100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na je betaling Lees online óf als PDF Geen vaste maandelijkse kosten
logo-home
Eerder door jou gezocht
Eerder door jou gezocht
logo
Volledige samenvatting en oefenvragen Collectief Arbeidsrecht €10,49
In winkelwagen
Snel navigeren naar
Voorbeeld
  2.  
  3. Universiteit Leiden (UL)
  4.  
  5. Collectief arbeidsrecht (23012404)

Samenvatting

Volledige samenvatting en oefenvragen Collectief Arbeidsrecht
 0 keer verkocht
  • Vak
  • Collectief arbeidsrecht (23012404)
  • Instelling
  • Universiteit Leiden (UL)

5 oud tentamens opgenomen, alle werkgroepvragen, kennisclips en hoorcolleges. Visuele weergaven gemaakt van situaties. Overzicht opgenomen literatuur die verwerkt is en jurisprudentie: Kennisclips: CAO-recht algemeen Week 1 Wat is een cao Week 1 Binding aan de cao Week 1 Uitleg de cao ...

[Meer zien]

Voorbeeld 4 van de 59  pagina's

Document informatie

  • 11 maart 2025
  • 59
  • 2024/2025
  • Samenvatting

Onderwerpen

  • typen cao
  • geldigheidseisen
  • cao norm
  • stakingen
  • werkgeversacties
  • structuurregimes
  • kleine bond ipv grote bond
  • vennootschapsrechtelijke medezeggenschap

Geschreven voor

  • Universiteit Leiden (UL)
  • Master Arbeidsrecht
  • Collectief arbeidsrecht (23012404)
Alle documenten voor dit vak (19)

Verkoper

avatar-seller
hannabekkema

Ontvangen beoordelingen

Voorbeeld van de inhoud

Samenvatting collectief arbeidsovereenkomstenrecht




Collectief Arbeidsrecht Samenvatting


Gedeelte collectieve arbeidsovereenkomsten


Sinds een aantal jaren is er een terugloop in vakbondsleden. Redenen kunnen zijn dat er veel aanbod voor werk is, en
individualisering van de samenleving,

Artikel 1 Wet CAO definieert een cao als een overeenkomst over arbeidsvoorwaarden. Aan de werkgeverskant kan
deze worden gesloten door een individuele werkgever of een werkgeversvereniging, en aan de
werknemerskant uitsluitend door vakbonden. Omdat een cao in principe gewoon een overeenkomst is, is het
normale verbintenissenrecht gewoon van toepassing.

Functies cao
01.​ Ongelijkheidscompensatie
○​ Een van de belangrijkste functies van de cao is het versterken van de onderhandelingspositie van
werknemers. In een vakbond staan zij sterker dan wanneer zij individueel zouden onderhandelen.
Collectieve arbeidsovereenkomsten leiden doorgaans tot gunstigere arbeidsvoorwaarden dan
individuele onderhandelingen.
02.​ Pacificatie
○​ Cao’s zijn ook aantrekkelijk voor werkgevers, omdat ze bijdragen aan arbeidsrust. Gedurende de
looptijd van een cao geldt een vastgelegd regime voor werknemers die onder de cao vallen, waardoor
veel zaken niet opnieuw onderhandeld hoeven te worden. Dit voorkomt discussies en kan op collectief
niveau zelfs stakingen helpen voorkomen.
03.​ Uniformering (van de arbeidsvoorwaarden)
○​ De cao helpt arbeidsvoorwaarden te standaardiseren en voorkomt concurrentie op dit gebied, wat een
'race to the bottom' kan tegengaan.
○​ Tegelijkertijd bestaat er een spanningsveld met het kartelverbod, dat bedrijven verbiedt om afspraken
te maken of gedrag af te stemmen die tot doel of gevolg heeft dat de concurrentie wordt beperkt.
○​ FNV Kiem ⇒ Werknemers zijn gerechtigd om als blok te onderhandelen over
arbeidsvoorwaarden
04.​ Aanvulling wettelijke/ contractuele regels (“service-functie”)
○​ Cao-bepalingen kunnen aanvullende regelingen bevatten voor zaken die niet of slechts gedeeltelijk in
de arbeidsovereenkomst zijn geregeld. Dit wordt ook wel de aanvullende werking van de cao
genoemd.
05.​ Afwijken ¾ dwingend recht (“maatwerkfunctie”)
○​ De wetgever stelt bepaalde beschermende regels vast. Als de vakbonden vinden dat hiervan
afgeweken worden (bijvoorbeeld uitruil voor iets anders), omdat dit beter is voor de werknemer, dan is
dit geoorloofd.
○​ Je hoeft de afwijking niet expliciet in de arbeidsovereenkomst zelf op te nemen; een verwijzing naar
☁️
de cao is al voldoende om die afwijkende regel van toepassing te laten zijn. ( Bollemeijer/TPG Post).
06.​ Voorzieningen voor de bedrijfstak
○​ Via een cao kunnen collectieve voorzieningen worden opgezet, zoals een sociaal zekerheidsfonds of
een scholingsfonds. Individuele werkgevers hebben vaak niet de middelen of de schaal om dergelijke
voorzieningen te organiseren, maar een cao maakt dit wel mogelijk.

