1.1 Algemene definitie
Filosofie = houden van kennis
Filo = houden van
Sofia = kennis
Filosofie = het begeren van wijsheid.
Filosoof = iemand die poogt zoveel mogelijk kennis te verzamelen en dit omwille
van zijn liefde voor de kennis.
Ethiek = een geheel van regelgevingen die het individuele handelingen sturen
op basis van wat als goed en slecht (relatief) of kwaad (absoluut) wordt
beschouwd door het individu zelf of door een groep of samenleving.
1.2 Filosofie en wetenschap
Het antwoord op vragen zoals “Wanneer is Caesar geboren?”,… is niet het soort
kennis dat filosofen beogen.
Zijn ze dan op zoek naar dezelfde soort kennis als de wetenschapper?
Ja en neen.
De filosofische en wetenschappelijke kennisverwerving zijn in de loop der
eeuwen vrij sterk uit elkaar gegroeid. Dit komt door het statuut van de kennis.
Wetenschappelijke kennisverwerving = Onder de wetenschappers heerst
een grote eensgezindheid over de inhoud van hun kennis. Vrij veel
wetenschappelijke kennisinhouden worden algemeen als waarheden
aanvaard.
Filosofische kennisverwerving = Men ken geen zo‟n eensgezindheid.
Zelfden zal men een kennisinhoud vinden waarover alle filosofen het
eens zijn. De filosofen zijn het zelfs niet eens over wat filosofie is en hoe
moet worden gefilosofeerd. Elk filosofisch werk is dus tendentieus.
Dit nadeels is tergelijkertijd ook een voordeel, want in de filosofie wil men
niet in de eerste plaats op zoek gaan naar voor eeuwig bestaande
antwoorden. Een van de taken van filosofie is het aangeven en uitdiepen
van problemen. Het is dus een uiterst kritisch vakgebied.
Om die reden is elke filosofie a-dogmatisch, omdat alles moet kunnen
worden onderzocht en absolute, onbetwijfelbare antwoorden als
1
, onbestaand worden beschouwd. Een zich ernstig nemend filosoof gebruikt
dus de methode van het vrij onderzoek.
1.3 Enkele oorspronkelijke bronnen van kennis en inzicht
1.3.1 Waarom zoeken we naar kennis en inzicht?
Om te kunnen overleven hebben we informatie nodig over de wereld waarin we
leven.
Op basis van het geleerde, van de kennis en het inzicht, kunnen we ons
aanpassen aan nieuwe situaties en voorspellen wat zal gebeuren. Hoe meer we
voorstellingen met elkaar associëren, hoe beter we kunnen (over)leven.
Enkele oorspronkelijke vormen van kennis en inzicht (zie ook nota‟s
beeldmateriaal)
Deze oorspronkelijke vormen hadden tot doel inzicht in de wereld te verwerven
met als belangrijkste doelstelling het menselijk handelen richting te geven.
Taboe
De term taboe is afkomstig van de volkeren die leefde in de Polynesische
eilanden in de Stille Oceaan. Het begrip taboe werd voor het eerst
genoteerd door de ontdekkingsreiziger James Cook.
Grondslag van kennis is angst (onwetendheid).
We ervaren dit allen. Er gebeurt iets wat we niet weten.
Hoe minder angst, hoe meer kennis.
Hoe meer angst, hoe minder kennis.
We reduceren:
Handelingen die goed zijn
Handelingen die niet goed zijn
TABOE
goed kwaad
Taboe op niveau van:
Objecten (vb. de dood lijk)
Handelingen (vb. spreken over seks, incest,…)
Waar komt het kwade vandaan?
Bezeten zijn van bepaalde krachten
Bezeten zijn van kwade geesten
Die mensen moeten gezuiverd of verbannen worden, want men breekt
een taboe.
Magie
Magie is een geheel van stereotype handelingen die we rites noemen en
uitspraken die bezweringen heten. Elke magische handeling hangt
samen met daden en woorden!
2
, Het doel van elke magie is datgene te realiseren dat via normale weg
niet te realiseren is. Voor zover alle vormen van magie een zelfde doel
hebben, hebben ze opgedeeld naar verschillende functies Zo kunnen we
drie soorten magie onderscheiden.
De eerste functie = het afweren van iets.
We spreken hier dan ook van afweermagie. Zij moet gevaren
afwenden die voortkomen uit het overtreden van het taboe.
Centraal staat hier het reinigingsritueel. Wie met een dode in
contact is gekomen, moet van de besmetting worden gereinigd.
Tweede functie = productieve magie.
We spreken van productieve magie omdat ze iets wil
produceren. Ze beoogt iets positief te realiseren. De productieve
magie wil belangrijke menselijke noden bevredigen. We kunnen
hierbij denken aan de magie van de regenmaker, de
liefdesdrank, enz. Omwille van het feit dat de productieve
magie het goede op het oog heeft spreken we ook wel van witte
magie.
Derde functie = destructieve magie.
Deze magie is destructief omdat ze kwaad wil berokkenen aan
een vijand. Omwille van het feit dat deze soort magie zich op
het realiseren van het kwade richt, duiden we haar ook als
zwarte magie.
Wijsheidsspreuken
Wijsheidsspreuken zijn het resultaat van een grondig nadenken over het
handelen.
Ze zijn het resultaat van reflexie en zijn tegelijk op het toekomstig
handelen gericht. Wijsheisspreuken verschijnen voor het eerst in
geletterde culturen In de strikte zin van het woord kunnen we deze
wijsheidspreuken beschouwen als een eerste vorm van ethiek.
Wijsheisspreuken toekomst
Moraal
Goed kwaad
De mythe
De mythe = een verhaal over de wereld, dat aan de menselijk fantasie
ontspruit en waaraan de toehoorders of lezers een bijzonder groot geloof
en grote waarde hechten.
Elke mythe beantwoordt aan volgende drie functies.
De mythe wil de wereld ordenen.
Ordening geeft inzicht in de (veronderstelde) structuur van de
wereld, waardoor goed en kwaad uit elkaar kunnen worden
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Lisatisfaction. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.