling van de werkelijkheid → je wil het
contract nietig laten verklaren, ‘nietigverklaring van contract’ volgt
,b. Bedrog
⋅ Liegen met opzet
⋅ Opzettelijk kunstgrepen of listen bij het sluiten van een overeenkomst
Bv. leugens, ensceneringen, opzettelijk verzwijgen van informatie…
⋅ Gevolg: NIETIGHEID indien…
- Zonder dewelke geen overeenkomst (anders enkel schadevergoeding)
- Dus, wanneer je de overeenkomst niet getekend zou hebben zonder het bedrog, en je kan dit
bewijzen, wordt ze nietig verklaard, anders betaalt de ‘bedrieger’ enkel een schadevergoeding
Bv. je wil graag een café openen en vraagt op voorhand of je in een potentieel pand een café mag
onderbrengen, men zegt ‘ja’ maar later blijkt dat niet te mogen → reden voor nietigverklaring van
het contract
Bv. je liegt op je werk over je diploma/opleiding → reden voor nietigverklaring van het contract
c. Geweld
⋅ Ongeoorloofde en aanzienlijke fysieke of morele dwang (druk, manipulatie, chantage, vormen van geweld)
⋅ Tegenover de persoon, eer of vermogen van de contractant
⋅ Tegenover de echtgen(o)t(e) of bloedverwanten (of affectieve relaties)
⋅ Gevolg: NIETIGHEID indien…
- Doorslaggevend (indien geen geweld, zou men geen overeenkomst afgesloten hebben)
- Verschoonbaar (redelijk persoon in zelfde feitelijke omstandigheden)
d. Benadeling
⋅ Aanzienlijke economische ongelijkheid tussen prestaties
⋅ In beginsel geen grond tot vernietiging, behalve:
- Indien voorzien bij wet (bv. minderjarigen)
- Gekwalificeerde benadeling bv. reisjes organiseren voor alleenstaande bejaarden en deze hier veel
trappist geven en geld aftroggelen…
Ernstige benadeling
Misbruik van inferieure positie
Zonder misbruik zou er geen/andere overeenkomst zijn
- Marktpraktijkenwet: ‘onrechtmatig beding’ = onevenwicht in het nadeel van de consument
Bv. garantietermijnen…
Men gaat ervanuit dat je zelf verstandig genoeg bent. Benadeling is meestal geen wilsgebrek, behalve bij
gekwalificeerde benadering, minderjarigen en marktpraktijkenwet.
SANCTIE = NIETIGHEID VAN DE OVEREENKOMST
⋅ Indien niet aan alle geldigheidsvereisten voldaan
Bv. geen geldige toestemming over de essentiële en substantiële elementen of wilsgebreken (dwaling,
bedrog, geweld, benadeling)
⋅ Door de rechter (niet van rechtswege)
⋅ Absolute of relatieve nietigheid (absolute: in strijd met openbare orde en goede zeden)
⋅ Vordering verjaart na 10 jaar (is anders bij geweld)
⋅ Overeenkomst wordt volledig ongedaan gemaakt
⋅ Met terugwerkende kracht
⋅ Teruggave in natura of via vervangende schadevergoeding
⋅ Volledige contract of één clausule
,Tenslotte: belangrijk onderscheid voor ontwerpers!
RESULTAATSVERBINTENIS – INSPANNINGSVERBINTENIS
⋅ Zeker versus onzeker resultaat
⋅ Bewijslast verschilt bij niet behalen van het resultaat
⋅ Uitdrukkelijk vermelden in overeenkomst is erg belangrijk!
Bv. eten niet lekker vinden op restaurant = inspanningsverbintenis
eten met salmonella = resultaatsverbintenis
⋅ Inspanningsverbintenissen zijn in ons voordeel, neem best in overeenkomsten op dat het om een
inspanningsverbintenis gaat, zo schakel je het interpretatiemarge uit
Voorbeelden…
Wanneer je een arts vraagt om je ziekte te genezen, gaat hij alle mogelijke inspanningen doen om je te genezen,
maar het is nooit 100% zeker dat het lukt. Dit is dus een inspanningsverbintenis.
Wanneer je een arts echter vraagt om je bloedgroep te bepalen, moet hij dit correct en concreet doen. Dit is een
resultaatsverbintenis.
Een advocaat die een cliënt verdedigt? Inspanningsverbintenis, niet zeker dat je het proces zal winnen.
In IA zijn veel zaken inspanningsverbintenissen, maar als klant vraagt om iets na te maken vanuit een vorig project
in je portfolio, spreken we over een resultaatsverbintenis.
Wanneer je klant vindt dat er een foute sfeer in je ontwerp zit, spreken we over een inspanningsverbintenis.