Twee typen cao’s (artikel 1 lid 1 Wet CAO)

Bedrijfstakcao Ondernemingscao
[Branche-cao of sector-cao] [Concern-cao]


Werkgeversorganisaties partij/ vakbonden partij Werkgever partij/ vakbonden partij

Bijvoorbeeld: Metaal-cao of horeca-cao Bijvoorbeeld: Philips-cao of cao Unilever


Het wel of niet aangaan van een cao valt binnen de contractsvrijheid. Ook de onderhandelingsfase is onderworpen
aan de contractsvrijheid, en het wel of niet sluiten van een cao.




1

, Samenvatting collectief arbeidsovereenkomstenrecht




In het ☁️TPG/Bollemeijer-arrest heeft de Hoge Raad aangegeven dat een ongebonden werknemer via een
arbeidsovereenkomst gebonden kan raken aan een afwijking in een CAO van een drhavitliekwart dwingendrechtelijke
bepaling, ook al is de CAO niet direct op de werknemer van toepassing.
➔​ De zaak betrof een werknemer van TPG Post wiens arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd vijf keer op rij was
verlengd. Toen TPG Post besloot de overeenkomst niet opnieuw te verlengen, stelde de werknemer dat het
ontslag nietig was en eiste hij doorbetaling van loon. TPG Post betoogde dat opzegging niet nodig was en
verwees daarbij naar de cao Briefpost 2000. Deze cao was echter niet algemeen verbindend verklaard en de
werknemer was geen lid van een vakbond die partij was bij de cao.
➔​ De Hoge Raad oordeelde dat de cao inderdaad niet rechtstreeks van toepassing was en ook niet expliciet door
partijen op de arbeidsovereenkomst van toepassing was verklaard. Desondanks kunnen partijen in een
individuele arbeidsovereenkomst afwijken van een driekwart dwingendrechtelijke bepaling, mits deze afwijking
overeenkomt met wat in de cao is opgenomen. Dit is toegestaan omdat de betrokkenheid van vakorganisaties
bij de cao ervoor zorgt dat de beschermingsgedachte achter de dwingendrechtelijke wetsbepaling wordt
gewaarborgd. Hierdoor was de arbeidsovereenkomst na afloop van de laatste termijn rechtsgeldig geëindigd.

Werkgroepvraag

Er blijft discussie over de precieze toepassing van TPG/Bollemeijer. Volgens de gangbare opvatting geldt dit principe
alleen als de werknemer akkoord is gegaan met het hele cao-pakket dat de werkgever hem heeft voorgelegd.
Daarnaast kan een werknemer onder bijzondere omstandigheden (op basis van redelijkheid en billijkheid) aanvoeren
dat een bepaling uit de cao in zijn geval onaanvaardbaar is en daarom niet van toepassing zou moeten zijn.

Een belangrijke discussie is of een werkgever alleen bepaalde gunstige cao-bepalingen kan toepassen ("cherry
picking") of dat hij de gehele cao moet hanteren. Ook is de vraag of afwijkingen van wettelijke regels alleen gelden als
de cao schriftelijk in de arbeidsovereenkomst is opgenomen, of dat gewoontegebruik voldoende is.

a.​ Dwingt het arrest tot toepassing van de gehele cao, of mogen ook delen of enkele bepalingen van de cao van
toepassing worden verklaard om van ¾ dwingend recht af te mogen wijken?

Uit het arrest volgt dat het niet noodzakelijk is om de gehele cao toe te passen om te kunnen
afwijken van ¾ dwingend recht. Er kan ook specifiek naar bepaalde bepalingen uit een cao worden
verwezen. Dit brengt echter het risico met zich mee dat werkgevers selectief – oftewel ‘cherry
picking’ – enkel de voor hen voordelige bepalingen uit een cao toepassen, zonder rekening te
houden met de bredere belangenafweging die vakbonden bij cao-onderhandelingen maken.
Vakbonden accepteren soms concessies in ruil voor andere voordelen voor werknemers. Door
alleen bepaalde cao-bepalingen toe te passen, kan deze balans verstoord raken.

b.​ Is toepasselijkheid van de hele cao voordat er van afwijkingen gebruik kan worden gemaakt wenselijk?

De formulering van het arrest lijkt ruim, wat zowel voordelen als nadelen met zich meebrengt.
Enerzijds voorkomt het gelijkheidsproblemen tussen gebonden en ongebonden werknemers. Als
alleen gebonden werknemers onder een afwijking van dwingend recht zouden vallen, zouden
ongebonden werknemers zich daaraan kunnen onttrekken door geen lid te worden van een
vakbond. Dit zou de vakbond positie verzwakken en het ledental kunnen laten afnemen.

Anderzijds zijn er al mechanismen in de wet om ongebonden werknemers te binden aan
cao-bepalingen, zoals artikel 14 Wet CAO en de algemeen verbindendverklaring (AVV) van
cao-bepalingen door de minister van Sociale Zaken. De uitspraak van de Hoge Raad creëert de
mogelijkheid dat bepalingen uit cao’s van andere bedrijfstakken worden toegepast op individuele
werknemers, wat in sommige gevallen onwenselijk kan zijn.

c.​ Beperkt het arrest de mogelijkheid om afwijkingen van ¾ dwingend recht uit cao’s tot cao’s die bedoeld zijn
voor de bedrijfstak waarin de werkgever en werknemer actief zijn? Is zo’n beperking wenselijk?

Het arrest laat ruimte voor discussie over de vraag of een cao uit een andere bedrijfstak kan
worden toegepast. Een strikte lezing zou kunnen betekenen dat willekeurige cao’s, inclusief
afwijkingen van wettelijke bepalingen, van toepassing kunnen worden verklaard. Dit zou
ongewenste gevolgen kunnen hebben, zoals het toepassen van cao’s met zeer gunstige
werkgevers bepalingen (bijvoorbeeld de Uitzend-cao of de Horeca-cao) op
arbeidsovereenkomsten in totaal andere sectoren.

Een beperking tot bedrijfstak specifieke cao’s lijkt daarom wenselijk. De mogelijkheid tot afwijking
van wettelijke regelingen bij cao is immers bedoeld om tegemoet te komen aan de specifieke
behoeften van een bepaalde sector of onderneming. Het toepassen van cao’s uit andere
bedrijfstakken zou deze systematiek kunnen ondermijnen en werkgevers de kans geven om de
meest voordelige cao’s voor hun situatie te selecteren, ten nadele van werknemers




2

, Samenvatting collectief arbeidsovereenkomstenrecht




d.​ Is voor afwijking van ¾ dwingend recht nodig dat de cao schriftelijk is geïncorporeerd (schriftelijke afspraak),
of kan toepasselijkheid op grond van ‘gebruik’ voldoende zijn?

Het arrest suggereert sterk dat een schriftelijke incorporatie van de cao vereist is. De Hoge Raad
baseerde zijn oordeel mede op het feit dat bij de verlenging van de arbeidsovereenkomsten
expliciet werd verwezen naar de cao-afspraken.

Daarnaast volgt uit artikel 6:248 lid 2 BW dat een overeengekomen afwijking alleen buiten
toepassing kan worden gelaten als deze naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid
onaanvaardbaar is. Dit impliceert dat er in beginsel een duidelijke en expliciete afspraak moet zijn
gemaakt. Indien afwijking op basis van ‘gebruik’ voldoende zou zijn, ontstaat er te veel onzekerheid
over welke bepalingen nu precies van toepassing zijn, wat juridisch ongewenst is.


Geldigheidseisen cao (artikel 1 Wet CAO)
➔​ Het document regelt arbeidsvoorwaarden
●​ Volgens de Hoge Raad moet het begrip arbeidsvoorwaarden als een ruim begrip worden beschouwd.
Het omvat in principe alles wat te maken heeft met het werkende leven.
➔​ Partijen
●​ Werkgevers(s) of werkgeversvereniging(en) met werknemersvereniging(en).
●​ Geen representativiteitseisen

Er is momenteel een discussie over de vraag of er representativiteitseisen zouden moeten worden
gesteld voor vakbonden voordat zij een cao mogen afsluiten.

