Wetgeving, deontologie,
beroepsethiek & praktijkmanagement
Algemene inleiding
Examen
● 40 G/F vragen
● 2 open vragen
o 1 praktijkmanagement
o 1 wetgeving (open boek)
Kerntaken DA
1) Bewaken diergezondheid
2) Bewaken volksgezondheid en voedselveiligheid
3) Bewaken dierenwelzijn
4) Bewaken voedselzekerheid (bv. in armere landen)
Diergeneeskundig recht
Inleiding tot het recht en de organisatie van België
Inleiding
Het rechtsbegrip
‘’Het geheel van gedragsregels opgelegd door een bepaald gezag om een maatschappelijke ordening
te realiseren in belang van het algemeen welzijn”.
Kenmerken van het objectieve recht:
● Geheel van normen, gedragsregels
● Opgelegd door het gezag van de gemeenschap
● Ten voordele van het algemeen welzijn
● Afdwingbaar door de Overheid
● Slechts nu (in het heden) en bij ons bruikbaar
Subjectieve recht (de moraal) = het geheel van handelingen en gedragingen die, in een
maatschappelijke context, als correct en wenselijk worden gezien.
Ethiek stelt zich de vraag wat een goede moraal is.
De bronnen van het recht
● De wet zelf:
o De belangrijkste bron van recht (bevat belangrijkste normen en bepalingen)
o Algemene en blijvende inhoud
o Steeds bindend burger moet eraan gehoorzamen
● De rechtspraak of jurisprudentie:
o Rechterlijke uitspraken
1
, o Niet bindend voor rechter (kan wel gebruikt worden als inspiratie voor andere zaken)
● De rechtsleer:
o Bedenkingen en publicaties van juristen of hoogleraren
o Niet bindend voor rechter (kan gebruikt worden als inspiratie)
● De gewoonten/erkende gebruiken:
o Zoals men gewoon is te handelen
o Niet bindend voor rechter
De interpretatie van het recht
● Volgens de geest
● Volgens de jurisprudentie (uitspraken)
● Volgens de rechtsleer
‘’Preambule’’:
● Wat vooraf ging aan het opstellen van de wet (bv. parlementaire besprekingen)
● Schetst de filosofie/omstandigheden die geleid hebben tot een wet/verdrag
● Heeft juridische betekenis je kunt hierop terugvallen
Hierdoor kun je wetteksten beter begrijpen
De indeling van het recht
● Belgisch nationaal recht:
o Privaatrecht
o Publiek recht
o Sociaaleconomisch recht
● Internationaal recht:
o Volkenrecht
o Supranationaal recht
Belgisch nationaal recht – privaatrecht
= Rechtsregels die de private betrekkingen regelen tussen:
● Personen onderling
● Personen en rechtspersonen
● Rechtspersonen onderling (bv. handelsvennootschappen)
‘’Rechtspersoon’’ = een juridische constructie waardoor bv. een organisatie op kan treden als
een volwaardig en handelingsbekwaam persoon in het rechtsverkeer, met rechten en plichten
net zoals een natuurlijk persoon (”diergeneeskundige rechtspersoon”, zie later)
Burgerlijk recht of gemeen recht:
● Personenrecht (familie, huwelijk, vaderschap)
● Vermogensrecht (erfenis)
Handelsrecht:
2
,● Voor personen en ondernemingen die handel drijven
Belgisch nationaal recht – publiek recht
= Rechtsregels over de organisatie en de werking van de overheid en zijn verhouding met de burgers,
behalve indien reeds geregeld door gemeen recht
Grondwettelijk recht of staatsrecht:
● Regels betreffende de staatsinrichting (grondgebied, staatsvorm, rechten van de burgers,..)