Een rechtsgeldige overeenkomst sluiten: VORMvoorwaarden (contract)…
⋅ Gegevens van alle contractspartijen (naam, adres…)
⋅ Afspraken benoemen
⋅ Plaats van ondertekening (belangrijk, het land waarin het contract is getekend, is bepalend voor recht en
bevoegdheden van de rechtbank)
⋅ Datum (belangrijk, redelijke termijn)
⋅ Handtekening van alle partijen
⋅ Evenveel (gehandtekende) exemplaren als er partijen zijn
, Oefeningen DEEL I: Overeenkomsten
⋅ Een interieurarchitect sluit een overeenkomst af met de aannemers met wie hij samenwerkt voor de werven
die hij realiseert, waarbij hij een commissieloon vraagt ten belope van 5% van de aannemingssom. Mag dit?
Waarom wel/niet?
Mag niet. Je mag geen commissie vragen van 5% op de aannemerskost.
⋅ Een interieurhandel plaatst een actie op zijn website i.v.m. teak tuinmeubels aan een zeer interessante prijs.
U legt meteen contact na enkele dagen maar men meldt u dat de actie weer is verlopen; de prijzen zijn
drastisch verhoogd. Mag dit?
Tuinmeubilair wordt aangeboden aan een interessante prijs. Deze prijs is bindend voor de verkopers en moet
aan een redelijke termijn aangeboden worden. Je geeft dus best een einddatum aan of je vermeldt erbij dat
de prijs geldt ‘voor zolang de voorraad strekt’.
⋅ Een aannemer krijgt de opdracht om binnen de twee maanden een loods op te trekken op een bouwwerf.
Dit werk duurt normaliter 6 weken. Het contract wordt gesloten maar de aannemer komt niet opdagen. Na
een maand komt hij nog steeds niet opdagen. De loods zal dus niet meer op tijd klaar zijn waardoor de hele
bouwwerf vertraging oploopt en de planning in het honderd loopt. Kan de opdrachtgever een andere
aannemer aanstellen?
???
⋅ In een lokale krant staat een advertentie: ‘te koop: fiets aan €125 met een telefoonnummer’. Enkele dagen
na het verschijnen van de advertentie belt iemand naar het nummer maar krijgt te horen dat de fiets nog
steeds te koop staat, maar gelet op overdonderende belangstelling wordt de prijs verdubbeld. Mag dit?
Dit mag niet. Wanneer je je fiets te koop d.m.v. een advertentie in een lokale krant, is het aanbod bindend.
⋅ Iemand biedt zijn auto te koop aan ad €3000 en vraagt contante betaling. Hij vindt meteen een
geïnteresseerde koper maar die kan enkel in vijf schijven betalen, gespreid over 20 maanden. Ontstaat een
overeenkomst of niet?
Geen overeenkomst over de betalingsmodaliteiten dus de overeenkomst komt niet tot stand.
⋅ Iemand koopt een handelszaak met de bedoeling om daarin een dancing uit te baten, die ook door de
verkoper werd uitgebaat. De koper informeert zich tijdens de onderhandelingen of de dancing
administratief in orde is wat betreft brandveiligheid. Dit wordt schriftelijk door de verkoper bevestigd. Na de
verkoop blijkt evenwel dat dit niet het geval is en dat er zelfs een sluitingsbevel werd uitgevaardigd. Wat kan
de verkoper nu doen?
Schade: wilsgebrek: bedrog. De overeenkomst zou nooit ontstaan zijn als de koper dit op voorhand wist.
Men mag hier de nietigheid vorderen.
⋅ Iemand koopt een tweedehandsauto. De factuur vermeldt 2005 als jaar van de eerste ingebruikname terwijl
de boorddocumenten (inschrijvingsbewijs en autokeuring) 2004 vermelden. Kan de verkoper de
overeenkomst nietig laten verklaren op basis van een wilsgebrek?
Ze doen de auto jonger voor dan hij is en dat mag uiteraard niet. 1 jaartje verschil is daarentegen meestal
een vergissing (valt onder dwaling). Kan er een nietigverklaring ontstaan? Stel je deze vragen dan…
Verschoonbaar? Zwak.
Doorslaggevend? Zwak.
Nietigverklaring zal niet plaatsvinden.
⋅ Een particulier koopt een auto van een professionele autoverkoper. De koper is ten volle overtuigd dat het
om een nieuwe wagen gaat terwijl het in werkelijkheid een tweedehandsvoertuig betreft. Kan de koper de
overeenkomst nietig laten verklaren?
Wilsgebrek: bedrog (andere partij wil bewust misleiden, je moet dit wel kunnen aantonen) - dwaling
(doorslaggevend: ja, verschoonbaar: moeilijk). Bedrog: nietigverklaring. Dwaling: geen nietigverklaring.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ankev_. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 49160 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen