,INHOUD
DEEL 1: INLEIDING; ALGEMENE KENMERKEN VAN HET INTERNATIONAAL RECHT
hoofdstuk 1: wat is internationaal recht (volkenrecht)........................................................9
definitie........................................................................................................................ 9
internationaal recht en nationaal recht......................................................................10
internationaal publiekrecht en internationaal privaatrecht.........................................10
raison d’être............................................................................................................... 10
ontwikkeling............................................................................................................... 10
Recht van co-existentie en coöperatie........................................................................11
primaire en secundaire rechtsregelen........................................................................11
intermezzo: historische evolutie.......................................................................................11
oudheid...................................................................................................................... 11
middeleeuwen............................................................................................................ 12
de klassieke periode (1600-1815)..............................................................................12
18de eeuw................................................................................................................... 12
19de eeuw................................................................................................................... 12
20ste eeuw: exponentiële groei....................................................................................13
hoofdstuk 2: internationaal recht als een horizontaal en onvolmaakt systeem.................13
geen centrale wetgever.............................................................................................. 14
geen centrale rechter................................................................................................. 14
geen centrale afdwinging........................................................................................... 15
hoofdstuk 3: relevantie van het internationaal recht........................................................15
is het recht?................................................................................................................... 15
is internationaal recht relevant ?...................................................................................15
hoofdstuk 1: algemeen..................................................................................................... 16
hoofdstuk 2: verdragen..................................................................................................... 16
algemeen....................................................................................................................... 16
consensualisme.......................................................................................................... 16
wat is een verdrag?....................................................................................................... 16
definitie...................................................................................................................... 16
overeenkomst met bedoeling om bindende gevolgen te creëren...............................17
tussen twee of meer subjecten van internationaal recht............................................17
beheerst door het volkenrecht...................................................................................17
vorm........................................................................................................................... 17
types verdragen............................................................................................................ 18
materieel/inhoudelijk.................................................................................................. 18
bilaterale, regionale en multilaterale verdragen.........................................................18
1
, open en gesloten verdragen.......................................................................................18
registratie en bekendmaking van verdragen.................................................................19
the united nations treaty series..................................................................................19
bekendmaking op nationaal niveau............................................................................19
hoofdstuk 3: internationaal gewoonterecht......................................................................19
algemeen....................................................................................................................... 19
het materiële element “statenpraktijk”.........................................................................20
quid............................................................................................................................ 20
densiteit..................................................................................................................... 20
uniformiteit................................................................................................................. 20
algemeenheid............................................................................................................. 20
duur............................................................................................................................ 20
wie creëert statenpraktijk?......................................................................................... 21
resoluties van de algemene vergadering....................................................................21
verdragen als vorm van statenpraktijk.......................................................................22
het subjectieve element “opinio juris”...........................................................................22
quid............................................................................................................................ 22
bewijs......................................................................................................................... 22
voortdurend verzet “persistent objector”......................................................................22
lokaal en regionaal gewoonterecht................................................................................23
de identificatie van internationaal gewoonterecht.........................................................23
hoofdstuk 4: de verhouding tussen verdragsrecht en internationaal gewoonterecht.......23
algemeen....................................................................................................................... 23
het belang van codificatie.............................................................................................. 23
belang........................................................................................................................ 23
de commissie voor het internationaal recht...............................................................24
de blijvende relevantie van internationaal gewoonterecht............................................24
primo.......................................................................................................................... 24
secundo...................................................................................................................... 24
tertio........................................................................................................................... 24
hoofdstuk 5: overige bronnen........................................................................................... 25
algemene beginselen van het internationaal recht........................................................25
quid............................................................................................................................ 25
belang........................................................................................................................ 25
billijkheid.................................................................................................................... 25
internationale rechtspraak en rechtsleer.......................................................................25