● Belangrijkste principes staan in de grondwet
Administratief recht: structuur en werking van de administratie (bv. bouwvergunningen)
Strafrecht: het geheel van voorschriften betreffende strafbare feiten en de straffen die erop staan
om openbare orde en veiligheid te vrijwaren
Fiscaal recht of belastingsrecht: regelt heffen en innen van de belastingen
Procesrecht: organisatie, bevoegdheid en werking rechterlijke instanties (rechtbanken en hoven)
Straffen (intermezzo)
Je wordt slechts dan gestraft, als je een misdrijf dat in de wet omgeschreven is gepleegd hebt en als
je schuldig bent
3 soorten misdrijven (Art. 1 Strafwetboek):
● Overtreding : (bv. verkeer)
o Politiestraf
o Politierechtbank
● Wanbedrijf: (bv. hormonengebruik voor vetmesting)
o Correctionele straf
o Correctionele rechtbank
● Misdaad: (meest ernstig)
o Criminele straf
o Hof van Assisen
Belang van het onderscheid tussen soorten misdrijven:
● Bepaalt voor welke rechtbank een zaak verschijnt
● Verjaringstermijnen verschillen:
o Overtreding: 6-12m
o Wanbedrijf: 5j
o Misdaad: 10-20j
● Bepaalt het recht op probatie of niet (= vrijlating op voorwaarden bij gevangenisstraf)
Belgisch nationaal recht – sociaaleconomisch recht
= Categorie tussen publiek en privaatrecht
● Sociaalzekerheidsrecht:
o Ziekteverzekering, pensioenen, uitkeringen
3
,● Arbeidsrecht:
o Individuele en collectieve verhoudingen tussen privé-werkgevers en werknemers
Wetboeken in functie van de materie
● Burgerlijk Wetboek (Code Civil – 1804):
o Omvat het gemeen recht
● Gerechtelijk Wetboek
o Organisatie van rechtbanken, bevoegdheden,..
● Strafwetboek
● Handelswetboek
● Krijgswetboek
● Veldwetboek
● …
Staatsmachten
De staatsmacht
● Grondwet, Hfdst III (“De Machten”) – art. 33: ‘’Alle machten gaan uit van de Natie’’
● Wordt uitgeoefend door de 3 machten:
o De wetgevende macht (“federale wetgevende macht wordt gezamenlijk uitgeoefend door de
Koning, de Kamer van volksvertegenwoordigers en de Senaat”, art. 36)
o De uitvoerende macht (“federale uitvoerende macht berust bij de Koning”, art. 37)
o De rechterlijke macht (“wordt uitgeoefend door de hoven en rechtbanken”, art. 40)
● Elke macht controleert en beperkt de andere machten
o = ‘’Principe van de scheiding der machten’’ (de machten moeten naast elkaar bestaan /
onafhankelijk van elkaar kunnen ageren en elkaar controleren).
Eigenlijk is de media de 4e macht.
De federale wetgevende macht
‘’Federaal’’ = op Belgisch (hoogste) niveau.
● Maakt de wetten
● Controleert de uitvoerende macht
● Berust bij:
o Koning (protocollair)
o Federale parlement:
▪ De Kamer van volksvertegenwoordigers (n = 150)
▪ De Senaat (heeft sinds 1995 specifieke functie gekregen niet meer steeds betrokken
bij tot stand komen van wet) (n = 60)
● Om wet te worden moet:
4
, o Het wetvoorstel (<parlement)/wetsontwerp (<regering) aanvaard worden door de Kamer
en/of Senaat
o Ondertekend (= bekrachtiging) worden door de Koning
o Gepubliceerd worden in het Staatsblad
● Wet treedt in voege 10 dagen na publicatie, tenzij anders bepaald
De federale uitvoerende macht
● Zorgt voor:
o Naleven en toepassen van de wetten in concrete gevallen
o Bestuur van het land
o Handhaving van de openbare orde
● Berust bij:
o De Koning (protocollair)
o Regering van ministers en staatssecretarissen
De federale rechterlijke macht
● Doet uitspraak over geschillen en spreekt straffen uit
● Wordt uitgeoefend door hoven en rechtbanken
● Controleert de wettelijkheid van de daden van de uitvoerende macht
● Is onafhankelijk (rechters moeten onafhankelijk zijn!)
Wetgeving
● Grondwet (1831)
● Staatsblad
o Publiceert dagelijks alle wetten, decreten, besluiten, verdragen, benoemingen en arresten uit
het Belgische rechtsgebied
FVE (Federation of Veterinarians of Europe)
● We are the umbrella body for veterinary associations from 40 European Countries. We
represent, through our Sections, veterinarians working in different fields of the profession, such
as veterinary practitioners (UEVP), state officers (EASVO), food safety and veterinary public
health (UEVH) and veterinarians working in education, research and industry (EVERI)
● We are a not-for-profit organisation, our income which comes mostly from membership fees is
all reinvested to serve the veterinary profession.
● Soort Europese vakbond voor de dierenartsen
België: federale staat
Evolutie
● Tussen 1830 (België onafhankelijk) en 1970:
o Gecentraliseerde staat
o Beperkt zelfbestuur enkel voor gemeentes en provincies
● 6 staatshervormingen
o 1970, 1980, 1988-89, 1993, 2001 en 2011 (Vlinderakkoord)
5