Een situatie die regelmatig voorkomt, is dat wanneer grote vakbonden niet akkoord gaan met een
cao, werkgeversverenigingen een cao afsluiten met een kleinere bond. Dit leidt ertoe dat de
grotere vakbonden stellen dat alleen vakbonden met een bepaald ledenbestand of voldoende
expertise een cao zouden mogen afsluiten. De kleinere vakbonden worden vaak aangeduid als
‘gele bonden’. Dit zijn vakbonden die vaak door de overheid of een werkgever zijn opgericht, of die
onvoldoende onafhankelijk zijn van een werkgever.

Op dit moment heeft de FNV een procedure aangespannen tegen de LBV. FNV wil dat gele
bonden geen cao’s meer kunnen afsluiten, omdat zij volgens de FNV niet voldoen aan de vereisten
van onafhankelijkheid en effectieve vertegenwoordiging van werknemers, zoals voorgeschreven
door internationale regelgeving.


➔​ In statuten vereniging moet bevoegdheid om cao’s te sluiten zijn vermeld (artikel 2 Wet CAO)
●​ Een wijziging van de statuten van een vereniging betreffende het nakomen, wijzigen, het verlengen of
opzeggen van cao’s werkt niet ten aanzien van voordien al aangegane cao’s, tenzij de andere partijen
daarin toestemmen, artikel 6 Wet CAO.
➔​ Schriftelijk (artikel 3 Wet CAO)
➔​ Aanmelding bij Ministerie SZW, voordat de cao van kracht kan worden (artikel 4 Wet CAO/ artikel 4 Wet LV)

Werking cao-bepalingen

Obligatoire bepalingen
➔​ Bepalingen die uitsluitend gelden tussen de
partijen die over de cao hebben
onderhandeld, ofwel de partijen op het
collectieve niveau.
➔​ Bij obligatoire bepalingen gaat het
bijvoorbeeld om de onderhandelingsclausule
(de verplichting om voor het einde van de
cao met elkaar in onderhandeling te treden
over de volgende cao) en de
openbreekclausule (het recht om voortijdig
met elkaar in onderhandeling te treden).
➔​ Andere voorbeelden: de afspraak om niet met een andere partij een cao met afwijkende inhoud aan te gaan,
om geschillen over de uitleg van de cao aan een paritair comité voor te leggen, om periodiek overleg te plegen
over aanpassing van de cao en dergelijk
➔​ Concreet voorbeeld: “De vakverenigingen zullen tijdens de looptijd van deze cao geen collectieve actie
uitroepen of bevorderen, voor zover betrekking hebbend op de onderwerpen in deze cao geregeld
(vredesplicht).”




3

, Samenvatting collectief arbeidsovereenkomstenrecht




◆​ Absolute vredesplicht ⇒ nergens over staken ongeacht het onderwerp
◆​ Relatieve vredesplicht ⇒ gedurende de looptijd van de cao niet staken over hetgeen geregeld in de
cao

Diagonale bepalingen
➔​ Individuele werkgevers hebben een verplichting ten opzichte van de vakbond/cao-partij of ten opzichte van
een scholingsfonds bijvoorbeeld
➔​ In de bouw-cao staat bijvoorbeeld dat individuele werkgevers per werknemer bij hun dienst een percentage van
hun loon moeten afdragen aan het scholingsfonds van de bouw.
➔​ Concreet voorbeeld: “De werkgever is gehouden voor elk vakbondslid dat is aangesloten bij één van de partijen
die aan werknemerszijde deze cao hebben afgesloten, een jaarlijkse bijdrage aan die partij te betalen van 2%
van het maandsalaris”
○​ Deze bepaling wordt ook wel vakbondstientje genoemd, oftewel werkgevers betalen een bijdrage aan
vakbondswerk.

Normatieve/horizontale bepalingen
➔​ Verplichtingen die gelden tussen een werkgever en medewerkers onderling, als ware zij onderdeel van de
arbeidsovereenkomst
➔​ Het gaat hier om bepalingen die als er geen cao was gesloten, hun plaats hadden kunnen krijgen in een
individuele arbeidsovereenkomst. Daarbij wordt er gedacht aan arbeidsvoorwaarden zoals loon,
onkostenvergoedingen, arbeidstijden, opzeggings- en vakantieregeling, regeling over disciplinaire maatregelen
etc.
➔​ Concreet voorbeeld: “De werkgever betaalt per maand aan de werknemers in de functie van x een loon van
EUR x per maand, welk loon per x zal worden verhoogd met 0,8% en per x met 0,2%.”