rechtspraak................................................................................................................ 25
rechtsleer................................................................................................................... 25
2
, besluitvorming van internationale organisaties.............................................................26
internationale organisaties......................................................................................... 26
conference of the parties............................................................................................ 26
eenzijdige handelingen en verklaringen........................................................................26
kenmerken................................................................................................................. 27
soft law.......................................................................................................................... 27
hoofdstuk 6 hiërarchie...................................................................................................... 27
ARTikel 103 HVn......................................................................................................... 27
IUS COGENS VERSUS ERGA omnes-regels..................................................................27
hoofdstuk 1: bronnen........................................................................................................ 29
het weens verdragenverdrag......................................................................................29
andere bronnen.......................................................................................................... 29
hoofdstuk 2: totstandkoming en inwerkingtreding van verdragen....................................29
het sluiten van verdragen.............................................................................................. 29
wie is bevoegd ?......................................................................................................... 29
onderhandelingen en ‘full powers’..............................................................................30
aanneming................................................................................................................. 30
authentificatie............................................................................................................ 30
instemming om door het verdrag gebonden te zijn.......................................................30
ondertekening............................................................................................................ 30
bekrachtiging of ratificatie.......................................................................................... 30
aanvaarding en goedkeuring......................................................................................31
toetreding................................................................................................................... 31
voorbehouden................................................................................................................ 31
achtergrond en belang............................................................................................... 31
benadering in het weens verdragenverdrag...............................................................32
controverse................................................................................................................ 32
inwerkingtreding en voorlopige toepassing...................................................................33
wat bepaalt het verdrag ?........................................................................................... 33
residuaire rol.............................................................................................................. 34
rechtsgevolgen voorafgaand aan inwerkingtreding....................................................34
hoofdstuk 3: naleving, toepassing en uitlegging van verdragen.......................................34
toepassing..................................................................................................................... 34
pacta sunt servanda................................................................................................... 34
nationaal recht........................................................................................................... 35
opeenvolgende verdragen.......................................................................................... 35
interpretatie................................................................................................................... 35
verschillende benaderingen........................................................................................ 35
3
, het weens verdragenverdag.......................................................................................36
authentieke versie...................................................................................................... 36
hoofdstuk 4: amendering en wijziging van verdragen......................................................36
wat zegt verdrag zelf ?............................................................................................... 36
residuaire regel.......................................................................................................... 37
‘inter se’ wijziging....................................................................................................... 37
hoofdstuk 5: ongeldigheid, beëindiging en opschorting van verdragen............................37
nietigheid....................................................................................................................... 37
algemeen................................................................................................................... 37
relatieve nietigheidsgronden......................................................................................37
absolute nietigheidsgronden......................................................................................38
beëindiging en schorsing – algemeen............................................................................38
beëindiging en schorsing – bijzondere bepalingen.........................................................39
materiële schending................................................................................................... 39
overmacht.................................................................................................................. 39
rebus sic stantibus...................................................................................................... 39
hoofdstuk 1: algemeen..................................................................................................... 41
hoofdstuk 2: algemene kenmerken...................................................................................41
algemene kenmerken.................................................................................................... 41
dualisme..................................................................................................................... 41
monisme..................................................................................................................... 42
belang van onderscheid............................................................................................. 42
keuzevrijheid.............................................................................................................. 43
een complexe realiteit................................................................................................... 44
rechtstreekse werking................................................................................................ 44
verdragsconforme interpratie.....................................................................................44
houding t.a.v. internationale rechtspraak...................................................................44
hoofdstuk 3: doorwerking van internationaal recht in de belgische rechtsorde................44
inroepbaarheid........................................................................................................... 45
voorrang internationaal recht.....................................................................................45
toetsing aan de grondwet........................................................................................... 45
hoofdstuk 1: inleiding – subjecten van het internationaal recht........................................47
hoofdstuk 2: staten en hun totstandkoming.....................................................................47
wat is een staat ?........................................................................................................... 47
een permanente bevolking......................................................................................... 48
een afgebakend grondgebied.....................................................................................48
een regering die daadwerkelijk en effectief gezag uitoefent......................................48
onafhankelijkheid....................................................................................................... 48
4
, hoe komen nieuwe staten tot stand ?............................................................................49
zelfbeschikking in de koloniale context......................................................................49
afscheiding/secessie buiten de koloniale context = remedial secession....................50
dismembratio............................................................................................................. 51
fusie............................................................................................................................ 51
rol van erkenning........................................................................................................... 51
erkenning van staten.................................................................................................. 51
de constitutieve benadering.......................................................................................51
de declaratoire benadering......................................................................................... 51
erkenning van een regering........................................................................................ 52
verwerving van grondgebied......................................................................................... 53
verwerving terra nullius.............................................................................................. 53
verovering.................................................................................................................. 54
usucapio..................................................................................................................... 54
cessie......................................................................................................................... 54
hoofdstuk 3: de positie van staten in het internationaal recht..........................................55
algemeen....................................................................................................................... 55
soevereine gelijkheid.................................................................................................. 56
het geweldverbod....................................................................................................... 56
het non-interventiebeginsel........................................................................................57
territoriale jurisdictie.................................................................................................. 57
goede trouw............................................................................................................... 57
jurisdictie....................................................................................................................... 57
algemene en exclusieve rechtsmacht........................................................................58
beperkingen............................................................................................................... 58
algemeen................................................................................................................... 59
extraterritoriale jurisdictie in het strafrecht................................................................59
extraterritoriale toepassing mensenrechtenverdragen...............................................60
functionele jurisdictie................................................................................................. 60
globale rechtsgebieden.............................................................................................. 61
staatsaansprakelijkheid................................................................................................. 62
internationaal onrechtmatig gedrag...........................................................................62
toerekenbaarheid....................................................................................................... 62
instemming................................................................................................................ 64
zelfverdediging........................................................................................................... 64
force majeure............................................................................................................. 64
noodtoestand............................................................................................................. 64
noodzaak.................................................................................................................... 64
5
, tegenmaatregelen...................................................................................................... 64
wie kan staatsaansprakelijkheid inroepen?................................................................65
immuniteiten................................................................................................................. 66
immuniteit van rechtsmacht en uitvoeringsimmuniteit..............................................66
soorten immuniteiten................................................................................................. 66
bronnen...................................................................................................................... 67
evolutie van absolute naar restrictieve immuniteit van rechtsmacht.........................67
uitvoeringsimmuniteit................................................................................................. 69
immuniteit ratione personae......................................................................................69
immuniteit ratione materiae.......................................................................................70
hoofdstuk 1: kenmerken................................................................................................... 71
kenmerken................................................................................................................. 71
lidmaatschap.............................................................................................................. 71
doel............................................................................................................................ 72
bevoegdheden............................................................................................................ 72
organen...................................................................................................................... 73
besluitvorming............................................................................................................ 74
financiën..................................................................................................................... 74
hoofdstuk 2: positie van internationale organisaties in het internationaal recht...............74
rechtspersoonlijkheid..................................................................................................... 74
privaatrechtelijke rechtspersoonlijkheid.....................................................................74
internationale rechtspersoonlijkheid...........................................................................74
draagwijdte internationale rechtspersoonlijkheid..........................................................75
bijdrage tot vorming internationaal recht...................................................................75
schadeclaims en internationale aansprakelijkheid......................................................75
immuniteiten van internationale organisaties en hun ambtenaren................................76
immuniteit van internationale organisaties................................................................76
de verenigde naties en haar hoofdorganen......................................................................77