Eigenlijk werkt een cao op twee niveaus. Een cao wordt aangegaan op collectief niveau aan de cao-tafel: de bovenste rij
van het plaatje. Een groot deel van de afspraken van de cao werken door op individueel niveau in de individuele
arbeidsovereenkomst.

CAO’s werken alleen dwingend door in de arbeidsovereenkomst als zowel werkgever en werknemer gebonden zijn aan
de CAO. Dat is het geval als ze allebei lid zijn van een CAO-partij.

In artikel 9 Wet CAO wordt de gebondenheid geregeld, leden zijn gebonden, mits ze betrokken zijn.
●​ Betrokkenheid is:
●​ niet: dat de werknemers feitelijk bij de totstandkoming van de cao betrokken zijn
●​ wel: dat de werknemers onder de werkingssfeer van de cao vallen
●​ Je moet dus kijken naar de werkingssfeerbepaling uit de cao. Wie er wel en niet onder de werkingssfeer van een
cao valt is voer voor veel juridische geschillen, want vaak zijn het vage bepalingen.

Vier soorten werkingssferen:

Horizontaal Verticaal Territoriaal​ In de tijd ​
Soort branche Soort werknemer ⇒ per functie of van schaal x tot Per gebied Voor bepaald aantal jaar
x


Voorbeelden werkingssfeergeschillen:
01.​ HR Gemaksvoedingsindustrie ⇒ Het ging om een groep vennootschappen: snacks, holding, logistiek en
grootverbruik. De vraag was of de ondernemingen onder de werkingssfeer vielen als ene geheel. De HR
oordeelde dat voor elke onderneming afzonderlijk gekeken moet worden of ze onder de werkingssfeer vallen.
Dit volgde uit de letterlijke bewoording van de werkingssfeerbepaling van deze cao.
02.​ CAO beroepsgoederenvervoer ⇒ De cao was van toepassing alle werkgevers en werknemers van in Nederland
gevestigde ondernemingen die:
a.​ vergunningplichtig vervoer krachtens wwg (....) verrichten en/of;
b.​ tegen vergoeding geheel of ten dele vervoer verrichten anders dan van personen, over der weg of
over andere dan voor het openbaar verkeer openstaande wegen
De cao was in beginsel bedoeld voor vrachtwagen transport. De vraag was of Deliveroo er ook onder viel?
Volgens de HR was dit wel het geval. Als je de letter volgt krijgen de werknemers een vergoeding, vervoeren ze
anders dan personen en doen ze dit over de weg. Deliveroo moest dus met terugwerkende kracht tot 5 jaar

03.​ ☁️
terug alles betalen. Uiteindelijk hebben ze met FNV een deal gesloten, waar een sociaal plan uit is gekomen.
HR 30 augustus 2024, ECLI:NL:HR:2024:1102 (Bouwregeling) ⇒ De rechter kan niet volstaan met de
constatering dat de tekst van een werkingssfeerbepaling onvoldoende duidelijk is, en op alleen die grond
oordelen dat bepaalde bedrijfsactiviteiten niet onder de werkingssfeerbepaling vallen. Ook in zo’n geval moet
de betekenis van de gebruikte bewoordingen aan de hand van objectieve maatstaven worden vastgesteld.



4

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Focus op de essentie

Focus op de essentie

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper hannabekkema. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 70713 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen

Laatst bekeken door jou

Samenvatting ·

(28)

Ontwikkelingsleer - Uitgebreide samenvatting (Experiencing the Lifespan)

Tentamen (uitwerkingen) ·

(0)

AAOS Midterm Practice Exam With Verified Questions And Answers

Samenvatting ·

(2)

Te kennen voor theorie examen geïntegreerd practicum biochemie

Tentamen (uitwerkingen) ·

(2)

USPS 421 Postal Exam | questions and answers | correctly answered

College aantekeningen ·

(0)

Aantekeningen werkcolleges gezondheidsrecht & kwaliteitszorg

Tentamen (uitwerkingen) ·

(0)

ASHI-CPR, AED, BFA Scenario Practice Questions with Complete Solutions

Tentamen (uitwerkingen) ·

(2)

NACE Foundations of Nursing Exam Questions and Correct Answers 2024

Tentamen (uitwerkingen) ·

(0)

RNFA FINAL EXAM 2 REAL QUESTIONS WITH VERIFIED SOLUTIONS/A+ GRADE/2023

Samenvatting ·

(1)

Samenvatting college over heuristiek - Tekstwetenschap 1 (Y00808)

€10,49
  • (0)
In winkelwagen
Toegevoegd