algemeen....................................................................................................................... 77
lidmaatschap.............................................................................................................. 77
doel............................................................................................................................ 77
organen...................................................................................................................... 78
de algemene vergadering.............................................................................................. 78
algemeen................................................................................................................... 78
bevoegdheden............................................................................................................ 78
hulporganen............................................................................................................... 79
de veiligheidsraad......................................................................................................... 80
samenstelling............................................................................................................. 80
6
, besluitvorming............................................................................................................ 80
bevoegdheden............................................................................................................ 80
hervorming................................................................................................................. 81
hulporganen............................................................................................................... 81
de economische en sociale raad....................................................................................81
de voogdijraad............................................................................................................... 82
het internationaal gerechtshof.......................................................................................82
algemeen................................................................................................................... 82
contentieuze procedure.............................................................................................. 82
adviesprocedure......................................................................................................... 83
het vn-secretariaat........................................................................................................ 83
gespecialiseerde en overige vn-organisaties....................................................................84
de gespialiseerde organisaties......................................................................................84
algemeen................................................................................................................... 84
ILO.............................................................................................................................. 84
WHO........................................................................................................................... 85
unesco........................................................................................................................ 85
fao.............................................................................................................................. 85
imf.............................................................................................................................. 85
world bank.................................................................................................................. 86
overige organisaties binnen de vn.................................................................................86
wto............................................................................................................................. 86
regionale organisatie in europa........................................................................................89
algemeen....................................................................................................................... 89
de NAVo......................................................................................................................... 89
de raad van europa....................................................................................................... 89
algemeen................................................................................................................... 89
het europees verdrag voor de rechten van de mens en het hof te straatsburg..........89
andere mensenrechtenverdragen..............................................................................90
de ovse.......................................................................................................................... 90
hoofdstuk 1: individuen en ondernemingen......................................................................91
individuen en ondernemingen als rechtsobjecten..........................................................91
vanuit materieel oogpunt........................................................................................... 91
op procedureel vlak.................................................................................................... 91
individuen en ondernemingen als rechtssubjecten........................................................92
opkomst mensenrechten............................................................................................ 93
de vn-mensenrechtencomités...................................................................................93
categorieën mensenrechten.......................................................................................93
7
,de inroepbaarheid van internationaal recht voor de nationale rechter.......................94
de toegang tot internationaal geschillenbeslechtingsmechanismen...........................94
internationale misdrijven............................................................................................ 94
vervolging voor de nationale rechter..........................................................................95
internationale straftribunalen.....................................................................................95
het internationaal strafhof.......................................................................................... 95
ondernemingen als dragers van plichten....................................................................96
8
, DEEL 1. INLEIDING: ALGEMENE
KENMERKEN VAN HET
INTERNATIONAAL RECHT
HOOFDSTUK 1: WAT IS INTERNATIONAAL RECHT (VOLKENRECHT)
Vb.:
Zeerecht (vn-zeerechtverdrag): gebruik van de zee voor transport, wie er recht
heeft op visvangst, handel via zee (= vooral economische redenen)
UVRM: universeel verdrag van de rechten van de mens (= mensenrechten)
Handelsrecht: WTO (World Trade Organisation) om internationale handel vrij te
maken door import- en exporttarieven aan te passen (belemmeringen
wegwerken), binnen de Europese unie geen tarieven, als er een Brexit zou
plaatsvinden dan zouden er wel weer tarieven zijn (vb.: CETA-verdrag)
Vaste beroepsinstantie van Génève
Oorlogsrecht: conventies van Génève = regels die van toepassing zijn tussen
gewapende conflicten (vb.: hoe krijgsgevangenen moeten behandeld worden, er
wordt ook vaak inbreuk op deze regels gepleegd) Rode Kruis controleert
gevangenenkampen
Milieurecht: klimaatakkoord van Parijs, Ozonprotocol, CITES-verdrag
Luchtvaart: bilaterale verdragen (land A en B die overeenkomst sluiten hierover)
Migratiepact: aanpakken van mensenhandel, vluchtelingenverdrag van Génève
(= geen echt verdrag, geen bindende samenwerking !!)
Internationaal strafrecht
De American Society of International Law (alsook La Suisse et le Droit National)
biedt een overzicht van wat interessant en relevant is om aan het brede publiek te
informeren
Primaire permissie van internationaal recht = individuen beschermen tegenover eigen
land/overheid
DEFINITIE
Vroeger = Recht dat betrekkingen tussen volkeren regelt (volkenrecht)
Doel: vrede en stabiliteit creëren; klemtoon lag op het concept volk
Recht dat betrekkingen tussen staten regelt
=> Niet meer accuraat; er zijn nieuwe actoren bijgekomen (internationale organisaties
& niet-gouvernementele organisaties)
9
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lexspecialis. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,49. Je zit daarna nergens aan vast.
